
فعال شدن مکانیسم ماشه هرچند نشانهای از شکست روند مذاکرات بهنظر میرسد، اما بهمعنای بستهشدن کامل مسیر گفتوگوها نیست. تجربههای پیشین نشان دادهاند که امکان بازگشت به میز مذاکره، همچنان پابرجاست.
مسئولیت اصلی با غرب است
تحلیل شرایط موجود نشان میدهد که بار اصلی این بنبست بر دوش آمریکا و متحدان اروپایی آن است. ایران در سالهای اخیر با ارائه ابتکارهایی متعدد و حمایت مسکو و پکن، نشان داد که همچنان به تعامل پایبند است. با این حال، طرفهای غربی با بیتوجهی به این اقدامات، مسیر دیپلماسی را به بنبست کشاندند.
دیپلماسی قدرت؛ نیاز امروز ایران
در شرایط فعلی، کشور ناگزیر به پیشبرد «دیپلماسی قدرت» است؛ مدلی که ترکیب دو عنصر را دربر دارد:
1. تقویت توان دفاعی و امنیتی برای ایجاد بازدارندگی عملی. 2. حفظ مسیرهای گفتوگو بهعنوان اهرم سیاسی برای آینده.این ترکیب، میتواند دست ایران را در تعاملات بعدی پرتر کند و اجازه ندهد که بازگشت تحریمها به ابزار فشار یکجانبه تبدیل شود.
پیامدها و چشمانداز بنبست دیپلماسی هرچند فضای سنگینی را بر مذاکرات سایه انداخته، اما به تعبیر کارشناسان، میتواند نقطهای برای بازتعریف نقش ایران در مناسبات جهانی باشد. تکیه بر ظرفیتهای داخلی، تقویت روابط با قدرتهای نوظهور و فعالسازی دیپلماسی منطقهای، سه رکن اصلی عبور از این مرحله خواهند بود.
ایران در آستانه مرحلهای جدید قرار گرفته است؛
مرحلهای که در آن، دیپلماسی بدون پشتوانه قدرت، کارآمدی ندارد. راه آینده از تلفیق هوشمندانه میدان و مذاکره میگذرد؛ راهی که اگر بهدرستی طی شود، میتواند بهجای عقبنشینی، به فرصتی برای پیشروی بدل گردد