شبکه المیادین در گزارشی ادعای اخیر وزارت امور خارجه رژیم اسرائیل درباره وجود کانالهای ارتباطی با سومالی که موجی از واکنشها و تکذیب رسمی دولت سومالی را در پی داشته مورد بررسی و تحلیل قرار داده و افزوده است: این موضوع پرسشهایی جدی درباره اهداف پشت پرده اسرائیل و تلاش برای نفوذ در شاخ آفریقا ایجاد کرده است.
بر اساس گزارش المیادین، در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۵ (۲۴ آذر ۱۴۰۴)، «شارن هاسکل» معاون وزیر امور خارجه اسرائیل در مصاحبهای با شیکه « i۲۴ NEWS» از وجود کانالهای ارتباطی ویژه بین این رژیم و سومالی خبر داد.
هاسکل در این مصاحبه ادعا کرد که تلآویو کانالهای ارتباطی خاصی با دولت سومالی دارد و اشاره کرد که سومالی به گفته او، با یک وضعیت امنیتی پیچیده روبرو است که نیاز به نظارت و حمایت شرکای بینالمللی دوست دارد.
در همین حال، سومالی به سرعت به ادعای اسرائیل پاسخ داد و هرگونه روابط یا تماس دیپلماتیک با اسرائیل را تکذیب کرد.
«علی محمد عمر» وزیر امور خارجه سومالی گفت: «اظهارات معاون وزیر امور خارجه اسرائیل مبنی بر وجود روابط بین اسرائیل و سومالی بیاساس است.»
وی افزود: «هیچ رابطهای بین سومالی و اسرائیل وجود ندارد و موضع سومالی در قبال سیاستهای اسرائیل بدون تغییر باقی مانده است.»
وزیر امور خارجه سومالی تاکید کرد که کشورش هیچ رابطه دیپلماتیک یا سیاسی با اسرائیل ندارد.
با توجه به ادعای اسرائیل و انکار سومالی، این سؤال مطرح میشود که آیا اعلام روابط بین اسرائیل و سومالی امکانپذیر است؟ محدودیتها و موانع چیست؟ چرا اسرائیل ادعای داشتن روابط با سومالی را دارد؟ و آیا این ادعای اسرائیل صرفاً یک لغزش دیپلماتیک است یا نشان دهنده تلاش حسابشده اسرائیل برای نفوذ به قاره آفریقا و گشودن دریچهای در یکی از حساسترین کشورها به مسئله فلسطین است؟
المیادین با بیان اینکه رژیم اسرائیل بارها ادعا کرده است که با وجود انکارهای سومالی، با این کشور رابطه دارد و بنابراین، ادعای هاسکل اولین مورد از این نوع نیست، افزود: در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۲ (۲۰ تیر ۱۴۰۱) گزارشهای رسانههای اسرائیلی ادعا کردند که سخنگوی رئیس جمهور سومالی اعلام کرده که دولت در حال آماده شدن برای مشورت با پارلمان در مورد امکان برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل است.
در همین حال، منابع کلیدی در دولت فدرال سومالی، بصورت مستقیم گزارشهای رسانههای محلی منتشر شده در رسانههای اسرائیلی را مبنی بر اینکه دولت در حال بررسی برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل است تکذیب کردند.
گزارشهای رسانههای سومالی در ژوئن ۲۰۲۲ (خرداد ۱۴۰۱) ادعا کرده بود که «حسن شیخ محمود» رئیس جمهور سومالی با مقامات رژیم اسرائیل گفت وگو کرده است. بر اساس این گزارش، محمود در سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۴) مخفیانه با «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی در تل آویو دیدار کرده است.
سایر گزارشهای مطبوعاتی حاکی از آن بود که پیش از این در دسامبر ۲۰۱۵، جلسهای در سطح پایین در قدس اشغالی برگزار شده بود که نمایندگانی از وزارت اقتصاد رژیم اسرائیل و مقامات سومالی در آن حضور داشتند.
گزارشهای دیگر ادعا میکردند که در ماه مه ۲۰۲۲، سفارت رژیم اسرائیل در فرانسه کنفرانسی را ترتیب داد و از روزنامهنگاران، دیپلماتها، بازرگانان و هنرمندان فرانسوی و آفریقایی دعوت کرد تا در مورد آینده همکاری اسرائیل با کشورها و شرکتهای آفریقایی بحث کنند و وزیر دفاع سومالی در این کنفرانس نماینده داشت.
المیادین افزود: صرف نظر از اعتبار ادعاهای رژیم اسرائیل مبنی بر داشتن هرگونه رابطه با سومالی؛ حقایق موجود و تکذیبهای رسمی سومالی تایید میکند که تا به امروز هیچ رابطه رسمی اعلام شدهای بین رژیم صهیونیستی و سومالی وجود ندارد.
این شبکه ادامه داد: در مورد انگیزهها و اهداف پشت ادعاهای رژیم اسرائیل مبنی بر داشتن روابط با سومالی، پیامهای منطقهای پنهانی را در خود دارند.
تحلیل المیادین تصریح دارد، این ادعاها بخشی از راهبرد رژیم اسرائیل برای نفوذ در شاخ آفریقاست. با توجه به تنش با یمن و حضور ایران در دریای سرخ، رژیم اسرائیل تلاش میکند تا ائتلافهای بالقوه در شاخ آفریقا را به تصویر بکشد و سومالی عنصری حیاتی در این معادله است.
انگیزه دیگر، اعمال فشار بر دولت سومالی با به پرواز درآوردن یک بالن آزمایشی مبنی بر وجود روابط است تا واکنش رسمی سومالی را ارزیابی کند.
بنابراین، افشای این ادعا میتواند یک تاکتیک فشار بر تصمیمگیرندگان در موگادیشو باشد تا آنها را به سمت عادیسازی روابط با رژیم اسرائیل یا باز کردن کانالهای مخفی سوق دهد. افزون بر این، اسرائیل در تلاش است تا اوضاع را آزمایش کند و واکنش مردم سومالی را به احتمال عادیسازی بسنجد، به ویژه اینکه اسرائیل از تغییرات در برخی رژیمهای آفریقایی آگاه است و از این نوع بیانیه و ادعا برای سنجش احساسات سیاسی و عمومی استفاده میکند.
بین انکار سومالی و تایید رژیم اسرائیل، نتیجه این است که هیچ روابط دیپلماتیک اعلام شده یا معتبری بین دو کشور وجود ندارد. با این حال، با افزایش تعداد گزارشها در مورد دیدارهای غیررسمی بین شخصیتهای سومالیایی و مقامات رژیم صهیونیستی در کشورهای ثالث، تلاشهای تل آویو برای نفوذ ادامه دارد و انکار یا رد این موضوع توسط سومالی مانع این تلاشها نشده است.
ادعای وزارت امور خارجه اسرائیل مبنی بر داشتن روابط با سومالی یک مانور سیاسی برای گسترش نفوذ خود در شرق آفریقا است، اما واقعیت دیپلماتیک موجود را منعکس نمیکند. این ادعای اسرائیل میتواند به طور بالقوه منجر به نزدیکی شود اما چنین تحولی به تعدادی از عوامل داخلی و خارجی بستگی دارد که در صورت وجود این عوامل، میتواند به تغییر چشمگیری در روابط منجر شود.
از جمله این عوامل، نفوذ خلیج فارس است زیرا برخی از کشورهای خلیج فارس که روابط رسمی با رژیم اسرائیل دارند و از سومالی حمایت اقتصادی میکنند، ممکن است فشارهای نرمی را اعمال کنند و شرایطی را برای عادیسازی روابط با اسرائیل به سومالی تحمیل کنند.
اگر «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا، توافقات عادیسازی را پیش ببرد و کشورهای جدید خلیج فارس و عربی مانند عربستان به آنها بپیوندند، این امر میتواند سومالی را به پیروی از این روند به ویژه با توجه به وضعیت ژئوپلیتیکی کنونی در دریای سرخ، تشویق کند.
این بدان معناست که سومالی در برابر فشارها و انگیزههای خلیج فارس، آمریکا و رژیم اسرائیل مصون نخواهد بود و ممکن است در نتیجه این متغیرها، تغییری در موضع خود ایجاد کند و از نیازهای امنیتی و اقتصادی در مرحله بازسازی بهره ببرد. با این حال، این امر نیز بعید است، زیرا سومالی به طور یکجانبه به عادیسازی روابط با اسرائیل نخواهد پرداخت و افزون بر این، هرگونه عملگرایی سیاسی ناگزیر به بررسی واکنش کشورهای عربی و اسلامی به چنین اقدامی و پیامدهای آن منجر خواهد شد.
المیادین اضافه کرد: مسیر ایجاد روابط حسنه احتمالی یا مورد انتظار بین رژیم اسرائیل و سومالی نه توسط آرزوها و متغیرها دیکته میشود و نه تصمیم به یک لحظه عملگرایی سیاسی محدود میشود و مسیر رسیدن به اسرائیل، مملو از چالشهای مهمی است که مهمترین آنها مخالفت آشکار هرگونه عادیسازی روابط توسط مردم و مذهب در سومالی به ویژه با توجه به شرایط کنونی منطقهای و تجاوز و گسترش مداوم رژیم اسرائیل در فلسطین اشغالی است.
افزون بر این، هر گامی به سوی ایجاد روابط حسنه با رژیم اسرائیل، هزینه و ریسک سیاسی بالایی را به همراه دارد به ویژه با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر منطقه و در مورد مساله فلسطین و تجاوز مداوم ارتش اسرائیل علیه غزه. بنابر این در صورت وقوع، ایجاد روابط حسنه با رژیم صهیونیستی، خیانت به فلسطین، مردم آن و ملت عرب خواهد بود.
در ادامه گزارش المیادین آمده است: گرچه تغییرات ژئوپلیتیکی ممکن است در را برای ایجاد روابط حسنه باز کند اما موانع مردمی، مذهبی و سیاسی، هرگونه رابطه رسمی و نزدیکی بین اسرائیل و سومالی را در آینده بعید میسازد. سومالی نسبت به فلسطین حساسیت تاریخی دارد و میداند که هر حرکتی به سوی اسرائیل صرفا" عادیسازی روابط نیست بلکه خیانت به اصولی است که هنوز از اجماع ملی برخوردارند.
گزارش المیادین نتیجه میگیرد که ادعای رژیم اسرائیل درباره وجود روابط با سومالی بیش از آنکه واقعیت دیپلماتیک باشد، ابزاری سیاسی برای نفوذ در شرق آفریقا و آزمودن واکنشها است و با وجود تحولات ژئوپلیتیک، موانع مردمی، دینی و سیاسی در سومالی، باعث میشود که هرگونه رابطه رسمی این کشور با رژیم اسرائیل در آینده نزدیک بعید به نظر برسد.
