پایگاه خبری میدل ایست‌ای در گزارشی به فهرست خواسته‌های ولیعهد سعودی در سفر به کاخ سفید پرداخت و اعلام کرد: در کنار همکاری‌های نظامی، عربستان یک هدف مهم‌تر هم دارد: تبدیل شدن به مرکز هوش مصنوعی خاورمیانه و یکی از قطب‌های جهانی آن.
فهرست آرزوها یا خواسته‌هایی معقول؟
در همین ارتباط «شان متیوز» در میدل ایست آی نوشت: همراه داشتن این «فهرست آرزوها»، نشان‌دهنده اعتمادبه‌نفس رهبری است که علیرغم فشار واشنگتن برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل در بحبوحه جنگ غزه، بر موضع خود ایستاد و همچنین از جنگ مستقیم میان ایران و اسرائیل که در تابستان رخ داد، بدون آسیب سیاسی بیرون آمد.
در سوی دیگر این میز نیز رئیس‌جمهوری قرار دارد که حاضر است گنجینه‌های راهبردی آمریکا، یعنی فناوری هسته‌ای و فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی را وارد معامله بکند.
موفقیت این سفر بازتابی از گرایش اصلی ترامپ است؛ یعنی نادیده گرفتن نگرانی‌های ساختاری امنیتی آمریکا در مورد چین و حفاظت از فناوری‌های حساس، در ازای فروش گسترده به یکی از معدود اقتصادهای جهان که پول نقد فراوانی برای پروژه‌های بزرگ دارد.
روزگاری رهبران خاورمیانه درحالی وارد کاخ سفید می‌شدند که تنها قرار بود قراردادهایی را برای تضمین ادامه فعالیت شرکت‌هایی مانند بوئینگ و لاکهید مارتین امضا کنند، اما فهرست خواسته‌های پیچیده و آینده‌نگرانه محمد بن سلمان نشان می‌دهد که او جایگاه عربستان را در مرحله‌ای پیشرفته‌تر و بالغانه‌تر می‌بیند.
چشم‌انداز همکاری بلندمدت
ایهم کامل، رئیس بخش خاورمیانه در شرکت ادلمن، می‌گوید: بن سلمان به دنبال همکاری در یک حوزه مشخص نیست؛ او می‌خواهد یک همکاری بلندمدت و دوطرفه را با آمریکا ایجاد کند؛ تبادلی دوجانبه از فناوری و تجارت.
به گفته او، عربستان همچنان می‌خواهد جزئی از یک نظم جهانی چندقطبی باشد، اما اکنون در حال بهره‌برداری از نزدیکی خود با ترامپ است.
تلاش برای قرار گرفتن زیر «چتر هسته‌ای» آمریکا
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید زیر نظر گرفت، تلاش عربستان برای قرار گرفتن در چارچوب چتر هسته‌ای آمریکاست. تنها چند روز بعد از حمله اسرائیل به مذاکره‌کنندگان حماس در قطر، عربستان توافقی دفاعی را با پاکستان امضا کرد؛ کشوری که تنها قدرت هسته‌ای جهان اسلام به شمار می‌رود.
پاکستان حدود ۱۷۰ کلاهک هسته‌ای دارد و گزارش‌ها نشان می‌دهد که توافق جدید این کشور با ریاض، همه گزینه‌های نظامی را پوشش می‌دهد.
جزئیات مذاکرات هسته‌ای میان عربستان و آمریکا محرمانه مانده است، اما یک مقام سابق اطلاعاتی آمریکا می‌گوید که قرار دادن عربستان زیر چتر هسته‌ای می‌تواند یک هدف مهم را محقق کند، و آن خارج کردن عربستان از زیر چتر هسته‌ای پاکستان و القای حس برتری نسبت به قطر در آن هاست.
او پیش‌بینی می‌کند که در روزهای آینده، نشانه‌هایی از ارتباط رسمی عربستان با زرادخانه هسته‌ای آمریکا در بیانیه‌ها دیده شود.
پیمان امنیتی با قطر جدی نیست؟
بی‌اعتمادی عربستان به آمریکا موضوع جدید نیست. پس از حمله اسرائیل به مقامات حماس در خاک قطر، ترامپ تلاش کرد تا با امضای یک فرمان اجرایی برای تضمین امنیت قطر، این تهاجم را جبران کند، اما این فرمان در سطح منطقه جدی گرفته نشد؛ زیرا برخلاف پیمان‌های رسمی، هر دولتی در آینده می‌تواند آن را لغو کند.
به همین دلیل، عربستان اکنون به دنبال تضمین‌هایی محکم‌تر و واقعی‌تر است، نه یادداشت تفاهم، نه وعده‌های کلی، بلکه توافق‌هایی با ضمانت اجرایی.
عادی‌سازی با اسرائیل بخشی از معامله نیست
یکی از موفقیت‌های مهم سفر فعلی این است که سعودی‌ها توانسته‌اند مذاکرات دوجانبه با آمریکا را از بحث عادی‌سازی روابط با اسرائیل جدا کنند.
ترامپ اصرار دارد که عادی‌سازی تا پایان سال اتفاق می‌افتد، اما دیپلمات‌های غربی و عرب به رسانه‌ها گفته‌اند که ریاض تمایلی به بازگشت به این مذاکرات ندارد.
عربستان تنها در صورتی درباره عادی‌سازی روابط با اسرائیل صحبت خواهد کرد که آغاز روند تشکیل دولت مستقل فلسطینی روی میز باشد، خواسته‌ای که اسرائیل قاطعانه آن را رد می‌کند.
عربستان به غنی‌سازی ادامه می‌دهد
گفت‌وگوهای آمریکا و عربستان درباره همکاری هسته‌ای، همچنان ادامه دارد، حتی اگر پرونده عادی‌سازی رابطه با اسرائیل برای عربستان متوقف شده باشد.
ترامپ به دنبال دستیابی به توافق‌هایی است که شرکت‌های آمریکایی مانند وستینگهاوس و بکتل را وارد پروژه‌های میلیاردی در عربستان کند.
در سال ۲۰۰۹، امارات متعهد شد که به هیچ‌وجه اورانیوم را غنی نکند. اما عربستان مستقیما گفته است که چنین تعهدی را نخواهد داد.
وزیر انرژی عربستان چند ماه پیش گفت: «ما به غنی‌سازی اورانیوم ادامه می‌دهیم، آن را می‌فروشیم و کیک زرد هسته‌ای خود را تولید می‌کنیم.»
برای عربستان، غنی‌سازی هم یک مسئله اقتصادی است هم مسئله‌ای که به غرور ملی مربوط است.
تحلیلگران می‌گویند که اگر ریاض بخواهد از غنی‌سازی صرف‌نظر کند، باید از طرف ترامپ امتیازهای بسیار بزرگی را دریافت کند؛ امتیازاتی که حتی می‌تواند شامل استقرار تسلیحات هسته‌ای آمریکا در خاک عربستان باشد.
یکی از اساتید دانشگاه در پرینستون می‌گوید: «من فکر می‌کنم سعودی‌ها در نهایت از غنی‌سازی صرف‌نظر می‌کنند، اما از آمریکا یک چتر هسته‌ای می‌خواهند، امری که حتی شاید شامل استقرار سامانه‌های هسته‌ای آمریکا در عربستان باشد.»
از F-35 تا پهپادهای رزمی
عربستان ۱۸ هواپیما و ۱.۰۰۰ مقام دولتی را برای این سفر به واشنگتن فرستاده است؛ امری که نشان دهنده اهمیت این مذاکرات است.
در میان قراردادهای بزرگ دفاعی، مهم‌ترین موضوع، احتمال فروش جنگنده‌های F-35 به عربستان است؛ هواپیماهایی که پیشتر در منطقه فقط در اختیار اسرائیل قرار داده شده بود.
پیشتر در دوران رئیس جمهوری بایدن، فروش اف۳۵ به امارات به دلیل نگرانی از دسترسی چین به فناوری آن متوقف شد. این نگرانی‌ها درباره عربستان نیز وجود دارد. تحلیلگران اما معتقدند که که حتی اگر عربستان این جنگنده‌ها را دریافت کند، نسخه‌هایی با محدودیت‌های فنی را دریافت خواهد کرد، همان‌گونه که در دهه ۹۰، این کشور اف۱۵هایی با رادارهای ضعیف‌تر را دریافت کرد تا برتری اسرائیل در منطقه حفظ شود.
علاوه بر جنگنده‌ها، گفتگوهایی درباره فروش صدها پهپاد MQ-9 ریپر در جریان است.
اما حوزه‌ای که سعودی‌ها به‌شدت روی آن متمرکزند، پهپادهای نسل جدید با قابلیت‌های هوش مصنوعی است. ریاض در حال مذاکره با شرکت آمریکایی Shield AI است که پهپادهای پیشرفته آن در جنگ اوکراین به کار می‌رود.
جاه‌طلبی در هوش مصنوعی؛ از تراشه تا دیتاسنتر
در کنار همکاری‌های نظامی، عربستان یک هدف مهم‌تر هم دارد؛ تبدیل شدن به مرکز هوش مصنوعی خاورمیانه و یکی از قطب‌های جهانی.
در ماه مه، انویدیا اعلام کرد هزاران تراشه Blackwell را به شرکت Humain متعلق به صندوق سرمایه‌گذاری یک‌تریلیون دلاری عربستان فروخته است. اما تحویل تراشه‌ها به‌دلایل نامشخص متوقف مانده است.
عربستان به لطف داشتن نفت و گاز فراوان، با برق فوق‌العاده ارزان در حال ساخت دیتاسنترهای عظیم است. فقط Humain اعلام کرده است که تا سال ۲۰۳۴، دیتاسنترهایی با ظرفیت ۶٫۶ گیگاوات را خواهد ساخت.
آمریکایی‌ها نگران‌اند که فناوری هوش مصنوعی، به‌ویژه تراشه‌ها، از طریق عربستان به چین منتقل شود. اما محمد بن سلمان قرار است تا در این سفر، برای پیشرفت فوری این قراردادها آمریکا را تحت فشار قرار دهد.
