آخرین آمار بانک مرکزی در خصوص کل مانده سپرده ها و تسهیلات اعطایی ریالی و ارزی بانک ها و موسسه اعتباری توسعه حاکی است، بانک ها تا پایان شهریور ماه سال جاری حدود ۲۷۷.۱ هزار میلیارد تومان سپرده جذب کردند که پس از کسر سپرده قانونی، منابع قابل پرداخت به افراد در قالب تسهیلات به ۲۴۴.۷ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است در حالی که بانک ها بی توجه به رقم مزبور حدود ۲۶۰.۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش های مختلف اقتصادی اختصاص دادند. یعنی بانک ها علاوه بر این که تمام منابع جذب شده البته پس از کسر سپرده قانونی را صرف تسهیلات کردند بلکه ناچار شدند بخشی از سپرده قانونی که در بانک مرکزی بلوکه کرده بودند را باز پس گیرند و صرف اعطای تسهیلات کنند. بنابراین نسبت تسهیلات به سپرده ها در شبکه بانکی در پایان نیمه اول سال جاری به ۱۰۶ درصد رسید.

رعایت استانداردها تنها در شش استان

به گزارش خبرآن لاین، عملکرد بانک ها به تفکیک هر استان نشان می دهد بانک ها تنها در شش استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان و هرمزگان استانداردهای بانکی را رعایت کرده اند. یعنی بانک های مستقر در این استان ها تمام تسهیلات خود را براساس سپرده های جذب شده البته پس از کسر سپرده قانونی به متقاضیان پرداخت کرده اند. در نتیجه نسبت تسهیلات به سپرده ها در این شش استان زیر ۱۰۰ درصد برآورد می شود. این نسبت در این استان ها به ترتیب حدود ۹۷،۹۲، ۹۵،۹۳، ۹۳ و ۹۹ درصد بوده است. بانک های سایر استان ها یعنی ۲۴ استان باقی مانده همگی استانداردهای بانکی را درنوردیده اند و علاوه بر بازپس گیری کل سپرده قانونی خود نزد بانک مرکزی، به میزان زیادی نیز از سایر منابع این بانک قرض گرفته اند و صرف اعطای تسهیلات کرده اند.

بیش ترین بدهی ها به بانک مرکزی

بانک های استان مازندران بیش ترین اضافه برداشت را از خزانه بانک مرکزی داشته اند. میزان این اضافه برداشت حدود ۳.۴ هزار میلیارد تومان است. استان گیلان در رده دوم بیش ترین اضافه برداشت، آن هم به میزان ۲.۲ هزار میلیارد تومان قرار دارد. استان کرمانشاه نیز در جایگاه بعدی قرار می گیرد. اضافه برداشت بانک های این استان از بانک مرکزی تا پایان شهریور سال جاری حدود دو هزار میلیارد تومان برآورد می شود.

کمترین برداشت ها از بانک مرکزی

بانک های سه استان سیستان و بلوچستان، قم و بوشهر در مدت مزبور کمترین اضافه برداشت را از خزانه بانک مرکزی داشته اند. میزان اضافه برداشت بانک های این سه استان از منابع در اختیار بانک مرکزی به ترتیب حدود ۹،۳۳ و ۷۹ میلیارد تومان است.

بیشترین نسبت تسهیلات به سپرده ها

بانک های مستقر در استان های کهگیلویه و بویر احمد و ایلام هر دو بیش ترین نسبت تسهیلات به سپرده ها را دارا هستند و بنابراین در جایگاه نخست این شاخص قرار می گیرند. نسبت تسهیلات به سپرده ها در بانک های این دو استان به ۲۱۲ درصد بالغ می شود که رقمی قابل توجه است. پس از این استان، استان لرستان قرار دارد. نسبت تسهیلات به سپرده ها در این استان به ۱۹۱ درصد می رسد. بانک های استان کرمانشاه نیز با داشتن نسبتی به میزان ۱۸۴ درصد در رده بعدی قرار می گیرند.

کمترین نسبت تسهیلات به سپرده ها

کمترین نسبت تسهیلات به سپرده ها به استان هایی تعلق دارد که تلاش کرده اند کمترین اضافه برداشت ها را از خزانه بانک مرکزی داشته باشند. این استان ها در جرگه استان هایی قرار می گیرند که در ابتدای این گزارش به آنها اشاره شد. یعنی بانک های استان های اصفهان، فارس و خراسان رضوی.

وضعیت سایر استان ها

همان طور که گفته شد به جز بانک های شش استانی که تلاش کرده بودند استانداردهای بانکی را در پرداخت تسهیلات رعایت کنند سایر بانک ها از وضعیت مطلوبی در این شاخص برخوردار نیستند. نسبت تسهیلات به سپرده ها در برخی از استان ها حتی بالای ۱۵۰ درصد است. در این رابطه می توان از استان هایی مانند سمنان و اردبیل با ۱۷۸ درصد، خراسان شمالی با ۱۷۵ درصد، گلستان با ۱۷۱ درصد و آذربایجان غربی با ۱۶۳ درصد اشاره کرد. نسبت تسهیلات به سپرده ها در سایر استان ها بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد است.

رکود، متقاضیان وام را کاهش داد

معمولا انتظار می رود بیش ترین اضافه برداشت ها در استان هایی مانند تهران و اصفهان که جزو قطب های اقتصادی هستند رخ داده باشد. با این حال آمار بانک مرکزی نشان می دهد این استان ها جزو استان هایی هستند که به هیچ وجه اضافه برداشتی از خزانه بانک مرکزی نداشته اند.

کارشناسان اقتصادی دلیل این امر را رکود حاکم بر بازار اقتصاد ایران می دانند که منجر به کاهش نوبت های کاری واحدهای تولیدی و صنعتی شده یا بدتر از آن منجر به نیمه تعطیلی و حتی تعطیلی بسیاری از آنها شده است.

واحدهایی از این دست به طور حتم دیگر نیازی به تسهیلات ندارند. حتی اگر برای آغازی مجدد یا افزایش نوبت کاری خود نیاز به تسهیلات داشته باشند، این بار بانک ها هستند که پا پس کشیده و از پرداخت تسهیلات به این گونه بنگاه های اقتصادی طفره می روند. زیرا بانک ها می دانند پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی زمین گیر و بدهکار تنها تجربه مطالبات معوق نظام بانکی را تکرار می کند. معوقاتی که هنوز بانک ها موفق به وصول آنها نشده اند.

پول پرقدرت

همواره بر این نکته تاکید شده که وجوه در اختیار بانک مرکزی پول پرقدرتی است که با ضریب فزاینده ای منجر به افزایش نقدینگی و در نتیجه تورم می شود. با این حال اقتصاددانان معتقدند بانک مرکزی نباید در شرایط رکودی سیاست های انقباضی در پیش گیرد چرا که باعثمی شود رکود با شدت بیشتری ادامه یابد.

در هر حال سیاست های انبساطی به طور حتم در آینده ای نزدیک منجر به افزایش نقدینگی و تورم می شوند. با این حال تنها امید موجود این است که وجوه بانک ها که در قالب تسهیلات پرداخت می شود به بخش های تولیدی و صنعتی هدایت شوند تا تولید جانی تازه گیرد و از فشار تورم اندکی کاسته شود.