مقدمه
حمل بار دریایی یا به بیان دیگر حمل و نقل دریایی ، بخش مهمی از روابط بین الملل است. امروزه با وجود پیشرفت تکنولوژی و امکانات، واردات دریایی جزو اصلی ترین روش جابجایی بار در جهان است. بر اساس آمارهای سازمان تجارت جهانی، بیش از هفتاد درصد سهم تجارت دنیا، از طریق حمل بار دریایی صورت می‌گیرد. به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران، عمده واردات کالا در کشور به صورت حمل دریایی از چین صورت می گیرد. بنابراین در ایران نیز واردات دریایی جزو اصلی ترین روش حمل و نقل بین‌المللی کالا است. پس شما به عنوان یک بازرگان باید اطلاعات دقیق و کاملی درباره این موضوع داشته باشید؛ در ادامه با کارشناسان گروه تجاری ققنوس همراه باشید تا دانش خود را در این زمینه افزایش دهید.
تعریف حمل بار دریایی
حمل بار دریایی عبارت است از جابجایی کالاها به وسیله کشتی و دیگر شناورها از طریق دریاها و اقیانوس ها. کالاهایی که از طریق راه های آبی حمل می شوند معمولاً دارای حجم و وزن زیادی هستند. طولانی بودن زمان حمل بار دریایی غیرقابل انکار است. از طرفی دیگر، در بعضی موارد مشخصات جغرافیایی کشور حمل بار دریایی کالا را غیر ممکن می کند؛ چرا که دسترسی به آب های آزاد در تمام کشورها امکان پذیر نمی باشد. شما نیز برای شروع واردات دریایی، ابتدا باید به خوبی از موقعیت جغرافیایی کشور مقصد مطلع باشید. با توجه به همه این ها، حمل بار دریایی جزو مهمترین روش های حمل و نقل بوده و درصد بالایی از تجارت جهان به این صورت انجام می شود؛ همچنین بخش زیادی از واردات کشور ما نیز متعلق به حمل دریایی از چین است. به هر حال وقتی بحث واردات دریایی مطرح می شود، کشتی های باری که حتی برای حمل کالاهای مختلف با ویژگی های خاصی تجهیز شده اند به ذهن می آید. بنادر و امکانات بندری و تجهیزات تخصصی زیادی توسعه یافته اند تا واردات دریایی با اطمینان و سرعت بالا انجام شود.
هنگامی که کشتی حمل کننده کالا وارد بنادر شده و برای تخلیه پهلو می گیرد، مأمورین بهداشت با ورود و بررسی مدارک اجازه ارتباط آن با بندر را صادر می کنند. مامورین گمرک دفتر مخصوصی را به فرمانده کشتی ارائه می دهند که خصوصیات کلی کالا و کشتی را ثبت کند. این خصوصیات عبارتند از نام فرمانده کشتی، تعداد پرسنل کشتی، نوع کشتی، وزن و تعداد کالایی که باید تخلیه شود، تعداد کالاهای ممنوع الورود و غیره.
مزایای حمل و نقل دریایی چیست ؟
حمل بار دریایی یک روش رایج برای واردات و صادرات کالاها، مخصوصا کالاهای مصرفی است که به مسافت های زیاد حمل می شوند. حمل بار دریایی یک روش بسیار مقرون به صرفه برای حمل و نقل بارهای سنگین و بزرگ است و تقریباً چهار تا شش برابر ارزان تر از حمل بار هوایی است. عوارض و مالیات بر ارزش افزوده واردات دریایی در مقایسه با واردات هوایی بسیار ارزان تر است. حمل بار دریایی چندین گزینه مختلف حمل و نقل را ارائه می دهد که شامل برداشتن یک کانتینر کامل یا تقسیم بین چندین بار مختلف است. بزرگترین مزیت واردات هوایی این است که می توانید اقلام بزرگتری را که شامل مبلمان یا حتی وسایل نقلیه است در مسیرهای دریایی حمل کنید. به دلیل همین مزیت ها، بخش عمده واردات ایران به حمل دریایی از چین اختصاص یافته است.
معرفی 5 بندر اصلی ایران برای حمل دریایی بار از چین
چند بندر مخصوص برای حمل دریایی بار از چین وجود دارد که در ادامه آن ها را برای شما ذکر کرده و خصوصیات هر کدام را شرح می دهیم.
بندر امام خمینی
بندر امام خمینی با دارا بودن 36 بارانداز، بزرگترین بندر ایران به شمار می آید. به طور کلی، بزرگترین کشتی هایی که می توانند حمل دریایی از چین به ایران را انجام دهند، در بندر امام خمینی پهلو می گیرند. ظرفیت این بندر برای تخلیه و بارگیری بار، بیش از چهار میلیون تن در سال و گنجایش محوطه آن در حدود یک میلیون تن است. بندر امام از طریق گسترش و توسعه صنایع پتروشیمی، طی سالیان اخیر از رشد چشمگیری برخوردار بوده است و بساری از واردات دریایی از طریق این بندر صورت می گیرد.
بندر شهید رجایی
مجتمع بندری شهید رجایی فعالیت حمل بار دریایی خود را در سال ۶۴ آغاز کرده و امروز به یک بندر راهبردی و توسعه محور در زمینه حمل دریایی از چین تبدیل شده است. این بندر با داشتن ویژگی های مختلفی مانند پایانه نفتی، کانتینری، جرثقیل های بزرگ، اتصال به راه آهن سراسری و اراضی پشتیبانی نقش مهمی برای حمل بار دریایی ایفا می‌کند. عواملی موجب شده تا این بندر به یکی از موفق ترین سازمان های بندری در خاورمیانه تبدیل شود. از این عوامل می توان به قرارگیری در دهانه ورودی خلیج فارس و تنگه هرمز، بهره مندی از تجهیزات مدرن، اتصال به شبکه بین المللی ریلی، امکان واگذاری زمین و دیگر امکانات به سرمایه گذاران بخش خصوصی و... جهت واردات دریایی کالاها اشاره کرد.
بندر شهید باهنر
بندر شهید باهنر سومین بندر صادرات و واردات دریایی کشور است که در امور صادرات کالای غیر نفتی و حمل دریایی از چین جایگاه ویژه ای دارد. مواردی مانند موقعیت ممتاز جرافیایی در دسترسی به آب های آزاد جهان، اتصال به راه های بین المللی، نزدیکی به مناطق آزاد قشم و بنادر تجاری خلیج فارس، این بندر را به پایگاهی استراتژیک و منحصر به فرد تبدیل کرده است. ویژگی خاص بندر شهید باهنر، برخورداری از آبخور است که پس از بندر امام خمینی و بندر شهید رجایی بالاترین آبخور را در بین بنادر کشور دارد.
بندر چابهار
موقعیت استراتژیک بندر چابهار و قرار گرفتن آن در محور توسعه شرق کشور، باعث شده است تا حمل بار دریایی زیادی در این بندر صورت گیرد؛ به این منظور سازمان بنادر و دریانوردی تدوین و اجرای طرح توسعه آن را در برنامه های خود قرار داده است. از جمله این برنامه ها می توان به احداث دو پست اسکله کانتینری، احداث سه پست اسکله چند منظوره، لایروبی 17 میلیون متر مکعب و استحصال اراضی اشاره کرد. بندر چابهار توانایی خدمات انواع کالا مانند عمومی، کانتینری، فله، مواد نفتی، کالای عمومی لنج ها، آب رسانی به شناورها و نگهداری و پردازش کالا در واردات دریایی را دارد.
بندر بوشهر
بندر بوشهر، مهمترین و بزرگترین بندر استان بوشهر در زمینه واردات دریایی است؛ این بندر در زمینه حمل بار دریایی فعال است و قابلیت پذیرش هشت میلیون تن کالا برای حمل دریایی از چین را دارد. از توانایی خدماتی بندر بوشهر می توان به کانتینر، نگهداری کالا و محصولات سردخانه ای اشاره کرد. عمق آب در لنگرگاه خارجى این بندر 15 متر است که از طریق کانال خارجى به طول 9200 متر به لنگرگاه داخلى منتهى می گردد.
حمل دریایی از چین به ایران چقدر طول می کشد ؟
مسیر دریایی بین ایران و چین معادل ۱۲۰۰۰ کیلومتر است. طی کردن این مسیر طولانی معمولا بین 15 تا 20 روز طول می‌کشد. در مسائل مرتبط با حمل بار دریایی موارد بسیاری هستند که ممکن است مدت زمان انجام کار را به تعویق انداخته و سبب اخلال در روند حمل و واردات دریایی کالا شوند. در نظر داشته باشید که پروسه حمل دریایی از چین از زمان حرکت کردن کشتی که به طور کامل در چین بارگیری شده آغاز می‌شود و تا لحظه تحویل بار در ایران ادامه دارد.
مسافت میان بندر مبدا و بندر مقصد
تعدادی از بنادر در غرب چین قرار گرفته اند؛ بنابراین نسبت به سایر بنادر چینی فاصلۀ کمتری با کشور ما دارند. همین مسئله باعث می‌شود حمل دریایی از چین با سرعت بیشتری انجام شود. از این بنادر می توان به بندر هنگ‌کنگ، بندر شانگهای، بندر شنزن، بندر نینگبو، بندر گوانجو اشاره کرد. از بین بنادری که نام بردیم دورترین بندر به ایران بندر گوانجو و نزدیک ترین بندر، بندر هنگ‌کنگ است.
تشریفات گمرکی مبدا و مقصد
از دیگر عواملی که در مدت زمان حمل دریایی از چین به ایران تاثیر دارد، تشریفات گمرکی مبدا و مقصد است. ترخیص اقلامی مانند مواد غذا، دارو، مواد گیاهی و غیره نیاز به مجوزهای خاصی از ارگان های مختلف دارد. در نتیجه، برای ترخیص این کالاها مدت زمان بیشتری صرف می شود.
نوع بار (فول بار، خرده بار)
در حمل دریایی از چین، کالای شما در کنار کالای سایر افراد قرار می گیرد؛ بنابراین، ممکن است برخی از اقلام نیاز به دریافت مجوز برای حمل یا ترخیص خرده بار از چین داشته باشند. در این صورت مدت زمان حمل دریایی از چین به ایران افزایش پیدا می‌کند و برای دریافت کالاهایتان باید زمان بیشتری را منتظر بمانید. هنگام حمل خرده بار در حمل بار دریایی، باید خرده بارهای مربوط به واردکنندگان مختلف که ماهیت تقریبا مشابهی دارند جمع آوری شده و ظرفیت یک کانتینر را تکمیل کنند. این پروسه نسبت به حمل فول بار در واردات دریایی که تمام ظرفیت یک کانتینر توسط یک واردکننده اجاره می‌شود، به زمان بیشتری نیاز دارد. در واقع مدت زمان لازم برای پرشدن ظرفیت یک کانتینر در حمل خرده بار، بیشتر از حمل فول بار است.
هزینه حمل دریایی از چین به ایران به چه عواملی بستگی دارد ؟
هزینه حمل دریایی از چین و واردات دریایی به عوامل گوناگونی وابسته است. وزن بار، ابعاد بار، ظرفیت بار، نوع کشتی، کانتینری، گروپاژ، چارترینگ و…. در تعیین هزینه های حمل دریایی از چین به ایران تاثیرگذار هستند. برای اینکه بتوانید یک نرخ مطلوب جهت حمل دریایی از چین داشته باشید، باید موارد زیر را به طور کامل به موسسه حمل بار دریایی ارائه دهید.
نوع بار
نوع باری که برای واردات دریایی در نظر دارید (مواد غذایی، خودرو، سوخت و....) در تعیین هزینه حمل بار دریایی مهم است.
ظرفیت محموله
مقدار وزن محموله در واردات دریایی حائز اهمیت است. شاید محموله شما بدون بسته بندی باشد و یا اینکه ممکن است احتیاج به یک کانتینر داشته باشد؛ بنابراین، باید ظرفیت بار معلوم شود. جهت استعلام هزینه حمل دریایی از چین به ایران، وزن و ظرفیت معلوم می شوند. W/M محموله با کلمه اختصاری
مبدا و مقصد
طبق میزان فاصله بین مبدا و مقصد هزینه حمل بار دریایی ارزیابی می شود.
از سایر مواردی که در تعیین هزینه واردات دریایی و حمل دریایی از چین تاثیر دارند می توان به مکان بارگیری بار، گمرک شهر مقصد، مکان خروج محموله از کشتی، نوع ترابری، تعداد، وزن و ظرفیت کارتن ها در کانتینر و نوع محموله اشاره کرد.
حمل به شیوه FCL چه تفاوتی با حمل LCL دارد ؟
- برای محاسبه وزن کالا در LCL هر cmb یک متر مکعب است؛ اما محاسبه وزن کالا در FCL براساس هر کانتینر محاسبه می شود.
- در روش واردات دریایی به صورت LCL هنگام ترخیص کالا ، کالای شما از داخل کانتینر مشترک خارج شده و بسته ها باز می شوند و همراه کارتن برای شما ارسال می شوند. ولی در روشFCL بسته های شما باز نمی شوند و دقیقا به همین شکلی که در ابتدا بسته بندی شده اند به شما تحویل داده می شود.
- درLCL کالاهای شما داخل یک کامیون قرار داده می شود تا به شما تحویل دهند. در این هنگام می توانید از بالابر استفاده کنید. ولی در حمل بار دریایی FCL کالاها داخل کانتینر قرار دارند و در قسمت پشت کامیون جاگذاری می شوند. در هر صورت، اگر محموله شما به صورت پالت بسته بندی شده باشد می توانید با بالابر آن را جا به جا کنید.
- LCL برای محموله های کم حجم مقرون به صرفه است و برای محموله های بزرگ FCL مقرون به صرفه است.
- در FCL علاوه بر هزینه های مربوط به خود کالا، شما هزینه ای را برای کانتینر هم باید بپردازید. اما در LCL نیازی به پرداخت هزینه برای کانتینر نیست.
- در حمل بار دریایی به صورت LCL شما فقط هزینه فضای اشغالی در کانتینر را پرداخت می کنید؛ اما در واردات دریایی به صورت FCL شما هزینه کل ظرفیت یک کانتینر را باید پرداخت کنید.
جمع بندی
همانطور که می دانید، برای حمل و نقل کالاها و محموله های مختلف چهار روش کلی حمل و نقل زمینی، ریلی، هوایی و دریایی وجود دارد که حمل بار دریایی و واردات دریایی یکی از بهترین روش های حمل و نقل است. کالاهایی که از طریق دریا جا به جا می‌شوند، حجم و وزن بالایی دارند و حمل آن ها از راه های دیگر غیرممکن است. به طور کلی، هزینه حمل دریایی از چین نسبت به روش های دیگر کم تر است. شما می توانید برای امور مربوط به حمل دریایی از چین، از خدمات گروه تجاری ققنوس استفاده کنید. همچنین برای مواردی مانند خرید و تامین کالا، حوالجات ارزی، منبع یابی و سورسینگ کالا و... می توانید از خدمات این مجموعه بهره ببرید.
