به گزارش افکارنیوزبه نقل از خبرگزاری حوزه، متن گفتار این استاد فقید حوزه که در جمع طلاب و فضلای مدرسه علمیه فیضیه بیان شده است به شرح ذیل است.
" کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته، فالامام راع و هو المسئول عن رعیته و الرّجل فی اهله راع و هو مسئول عن رعیته و المراة فی بیت زوجها راعیة و هی مسئولة عن رعیتها و الخادم فی مال سیده راع و هو مسئول عن رعیته و الرجل فی مال ابیه راع و هو مسئول عن رعیته و کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته.
روز قیامت، چراهایی که میپرسند، هریک از اینها، جواب میخواهد. همه باید جوابهایتان را حاضر کنید، چرا چنین کردی و چرا چنین نکردی؟ خود این جمله تهدید است; همه را میترساند، که مطمئن نباشید.
* مرگ اول ناراحتی است
آدم میمیرد، میگویند: فلانی راحت شد. این یک خیال واهی و سست و بی پایه است; مرگ، اول ناراحتی است، برای آن کسانی که جواب ندارند; کسانی که عملشان روی ملاکی نبوده، و روی هوای نفس بوده است.
* تفاوت مسئولیتها
مسئولیتها هم مختلف است; به حسب اختلاف نوع، سن و شخص. هرکس هم کاری میکند یا نمیکند، مسئول است و هر طایفهای یک نحوه بازخواست دارد.
" راع " دو معنا دارد. " راعی "، گوسفندچران را میگویند; کسی که چوپانی میکند. چوپانی این است که در فکر آب و علف حیوانات باشد. آنچه را که مایه حیات و نمو است، باید اعمال کند; معنای دوم " راعی "، حافظ است; یعنی همه، حافظ دیگری هستید. کیفیت حفظها مختلف است. اینکه از چه حفظش بکند، هر راعی باید خودش تشخیص بدهد.
در حدیثشریف فوق چند تا مثال زده; درجهء اولش را فرموده: " فالامام راع”; امام(ع) راعی است; یعنی باید رعیتِ خودش را جایی ببرد که به درد آنها میخورد.
" الرّجل راع فی اهله”; هر مردی، اهلی دارد که راعی اوست. به معنای اول باید اقداماتش به صلاح آنها باشد و به معنای دوم، آنها را از مضرّات حفظ کند. این هم خیلی مسئولیت است. آیهء شریفه هم دارد: " قوا انفسکم و اهلیکم ناراً و قودها النّاس و الحجارة "; تحریم: ۶; خودتان و اهلتان را از آتش حفظ کنید که آتشگیره آن، خود مردماند! این فرد را میاندازند در آتش، شعلهء آتش زیادتر میشود، حرارتش زیادتر میشود، داغتر و سوزندهتر میشود.
این مسئولیت بزرگی است، برای کسانی که دارای خانواده هستند، که اینها را از آتشگیره شدن نجات بدهند. به مصلحت رفتار کنند; مصلحتی که عقلانی باشد و شرعی، لااقل شیطانی نباشد.
هرچه هم زمان به این طرف میآید، گرفتاری کسی که میخواهد رعایت کند و راعی باشد، زیادتر میشود. تقاضای هوای نفس زیاد است، درخواستهای بی جا زیاد است، این هم باید استقامت کند. ذیل این آیهء شریفه، مفسّرین نقل کردهاند: وقتی این آیه نازل شد، یک جوانی گریهکنان آمد محضر پیامبر اکرم(ص) گفت: یا رسولاللّه، من خودم را نمیتوانم از جهنم حفظ کنم، خدا فرمود: اهل خود را هم باید حفظ کنی، چه طور حفظ کنم؟ پیامبر(ص) فرمود: آنچه حرام است، به او بگو که جایز نیست، فلان کار را انجام میدهی زیرا این کار حرام است. آدم باید این قدر جرأت داشته باشد، به آنهائی که تحت نظر او هستند، بگوید:
این کار حرام است، گناه است، عذاب دارد، جهنم دارد; یعنی نهی از منکر نماید. اگر بعد از بیان این احکام، باز ادامه داد، به وظیفه عمل شده است.
* بر عمل حرام مشارکت نکنید
از حدیثشریف برمیآید که آیهء: " | قوا انفسکم " عملی است، اما " اهلیکم " قولی است. کسانی که وسایل گناه را برای اهلبیتشان فراهم میکنند، بعد میگویند: گناه نکن، معذوریّت ندارند. خوب این را نخر و در دسترس آنها قرار نده! اگر قرار دادی و گناه کردند، به گناه آنها کمک کردی! " و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان "; مائده: خداوند نهی فرموده که در کارهای گناه، همدیگر را کمک کنید.
باز دارد که: " المراة فی بیت زوجها راعیة”; یعنی او هم حافظ و نگهبان است. لااقل از اینکه خودش را نگه دارد، عشیرهایش، اجناسش، اموالش و آبروی شوهرش را نگه دارد.
" و الخادم فی مال سیده راع”; یعنی خادم و نوکر باید حفظ مال ارباب بکند. " و الرجل فی مال ابیه راع”; فرزندانی که در منزل پدرشان زندگی میکنند، نسبت به مال پدرشان راعیاند; یعنی مال او را بیخودی تلف نکنند، دوستهای بیجا نگیرند، از جیب پدر پول دربیاورد، خرج اینها بکند; روز قیامت از این فرزند میپرسند.
* جبران عمل تا لحظه مرگ
دوباره تکرار فرموده: " و کلکم راع”; همه راعی هستید.
روز قیامت، دست، گوش، پا و چشم میگویند: چرا این طور عمل کردی؟ ما را جهنمی کردی؟ جوابش را باید حاضر کرد. البته انسان تا زمانی که زنده است، میتواند کار خود را درست کند; ولی اگر بمیرد، دیگر کار درست نمیشود.
با دعا بخواهد که خدا او را بیامرزد، اما اساس مطلب این است که باید روح کثیف، شستشو داده شود. مرحوم آیةاللّه بروجردی(ره) هنگامی که در درس، بعد از کتاب طهارت، وارد کتاب صلاة شدند، این نصف شعر را خواندند:
* شستشوئی کن و وانگه به خرابات خرام!
در حال جوانی، انسان میتواند کاری انجام دهد که آلوده نشود، اما اگر مثل من شد، خیلی مشکل است توبه کند. توبهء هر چیزی به حسب خودش است. حقالنّاس است، آن را بدهد، حقالّله است، قضا کند; لااقل از حالت نفسانیاش پشیمان باشد.
امام زینالعابدین(ع) میفرماید: " ان کان النّدم علی الذّنب توبة، فانّی و عزّتک من النادمین”; خدایا; اگر پشیمانی، توبه است، به خدا قسم، من پشیمانم. اگر این حالت پیدا بشود، دیگر شیطان میدان ندارد.
خدایا، هر چه که ما زندهایم شیطان را بر ما مسلّط نفرما و این اعمال ناقص ما را به فضل و کرم خودت قبول فرما!
والسلام علیکم و رحمةاللّه
شناسه خبر:
۱۷۴۳۳۳
مسئولیت و جواب آن در قیامت
مرحوم آیتالله حاج شیخ علیپناه اشتهاردی(ره) طی گفتاری با بهرهگیری از روایتی از پیامبر اکرم(ص) جایگاه مسئولیت و جوابهای آن در قیامت را تشریح کرده است.
۰