چرا نوجوانان دچار احساس ناکامی می‌شوند

به گزارش افکارنیوز، ناکامی عبارت از حالتی است که ارضای رفتار برانگیخته شده، دشوار و یا غیر ممکن می گردد و یا در راه رسیدن به یک هدف به مانعی برخورد می کند. به بیان دیگر، ناکامی عبارت است از حالت برانگیختگی عاطفی که در آن عامل خشم و نومیدی نیز حضور دارد.

فردی که برای نیل به هدفی برانگیخته می شود، تا رسیدن به هدف همچنان برانگیخته باقی می ماند. چنانچه پاره ای از عوامل محیطی و یا درونی فرد، مانع رسیدن او به هدف گردند، ناکامی به فرد دست خواهد داد. برای یک نوجوان تجربه ناکامی معمولا عبارتند از موانعی در محیط فرد و یا درون او که مانع ارضای آمال و یا نیل به هدفی که او برای خود قرار داده است، می شوند.

تحقیقات نشان می دهد که منابع عمده ناکامی را می توان در سلامت ووضع فیزیکی فرد، نداشتن پول، ویژگی های شخصیتی و ضعف و یا نداشتن توانایی های ذهنی یافت. ناکامی فرد تا حدود زیادی منوط به آگاهی و درک او نسبت به این منابع و عوامل ناکامی است. این منابع به شرح زیر است:

- کمبودهای بیولوژیکی مانند نقص جسمی یا ذهنی که بسیار هم جدی هستند. زیرا افراد اغلب آرزوها و آمالی بیشتر و بالاتر از حد توانش در سر می پروراند.

- عادات و یا مهارتها به ویژه عادات و یا مهارت هایی که نامناسب و ناکافی هستند. نوجوانی، دوره آغاز بسیاری از چیزهای تازه است که فرد باید خود را با آنها سازگار سازد و برای آن سازگاری فاقد مهارت لازم است.

- کمبودها یا کاستی های محیطی که می تواند مادی و اجتماعی و یا فضایی باشد، چون نداشتن پول، دور از دسترس بودن مراکز رفاه اجتماعی و یا قوانین و مقررات حاکم بر خانه یا مدرسه که به گونه ای با آرزوهای نوجوان در انجام کارهایی که دوستانش انجام می دهند، مغایرت دارد.

- تعارض بین انگیزشهای مخالف و یا ناهمگن، مانند نوجوانی که می خواهد از اعمال و رفتار و نرمهای گروههایی که متعلق به آنهاست تبعیت کند، در حالی که این معیارها با استانداردهای خانه و خانواده در تعارض است.

مشاهدات و مطالعات در زمینه ناکامی ها نشان می دهد که برخی از اشکال عمده واکنش فرد نسبت به ناکامی، واکنشهای پرخاشگرانه است. این واکنشها نسبت به دیگران نسبت به خود و یا نسبت به موقعیتی است که فرد در آن هیچگونه تغییری نمی تواند بدهد و غالبا نیز با خشم و دیگر رفتارهای عاطفی چون ترس، اضطراب، حسادت، خصومت و احساس گناه همراه است.

برای مقابله و از بین بردن ناکامی راههای مختلفی وجود دارد. از جمله اتخاذ رفتار سازنده به صورت کوشش در جهت غلبه بر موانع در رسیدن به هدف؛ اتخاذ روش ها و شیوه های گوناگون دیگر، برای رسیدن به همان هدف و جایگزین کردن هدف های سهل الوصول تر به جای هدف اصلی. عقب نشینی و فرار در رویا و تخیل، دلیل تراشی و دیگر رفتارهای جبرانی و مکانیزم های دفاعی می باشد.

همان گونه که قبلا اشاره شد، ناکامی زمانی به وجود می آید که مانعی اعم از جسمانی، اجتماعی، روانی، از رسیدن فرد به هدف مورد نظرش جلوگیری نماید. ناکامی به اشکال و صورت های مختلف می تواند بروز کند. مثلا ناکامی ملایم صرفا به کوششهای بیشتر فرد برای رسیدن به هدف منتج می شود، که در این حد می تواند بسیار مفید واقع شود.

از كوره در رفتن، احساس گناه كردن، احساس حقارت، دوري جستن از تماسهاي اجتماعي و شكست در فعاليتهاي حل مسئله، از جمله واكنشهاي ممكن هستند.