از گذشته تاکنون تیرآهن‌های فولادی جزو اصلی ساختار و بدنه هر ساختمانی بوده‌اند. تیرآهن‌ها را به دو شکل تیرآهن آی بیم (I beam) و تیرآهن اچ بیم (H beam) می‌شناسند که به دلیل شکل ظاهری آنها است. این دو نوع تیرآهن تفاوت‌های کمی با یکدیگر دارند که سبب شده است کاربرد آنها نیز متفاوت باشد. در این مطلب از پیوان می‌خواهیم یکی از این دو نوع، یعنی تیرآهن اچ یا هاش را بررسی کنیم و بدانیم تفاوت هاش سبک و سنگین چیست؛ این موضوع به ما کمک می‌کند تا بر اساس انواع کاربرد تیرآهن هاش، انتخاب مناسب‌تری داشته باشیم.
انواع تیرآهن هاش چیست ؟
از سال ۱۹۸۰ میلادی، استفاده از فولاد در ساختمان‌سازی آغاز شد و این کاربرد، پس از آمریکا به سایر کشورها رسید تا جایی که امروزه یکی از مهم‌ترین بخش‌های سازه‌ها، قطعات فولادی هستند. تیرآهن اچ بیم یا هاش، پرکاربردترین این قطعات در ساختمان‌سازی است که نوعی پروفیل نورد شده، بوده و به دلیل سطح مقطع آن که به شکل اچ انگلیسی است، آن را تیرآهن بال پهن یا هاش می‌گویند.
این قطعه فلزی شبیه h انگلیسی که در ساختمان سازی به کار می‌رود دارای بال‌های پهن بوده که این موضوع، مهم‌ترین تفاوت این نوع تیر آهن با تیرآهن آی است. تیرآهن هاش را به دو دسته سبک و سنگین تقسیم می‌کنند که در ادامه به تفاوت هاش سبک و سنگین بیشتر می‌پردازیم.
انواع و مشخصات تیرآهن بال پهن
این دسته‌بندی بر اساس ضخامت بال‌ها صورت می‌گیرد و آنها را در سه دسته تیرآهن اچ سبک (HEA)، تیرآهن اچ سنگین (HEB) و تیرآهن اچ فوق سنگین (HEM) قرار می‌دهد.
تیرآهن اچ سبک
سالیان پیش، تیرآهن‌های کوتاه‌تر با نام تیرآهن هاش سبک به بازار عرضه شد. یکی از موارد تفاوت هاش سبک و سنگین این است که اندازه بال تیرآهن هاش سبک نسبت به تیرآهن هاش سنگین و فوق سنگین کمتر بوده و ضخامت بال و جان کمتری نیز دارد.
درضمن شما می‌توانید با کلیک بر روی آدرس https://pivan.co/product-category/beam-h/h/ اقدام به خرید یا استعلام قیمت هاش کنید.
کاربرد تیرآهن هاش سبک، بیشتر در ستون‌های ساختمان است؛ زیرا مقاومت بالایی داشته و کمک می‌کنند تیر‌ها راحت‌تر بر روی آنها به یکدیگر متصل شوند. ضخامت اچ بیم سبک، در قسمت جان، حدود ۵ تا ۱۶.۵ میلی‌متر و در قسمت بال در بازه ۸ تا ۳۱ میلی‌متر قرار دارد.
تیرآهن اچ سنگین
در تیرآهن هاش سنگین اندازه بال و ارتفاع با یکدیگر برابر است و به همین دلیل شباهت بیشتری به حرف H انگلیسی دارد. کاربرد تیرآهن هاش سنگین، به دلیل استحکام بالایی که دارد در اسکلت ساختمان و بخش‌های تکیه‌گاهی است؛ زیرا در مقابل خم شدن، مقاومت بالایی دارد.
تیرآهن هاش سنگین وزن بیشتری دارد و ضخامت آن نیز نسبت به هاش سبک بیشتر است. ضخامت جان این قطعه در حدود ۶ تا ۱۹ میلی‌متر و ضخامت بالا آن در محدوده ۱۰ تا ۳۶ میلی‌متر است.
تیرآهن اچ فوق سنگین
بسیاری از افراد تیرآهن سنگین و فوق سنگین را در یک دسته قرار می‌دهند و بررسی مشخصات تیرآهن بال پهن فوق سنگین را انجام نمی‌دهند. تفاوت این نوع تیرآهن با سایر انواع این قطعه، این است که ارتفاع آن از عرض آن بیشتر است و محدوده ضخامت بالاتری دارد. ضخامت جان در تیرآهن فوق سنگین حدود ۲۰ تا ۴۰ میلی‌مترو ضخامت بال آن حدود ۱۲ تا ۲۱ میلی‌متر است.
مراحل تولید تیرآهن بال پهن یا اچ
همانطور که در بخش‌های قبلی از این مطلب در ارتباط با تفاوت هاش سبک و سنگین صحبت کردیم؛ این قطعات کاربرد بسیار بالایی دارند و مقاومت آنها در برابر خم شدن و تابیدگی بسیار زیاد است، به همین دلیل در ساخت ستون‌ها و بخش‌های تکیه‌گاهی ساختمان کاربرد بسیار زیادی دارند. البته استفاده از این قطعه فلزی شبیه به h انگلیسی که در ساختمان سازی به کار می‌رود، تنها به این صنعت ختم نمی‌شود و در صنایع مختلف استفاده می‌گردد.
به دلیل آن‌که تیرآهن هاش سطح مقطع مستطیلی ندارد، فرآیند تولید آن از طریق نورد است. برای ساخت این قطعات شمش‌های آهنی به کوره‌هایی که دمای بسیار بالا و در حدود ۱۱۰۰ درجه دارند، وارد می‌شوند تا ذوب شوند. سپس در مراحل مختلف توسط غلطک‌ها به شکل H در می‌آیند.
چنانچه بخواهیم این مراحل را به‌صورت مقطعی در نظر بگیری، شامل مرحله ذوب شمش آهنی، قالب‌دهی، تحت فشار قرار گرفتن در چندین مرحله، کاهش اندازه لبه‌ها و ضخامت بال و در آخر ریسایز کردن یا ایجاد و سایزدهی نهایی می‌شوند. هرچه تولید این محصول با کیفیت بیشتر انجام شود، محصول نهایی از کیفیت و مقاومت بیشتری برخوردار خواهد شد.
تولیدکنندگان تیرآهن هاش سبک و سنگین
با وجود آن‌که کارخانه‌های زیادی انواع تیرآهن را به بازار عرضه می‌کنند؛ اما برخی از این کارخانه‌ها اهمیت و سابقه بیشتری دارند که به دلیل کیفیت بالاتر محصولات آنها است. از میان این کارخانه‌ها می‌توان به کارخانه ذوب آهن اصفهان، کارخانه فولاد البرز ایرانیان (فایکو)، کارخانه فولاد غرب آسیا، فولاد خوزستان، فولاد البرز و غیره اشاره کرد.
به دلیل تفاوت‌ها و نوساناتی که در قیمت آهن وجود دارد، کارخانه‌های مختلف، برای محصولات آهنی و فولادی خود، قیمت روزانه ارائه می‌دهند و به همین دلیل بهتر است از یک منبع معتبر از قیمت هاش پیش از خرید، اطمینان حاصل کنید. با این‌حال، می‌توانید تنها با یک کلیک بر روی پیوان، به‌جای مراجعه به سایت‌های مختلف، قیمت این محصول را در کارخانه‌های مختلف مشاهده کنید.
تفاوت هاش سبک و سنگین
همانطور که در بخش‌های قبلی نیز گفته شد، این دو نوع تیرآهن در موارد ظاهری و برخی موارد کاربردی، تفاوت‌هایی دارند. بارزترین تفاوت هاش سبک و سنگین ضخامت جان و بال تیرآهن است که در تیرآهن سبک این ضخامت کمتر است. همچنین وزن تیرآهن سنگین بیشتر از سبک است و در نتیجه مقاومت و استحکام بالاتری دارد.
کاربرد تیرآهن سبک و سنگین نسبت به یکدیگر، تفاوت زیادی ندارد، با این وجود به دلیل متفاوت بودن ضخامت آنها، میزان تحمل بار و مقاومت مختلفی دارند. به‌طور کلی کاربرد تیرآهن هاش سبک و سنگین در ساختمان‌سازی برای ایجاد ساختمان‌های ضد زلزله، در برج‌سازی، ایجاد خرپا، بست تیر آهنی در پالایشگاه‌ها و در ساخت پل‌ها است.
کلام آخر
یکی از پرکاربردترین قطعاتی که در ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند، تیرآهن‌ها هستند که به افزایش استحکام و استقامت ساختمان‌ها و همچنین در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. یکی از پرکاربردترین انواع تیرآهن‌ها، تیرآهن اچ یا هاچ است که در این مطلب به بررسی انواع تیرآهن هاش و کاربردهای آنها پرداختیم.
مهم‌ترین تفاوت هاش سبک و سنگین، ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی آنها یعنی ضخامت و وزن است که همین موضوع می‌تواند بر روی قیمت این قطعات تاثیر داشته باشد و به همین دلیل در بخش‌های قبلی این مطلب نام تولیدکنندگان معتبری که تیرآهن‌های باکیفیت را منطبق بر قیمت روز آهن تولید و عرضه می‌کنند، نام بردیم و بهترین روش اطلاع از قیمت روز تیرآهن را در بخش تولیدکنندگان تیرآهن هاش سبک و سنگین اطلاع دادیم تا بهترین عرضه‌کننده را مطابق با نیاز خود، انتخاب نمایید.
