پس از آنکه آمریکا از برجام خارج شد، بسیاری این انتقاد را از تیم دیپلماسی کشورمان مطرح می‌کردند که چطور شد که ترامپ بدون هیچ هزینه‌ای از یک توافق بین‌المللی خارج شد؟
«محمدجواد ظریف»، قبل از اینکه آمریکا از برجام خارج شود، بیان می‌کرد سه سناریوی احتمالی برای این موضوع متصور است. سناریوی اول این است که ایران نیز از توافق هسته‌ای خارج شود، به پایبندی خود به مفاد توافقنامه پایان دهد، و غنی‌سازی اورانیوم را از سر بگیرد. گزینه دوم، از مکانیسم اختلاف و منازعه در توافق هسته‌ای استخراج می‌شود، که به هر طرف اجازه می‌دهد تا شکایت رسمی را در کمیسیونی که برای رسیدگی به نقض مفاد توافقنامه تشکیل شده، ارجاع دهد. گزینه سوم که جدی‌ترین و شدیدترین این موارد بود آن است که ایران برای خروج از پیمان NPT تصمیم‌گیری کند.
این موارد هیچ کدام پس از برجام عملی نشد و حالا وزیر خارجه در توئیتی مطرح می‌کند که ایران از آمریکا در دادگاه لاهه شکایت کرده است. ظریف در توئیت خود نوشت: «امروز ایران به دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت کرد تا آمریکا را به دلیل اعمال مجدد تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی پاسخگو کند.»
این درحالی است که منتقدین برجام می‌گفتند در صورت بدعهدی طرف دیگر، ایران طبق توافق نمی‌تواند به کمیسیون مشترک شکایت کند و در صورت شکایت، تحریم‌ها به‌صورت خودکار باز می‌گردد. ظریف این ادعا را رد می‌کرد. اما او امروز به‌جای کمیسیون به لاهه پناه می‌برد!
این درحالی است که عراقچی در مردادماه سال گذشته با اشاره به اینکه یکی از بحث‌ها در زمان مذاکرات این بود که اگر با طرف مقابل به اختلاف برخوردیم، برای حل اختلاف به کجا باید برویم، گفت: «در این شرایط از خود پرسیدیم، بین ما و 1+5 که اعضای دائم شورای امنیت هستند، چه کسی باید قضاوت کند! و چون دیدیم شورای امنیت خودشان هستند، و دادگاه لاهه هم دو سال طول می‌کشد تا تصمیم بگیرد، گفتیم، اصلا اینها در صلاحیت بررسی شکایت هست یا خیر.»
رئیس ستاد پیگیری برجام با اشاره به اینکه ما دیدیم، هیچ جایی برای حل اختلاف ما و 1+5 وجود ندارد، گفته بود: «در این شرایط ما دریافتیم که باید به خودمان مراجعه کنیم، لذا باید برجام به گونه‌ای چیده شود که اگر طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرد ما بتوانیم برگردیم، تعهدات خود را متوقف کنیم و برنامه هسته‌ای خودمان را از سر بگیریم.»
با این اوصاف باید پرسید که حالا شکایت ایران به دادگاه لاهه چه موضوعیتی دارد. از یک طرف طبق صحبت‌های عراقچی دو سال برای اینکه به زمان بررسی موضوع تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران برسیم، وقت و زمان هدر می‌رود و از سوی دیگر نیز بازهم با توجه به صحبت‌های معاون ظریف این دادگاه صلاحیت بررسی شکایت ایران را ندارد.
بنابراین سوالات مهمی در این عرصه مطرح می‌شود که ظریف چرا به دادگاه لاهه شکایت ایران را برده است؟ این شکایت چه دردی از مشکلات تحریمی ایران را برآورده می‌کند. می‌توان این سوال را پرسید که آیا این شکایت تنها مصرف داخلی دارد یا تاثیرات خارجی هم برای سرنوشت بین‌المللی ایران خواهد گذاشت.
