یک شبکه صهیونیستی از جزییات طرح آمریکا برای بازسازی غزه خبر داد و اعلام کرد طرح آمریکایی برای بازسازی غزه «طلوع خورشید» نام دارد و طبق آن پایتخت جدید در جنوب ساخته میشود و این پروژه سرمایهگذاری ۱۱۲ میلیارد دلاری میطلبد.حدشوت بدون نظارت نوشت، «آمریکا طرحی جامع و چندمرحلهای برای بازسازی نوار غزه تدوین کرده است که هدف آن ایجاد شهری جدید به نام «رفح جدید» در جنوب غزه، تبدیل ساحل این منطقه به مرکز اقتصادی پیشرفته و تغییر کامل ساختار اداری و عمرانی در این ناحیه است». روزنامه وال استریت ژورنال اعلام کرد که این طرح توسط تیمی به رهبری استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا و جرد کوشنر، داماد و مشاور دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا شکل گرفته و هدف آن تبدیل غزه از «شهر چادرها» به «شهر فناورانه پیشرفته» عنوان شده است.
محور اصلی طرح: «رفح جدید»
در بخش اصلی این پروژه، شهر «رفح جدید» در جنوب نوار غزه بهعنوان مرکز آینده حکومت و تجارت طراحی شده است. طبق برنامه، این شهر ظرفیت اسکان بیش از ۵۰۰ هزار نفر را دارد و قرار است شامل ۱۰۰ هزار واحد مسکونی دائم، دهها بیمارستان، صدها مدرسه و مراکز مذهبی و خدماتی باشد. سرمایهگذاری اولیه در زیرساختها و مراکز تجاری این شهر چندین میلیارد دلار تخمین زده شده است.
مراحل اجرا و جزئیات مالی طرح بازسازی غزه در چهار مرحله انجام خواهد شد:
1. مرحله اول و دوم: رفح و خانیونس،
2. مرحله سوم: اردوگاههای مرکزی،
3. مرحله چهارم: شهر غزه در شمال.
هر مرحله تنها پس از پاکسازی کامل تونلها، مواد منفجره و آوارها آغاز میشود. هزینه کل طرح حدود ۱۱۲.۱ میلیارد دلار در طول ۱۰ سال برآورد شده است. آمریکا قصد دارد حدود ۲۰ درصد از هزینهها را از طریق کمکهای بلاعوض و ضمانتهای مالی بهعهده بگیرد، و مابقی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، ترکیه و مصر تأمین شود. طبق این طرح، نوار غزه موظف خواهد شد در آینده بخشی از بدهیهای خود را از محل بهرهبرداری تجاری از ۷۰ درصد از سواحل خود تأمین کند که از سال دهم اجرای طرح آغاز میشود.
چالشهای طرح
با وجود جزئیات زیاد، کارشناسان تأکید میکنند که پروژه «طلوع خورشید» با ابهامات و شکافهای جدی روبهرو است؛ از جمله نبود ثبات امنیتی و سیاسی، بیتوجهی به وضعیت دو میلیون آواره در طول سالهای ساختوساز، و فقدان تعهد مالی رسمی از سوی کشورهای تامینکننده هزینهها.گفتوگو درباره این طرح در برنامه «المسائیة» شبکه الجزیره مباشر در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۲۵ صورت گرفت. در این برنامه، دکتر محمد الشرقاوی، استاد روابط بینالملل و حل منازعات و دکتر هانی المصری، مدیر مرکز مطالعات سیاسی فلسطین «مسارات»، درباره اهداف و ابعاد واقعی پروژه آمریکایی اظهارنظر کردند.
پروژهای ۱۰ ساله با هزینه ۱۱۲ میلیارد دلاری
طبق دادههای منتشرشده، طرح «طلوع خورشید» نقشهای دهساله با بودجه تقریبی ۱۱۲ میلیارد دلار است که بنا دارد نوار غزه را به شهری «فناورانه و هوشمند» بدل کند. مراحل اجرایی آن از جنوب غزه آغاز میشود؛ از رفح و خانیونس تا شهر غزه در شمال، که در مرحله نهایی قرار است به «ریویرا مدیترانه»ای شبیه شود.
دکتر الشرقاوی یادآور شد این ایده ریشه در طرح «صلح اقتصادی» دارد که جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ در کنفرانس منامه (پنج سال پیش) مطرح کرده بود؛ طرحی که با نام توسعه اقتصادی و بودجه ۵۰ میلیارد دلاری، هدفش پایان اشغال نبود بلکه انحلال تدریجی مسئله فلسطین در قالب پروژههای اقتصادی بود.به گفته الشرقاوی، نسخه جدید این طرح بلندپروازانهتر از گذشته است و فرض میکند آمریکا تنها ۲۰ درصد از هزینه را تأمین میکند، در حالی که کشورهای منطقه از جمله قطر، مصر، ترکیه و برخی دولتهای عربی حوزه خلیج فارس باید حدود ۸۰ تا ۸۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری کنند. او این فرض را «غیرواقعبینانه» دانست و پرسید آیا این کشورها حاضرند برای تحقق «رؤیای ترامپ» چنین هزینهای بپردازند؟
نادیدهگرفتن واقعیت انسانی
الشرقاوی این انتقاد را مطرح کرد که طرح آمریکایی، غزه را همچون «زمین بدون مردم» در نظر گرفته است؛ در حالی که بیش از دو میلیون فلسطینی در شرایط محاصره، جنگ و بیثباتی زندگی میکنند. او گفت: «چگونه میتوان از ساخت شهر هوشمند سخن گفت در حالی که مردم هنوز از نبود خانه، آب پاک، دارو و امنیت رنج میبرند؟»این استاد دانشگاه طرح را «خیال هالیوودی» توصیف کرد که اجرای کامل آن دستکم ۲۰ سال زمان میبرد و افزود خطر اصلی در آنچه بیان نمیشود نهفته است؛ یعنی در سرنوشت مردم غزه، حق حاکمیت و مسئله اشغال.
«طلوع خورشید»؛ چهره تازهای از استعمار
هانی المصری نیز در این گفتوگو، پروژه آمریکایی را بخشی از گونهای جدید از استعمار و سلطه دانست که با ظاهری اقتصادی و زیبا، هدفش کنترل دیجیتال و امنیتی بر آینده غزه است.
او گفت، هر سخن از آینده غزه بدون بحث درباره حق تعیین سرنوشت و پایان اشغالگری اسرائیل، فریبنده است و ریشه بحران را حذف میکند نه حل.المصری تأکید کرد که طرح در ضمن به مسائل حساسی چون خلع سلاح مقاومت و کنار گذاشتن جنبش حماس از قدرت میپردازد، در حالی که هیچ اشارهای به عقبنشینی واقعی اسرائیل یا پایان کنترل امنیتی ندارد. او با بیان اینکه آمریکا در عمل «میخواهد سود ببرد بدون اینکه هزینه دهد»، هشدار داد اجرای این پروژه ممکن است مردم غزه را سالها درگیر بدهیهای سنگین کند.
شکاف میان واقعیت و رؤیا
در حالی که در برنامه تلویزیونی تصاویر خیالی از یک شهر مدرن و ساحلی به نمایش درآمد، کارشناسان یادآوری کردند که وضع امروز غزه مجموعهای از اردوگاههای ویرانشده و چادرهای سرد، گرسنگی و کمبود داروست، همراه با تداوم حملات اسرائیل و تلفات انسانی فراوان. آنها گفتند هر سخن از بازسازی بدون توقف جنگ و رفع محاصره، صرفاً «اوهامی بر فراز ویرانهها» است.
آینده مبهم
میهمانان برنامه هشدار دادند که وضعیت مبهم کنونی، به سود طرف قویتر یعنی رژیم صهیونیستی است. آنان تأکید کردند که هر طرحی که از بیرون و بدون اراده فلسطینیان تحمیل شود، نه به صلح منجر میشود و نه به بازسازی واقعی، بلکه تنها چرخهای از بحران و رنج را تداوم خواهد بخشید.در پایان برنامه تصریح شد پروژههایی که بر اساس خیالپردازی سیاسی ساخته میشوند و ریشههای تاریخی منازعه را نادیده میگیرند، اگرچه روی کاغذ درخشاناند، در عمل فاصلهای طولانی با واقعیت دارند؛ واقعیتی که امروز غزه را به یکی از عمیقترین بحرانهای انسانی در تاریخ معاصر خاورمیانه تبدیل کرده است.
