مقتدی صدر ، رهبر جریان صدر، با راهاندازی کارزاری در شبکههای اجتماعی، هواداران خود را به تحریم انتخابات فراخوانده است. ناظران میگویند تداوم این موضع از سال ۲۰۲۲، بزرگترین پایگاه رأی شیعی را از سایر جریانها دور کرده و معادلات سیاسی در بغداد و استانهای جنوبی را برهم زده است.
غیبت جریان صدر که پیشتر سازماندهی و انضباط قابل توجهی در انتخابات داشت، میتواند میزان مشارکت را کاهش دهد و اعتماد عمومی به فرآیند سیاسی را تحت تأثیر قرار دهد.
تغییر معادلات سیاسی
خالد العرداوی، تحلیلگر سیاسی عراقی، گفت غیبت جریان صدر پیش از هر چیز بر موازنه قدرت در میان نیروهای شیعی تأثیر میگذارد و سپس کل صحنه سیاسی عراق را تحت تأثیر قرار میدهد؛ بهویژه در استانهایی با ترکیب جمعیتی متنوع مانند بغداد، بصره، دیالی و کرکوک، جایی که سایر گروهها میکوشند از این خلأ بهرهبرداری کنند.
او افزود: ائتلاف «بازسازی و توسعه» به رهبری نخستوزیر محمد شیاع السودانی یکی از برندگان اصلی این شرایط است و با غیبت جریان صدر، شانس و فرصتهای انتخاباتیاش افزایش یافته است. همین وضعیت درباره گروههای سنی، بهویژه ائتلاف سنی «تقدم»، نیز صدق میکند.
العرداوی همچنین هشدار داد: «غیبت جریان صدر میتواند مشارکت در انتخابات را کاهش دهد و نفوذ سیاسی آنها از پارلمان به اعتراضات خیابانی منتقل شود، امری که ناپایداری سیاسی را افزایش میدهد.»
کاهش مشارکت در بغداد و جنوب عراق
آمار اولیه نشان میدهد مشارکت در برخی استانهای جنوبی پایین است و پایتخت عراق، بهویژه منطقه الصدر، پایگاه اصلی جریان صدر، احتمالا با کاهش چشمگیر حضور رأیدهندگان مواجه خواهد شد.
تحلیلگران میگویند غیبت صدر طی سه سال گذشته، صحنه سیاسی داخلی را بهویژه در میان شیعیان نامتوازن کرده و به سایر جریانها، از جمله چارچوب هماهنگی، امکان کنترل نسبی بر ساختارهای دولت را داده است؛ اما این کنترل هنوز به ثبات سیاسی یا دستاورد ملموس منجر نشده است.
رهبران سیاسی نیز پیشبینی میکنند غیبت جریان صدر باعث از دست رفتن ۵ تا ۷ کرسی شیعی در بغداد به نفع احزاب سنی خواهد شد. به باور آنها، خودداری صدر از انتخابات، مشارکت را کاهش میدهد و فرصت را برای رقبایش فراهم میکند تا بر ساختارهای دولت مسلط شوند.
در همین راستا، رافد العطوانی، از شخصیتهای نزدیک به جریان صدر، گفت خروج صدر از انتخابات پس از ناکامی چارچوب هماهنگی در پایبندی به وعده تشکیل دولت اکثریت اتخاذ شد و صدر برای جلوگیری از خونریزی خود را از روند سیاسی دور نگه داشت.
او افزود حضور جریان صدر خارج از ساختارهای اجرایی و قانونگذاری بهتر از شرکت در یک روند سیاسی معیوب است و این غیبت آنها را از اتهامات فساد رها کرده و به جریان اصلی مخالف در جامعه تبدیل کرده است.
به گفته او، غیبت نمایندگان جریان صدر در پارلمان آینده، مجلس را یکدست و بدون صدای مخالف میکند و احتمال تکرار بنبستهای سیاسی گذشته را افزایش میدهد.
موضع جریان صدر همچنان تعیینکننده مرحله بعدی عراق است. با نزدیک شدن به انتخابات ۱۱ نوامبر، مشارکت عمومی به توان احزاب شیعی برای جبران غیبت صدر یا سازگاری با خلأ ایجادشده بستگی دارد و این امر میتواند معادلات سیاسی کشور را تغییر دهد.