نشست اضطراری سران کشورهای عربی و اسلامی در دوحه که دیروز با صدور یک بیانیه در واکنش به حمله هوایی اسرائیل به قطر به پایان رسید، نه‌تنها واکنش‌های سیاسی و دیپلماتیک را برانگیخت، که موجی از نقدهای تصویری در رسانه‌های عربی به راه انداخت. هنرمندان کاریکاتوریست عرب با زبان تصویر، روایت‌هایی تند، تلخ و طنزآمیز از این رویداد ارائه دادند؛ تصاویری که این نشست را نه نقطه‌ای برای همبستگی، بلکه منبعی برای تغذیه ماشین جنگی اسرائیل به تصویر کشیده‌اند و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، آن را کاغذ‌پاره‌ای بی اثر نشان می‌دهند.
این کاریکاتور را کمال شرف، کاریکاتوریست شناخته‌شده یمنی کشیده است. در این تصویر، یک تانک با پرچم اسرائیل در حال سوخت‌گیری از پمپ بنزینی است که به جای مخزن، به سکوی بلند نشست «دوحه» متصل شده است. بالای این سکو، یک مقام عرب با لباس سنتی در حال سخنرانی است؛ اما در عمل، آنچه از این نشست خارج می‌شود، سوختی است که مستقیماً به ماشین جنگی اسرائیل منتقل می‌شود. تانک نیز به سمت «غزه» نشانه رفته و دود و آتش در پس‌زمینه، فضای جنگی و ویرانی را تداعی می‌کند.
وی در یکی دیگر از اثرهایش با عنوان «قمة الدوحة.. قمة العجز والهوان» (نشست دوحه؛ نشست عجز و خواری)، تصویری تلخ و نمادین از وضعیت سیاسی جهان عرب در برابر تجاوزات اسرائیل ارائه می‌دهد.در این تصویر، قفسی به رنگ پرچم آمریکا برای نگهداری شخصیتی با پوشش پارچه‌ای خاکستری دیده می‌شود که نمادی از اسارت سیاسی جهان عرب در برابر سیاست‌های آمریکا است. قفس با یک قفل بسته شده که نشان‌دهنده فقدان اراده یا توان برای خروج از این وضعیت است.اما شخصیت درون قفس یک چهره بی‌هویت است که می‌تواند نماد سران بدون قدرت عرب در برابر تجاوزات اسرائیل باشد که تنها نظاره‌گرند و در بند وابستگی‌های خارجی به سر می‌برند.در این میان اسلحه‌ای با نماد اسرائیل که از بیرون قفس به سمت شخصیت خاکستری مذکور، نشانه رفته دیده می‌شود که نشان‌دهنده تهدید مستقیم و دائمی رژیم صهیونیستی است. این تهدید در حالی رخ می‌دهد که شخصیت درون قفس حتی توان دفاع ندارد.سایه برگ‌های نخل نیز در گوشه بالایی تصویر دیده می‌شود که ممکن است به این معنا باشد که هویت عربی در سایه تهدید و اسارت محو شده است.
وی در طرحی دیگر تضاد میان گفتار بی‌اثر عربی و تهدید واقعی اسرائیل و آمریکا را به تصویر می‌کشد. فردی با لباس سنتی عربی در حال صحبت یا فریاد است. اما سخن او در قالب یک حباب به شکل موشک درآمده، نمادی از سخنانی که ظاهراً تند و انقلابی‌اند، اما در واقع نمایشی هستند. نوشته‌های داخل حباب نیز ناخوانا و بی‌معناست، که می‌تواند اشاره‌ای به کلی‌گویی، شعارزدگی یا بی‌محتوایی مواضع رسمی باشد.در مقابل آن، موشکی واقعی با نمادهای آمریکا و اسرائیل به سمت شخصیت عربی شلیک شده که نماد تهدید واقعی، تجاوز نظامی و سلطه خارجی است که در برابر گفتار بی‌اثر عربی، قدرت و خشونت را نشان می‌دهد.
روزنامه کویتی الجریده نیز امروز کاریکاتوری با عنوان نشست سران قطر منتشر کرد که وضعیت سیاسی جهان عرب در مواجهه با بحران غزه را به تصویر کشید. در مرکز تصویر، تنه درختی ترک‌خورده و آسیب‌دیده به چشم می‌خورد که پرچم‌های کشورهای عربی از جمله مصر، عربستان، سوریه، عراق، اردن، لبنان و به‌ویژه قطر بر آن نصب شده‌اند. این تصویر، با زبانی نمادین، به وحدت ظاهری و فروپاشی درونی جهان عرب اشاره دارد.
عدنان المحاقری دیگر کارتونیست یمنی با انتشار کاریکاتوری با عنوان «قمة الدوحة» تصویری تند و نمادین از وضعیت دیپلماسی عربی در برابر تهدیدات اسرائیل ارائه می‌کند. شخصیت عرب با لباس سنتی و کلاه امدادی، نماد نقش انسانی یا میانجی‌گرانه، در حالی دست صلح یا تعامل دراز کرده که اسلحه‌ای با نماد اسرائیل به شکل انگشت شلیک‌کننده به سمت سرش نشانه رفته است.
وی در کاریکاتوری دیگر، تصویری نمادین و انتقادی از تلاش‌های نمادین جهان عرب در برابر قدرت نظامی اسرائیل ارائه می‌کند. شخصیتی عرب با لباس سنتی در حال پرتاب هواپیماهای کاغذی با نام «لبنان» و «فلسطین» به عنوان نماد دیپلماسی ضعیف، به سوی جنگنده‌ای اسرائیلی است؛ اما این هواپیماها، در برابر قدرت واقعی نظامی، بی‌اثر و کودکانه جلوه می‌کنند.
وبگاه ایندیپندنت عربی نیز روز گذشته یک کاریکاتور درباره نشست دوحه منتشر کرد و با بهره‌گیری از نماد پوشه‌های قطور، تصویری استعاری از نشست دوحه و انباشت بحران‌ها ارائه کرد.چهار پوشه با عناوین «نشست سران دوحه»، «جنگ غزه»، «امنیت قطر» و «راه حل دو کشوری» روی میز گردی قرار گرفته‌اند که نماد نشست است؛ اما حجم و تراکم آن‌ها نشان می‌دهد که این نشست‌ها بیشتر محل انباشت پرونده‌ها هستند تا حل آن‌ها.
کاریکاتورهای منتشرشده در پی نشست دوحه، فراتر از طنز و تصویر، بیانیه‌هایی بصری هستند که ضعف دیپلماسی عربی، وابستگی‌های منطقه‌ای و بی‌عملی در برابر تجاوزات اسرائیل را با قفس آمریکایی، هواپیمای کاغذی، تانک سوخت‌گیری‌شده از نشست و ...به چالش کشیدند.
