سايت فردا در گزارشي دولت را به پيروي از سياستهاي دولت مارگارت تاچر در برخورد با شهرداريها متهم كرد و نوشت:طرح های دولت برای شهر تهران و شهرداری پایتخت بی شباهت با طرح مارگارت تاچر نخست وزیر محافظه کار انگلیس نیست که در نهایت در سال ۱۹۸۳ شورای شهر لندن را منحل کرد.

به گزارش سرویس سیاسی «فردا» در اردیبهشت ماه سال جاری بود که بعد از اعلام علاقه دولت برای ورود به مباحثشهری، برخی رسانه ها از طرحی خبر دادند که بر اساس آن به جای شهرداری مناطق مختلف، فرمانداری های ۲۲ گانه و یا ۱۱ گانه زیر نظر معاون اول رئیس جمهور تشکیل خواهد شد.

این موضوع با واکنش منفی نمایندگان مجلس و کارشناسان شهری و مدیریتی روبه رو شد و خبری از آن نبود تا اینکه چند روز پیش دوباره همین موضوع در دولت کلید خورده است.

هیات دولت لایحه ای را در دست بررسی دارد که بر اساس آن منطقه ۲۰ شهرداری تهران یعنی شهر ری از تهران منفک می شود.

این در حالی است که پیش از این انفکاک بخش هایی از تهران و واگذاری مسئولیت و خدمات رسانی به آنها تجربه موفقی را در بر نداشته و با مخالفت اعضای شوای شهر تهران نیز روبه رو شده است.

مخالفت شورای شهر با تفکیک شهر ری

در جلسه دوم شهریور شورای شهر تهران حسن بیادی نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران، نامه‌ای را در صحن علنی و در همین ارتباط قرائت کرد که بخش‌هایی از آن به موضوع شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهر ری اشاره داشت که به‌رغم فقدان منابع درآمدی مؤثر و پایدار در مقایسه با مناطق شمالی شهر اما به‌دلیل رویکرد مدیریت شهر مبنی بر حذف فاصله میان مناطق شمالی با جنوب شهر همانند سایر مناطق شهر تهران مشمول خدمات عمرانی، فرهنگی، فضای سبز و… شده است و حتی این خدمات به مجموع روستاهای واقع در حریم شهر ری نیز تسری پیدا کرده است.

اشاره نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران به اختصاص اعتباری معادل ۳۰۰ میلیارد تومان از سوی شهرداری تهران که ۱۰ برابر اعتبار مصوب برای منطقه۲۰ است بیانگر توجهی بود که شهرداری تهران به‌منظور افزایش سرانه‌های عمرانی، فضای سبز، خدماتی، فرهنگی، ورزشی و… در منطقه ۲۰ دارد.

این نامه همچنین به موضوع جداشدن بخشی از روستاهای حریم تهران ازجمله چاردانگه اشاره کرد که پس از همه اتفاقات غلطی که نباید می‌افتاد و افتاد از جمله تغییر کاربری‌های اراضی کشاورزی و فضای سبز به مسکونی هم‌اکنون ساکنین آن درخواست اتصال مجدد به شهر تهران را پیگیری می‌کنند.

علیرضا دبیر عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران نیز در همین جلسه خطاب به ساکنان منطقه ۲۰ شهر ری گفت: من به‌عنوان کسی که در شهرری زاده و در آنجا بزرگ شده‌ام و افتخار آن را دارم که خادم حرم حضرت عبدالعظیم و نماینده مردم در شورای شهر تهران باشم به شما اطمینان می‌دهم که استقلال شهر ری از تهران به نفعتان نیست. وی همچنین از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی خواست در این تصمیم تجدیدنظر کنند.

مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز با انتقاد از اینکه عده‌ای حتی طرح استان کردن شمیران را در سر دارند، گفت: گرچه طراحان این قضایا اصلا به روی خودشان نمی‌آورند اما من با اینگونه اقدامات یاد اوایل انقلاب و برخی اقدامات تجزیه طلبانه می‌افتم.

شهردار تهران هم مخالف است

محمد باقر قالیباف شهردار تهران نیز طی سخنانی در جمع خبرنگاران با اشاره به اظهاراتی در خصوص تشکیل ۱۱ فرمانداری در تهران گفت: اتفاقاتی در شهر می افتد که اصلا به مصلحت نیست سالیان سال تاکید بر یکپارچگی شهر تهران بوده است اما این روزها اظهاراتی در خصوص جدا کردن ری از تهران می شنویم.

قالیباف افزود: اتفاقاتی که در باغستان، گرمدره و مرتضی گرد افتاد آیا کمکی به تهران کرد؟ یا باعثشد شاهد گسترش حاشیه نشینی بی توجهی و آسیب های اجتماعی شویم؟

شهردار تهران تاکید کرد: این مسائل موضوعات مهمی است و نباید موضوعات غیر کارشناسی را مطرح کنیم و آسیب های جدی به آینده شهر بزنیم.

وی ادامه داد: بعضی از نمایندگان مجلس تلاش می کنند حتی اسلامشهر را که دارای فرمانداری است به شهرداری تهران وابسته کنند چرا که احساس می کنند با این کار خدمات بهتری برای این شهرستان گرفته می شود.

مغایرت با طرح جامع و تفصیلی تهران
گذشته از این لایحه در دست بررسی دولت و انفکاک شهر ری از تهران با طرح جامع و تفصیلی شهر تهران نیز مغایرت دارد چرا که در این طرح موقعیت شهرستان ری به‌عنوان یکی از مناطق شهر تهران و با تاثیرپذیری از مناطق مجاور ۱۵،۱۶ و ۱۹ و مسائل مربوط به حریم منطقه ۲۰ تهران و شاخصه جنوبی بودن آن در کنار سایر مناطق مجاور تهیه و تنظیم شده است.

از همین منظر حسن بیادی نایب رئیس شورای شهر تهران در نامه خود به دکتر چمران رئیس شورا آورده است: طرح تفصیلی جدید شهر تهران مجموعه‌ای مرکب از ضوابط و مقررات استفاده از اراضی و ساخت‌و‌ساز در پهنه‌های شهر تهران است. این طرح جامع مهم‌ترین سند اجرایی برای تحقق سند چشم‌انداز و اهداف و راهبردهای بلندمدت توسعه و عمران شهر تهران است که در آن نحوه استفاده از اراضی شهری، ساخت‌وساز در محدوده شهر، جمعیت‌پذیری و… تعیین شده است و به همین دلیل قطعا جدایی منطقه ۲۰ از مجموعه شهرداری تهران در کنترل تحولات کالبد شهری تهران تاثیرات سوئی به‌دنبال خواهد داشت.

اراده های برای کاهش قدرت مردم

احمد مسجدجامعی دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران هم در جلسه مذکور گفته بود: احساسم این است که عده‌ای با این اقدامات شورای شهر را هدف قرار داده‌اند. اتفاقاتی که پشت سر هم در حال وقوع است نشان‌دهنده عزمی است که به‌دنبال خارج کردن اداره شهر از حالت شورایی و کاهش قدرت مردم است و به‌نظر می‌رسد در ۲ سال آینده این روند شتاب بیشتری نیز به‌خود بگیرد.
وی در این باره خواستار اندیشیدن تمهیداتی به‌منظور تعامل بیشتر با دستگاه‌های اجرایی و قانونگذاری شد.

با وجود همه مخالفت ها با تمایل شدید دولت برای ورود به مباحثمدیریتی شهری، به نظر می رسد اراده ای در دولت احمدی نژاد وجود دارد که همه نهادها و ارگان های مختلف را در برابر اقتدار دولت کم رنگ و بی اهمیت نشان دهد. تنش های اخیر دولت با مجلس بر سر برخی قوانین و عدم اجرا و ابلاغ برخی مصوبات، انتقادات رئیس جمهور از برخی تصمیمات دستگاه قضایی، عدم حضور در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام، طرح برخی نهادها و نمایندگی های ویژه به موازات نهادها و دستگاه های موجود و… از جمله مواردی است که تقویت کننده ادعای فوق است.

تصمیم دولت برای ورود به عرصه شهری بر خلاف سیاست های کلان کشوری که بر کوچک تر شدن دولت تاکید دارد، در حقیقت ریشه در برخی تمایلات و رقابت های سیاسی دارد بخصوص که بنا بر اخبار و گزارش های مختلف بخش هایی از دولتی ها از هم اکنون رایزنی ها و فعالیت های معطوف به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را کلید زده اند.

به گفته بسیاری از کارشناسان و آگاهان به امور سیاسی کشور، احمدی نژاد بعد از رقابت با محمد باقر قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری نهم، هنوز هم به چشم یک رقیب به او و مجموعه شهرداری تهران می نگرد و این نگاه سیاسی بی تاثیر در رویکرد او بر مناسبات دولت و شهرداری و مباحثمربوط به مدیریت شهری پایتخت نیست.

تجربه تاچر در دولت احمدی نژاد

با توجه به تحرکات و تصمیمات دولتی ها برای شهر تهران، به نظر می رسد الگوی مورد نظر آنها تصمیم سیاسی مارگارت تاچر نخست وزیر اسبق دولت محافظه کار انگلیس باشد که در زمان نخست وزیر خود شورای شهر لندن را منحل کرد.

شهر لندن لندن از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۶ یک شورای شهر اصلی داشت و ۳۲ منطقه شهری که هرکدام جداگانه دارای شورای شهر بودند و شهر قدیم لندن نیز برای خود شورایی مستقل داشت.

شورای لندن بزرگ یا همان شورای اصلی شهراز طرف حکومت مرکزی و شخص مارگارت تاچر نخست وزیر اسبق انگلیس منحل‌‏‎‏‎ ‌‏‎وظایف آن بین واحد های دیگر اداره محلی و یا اداره مرکزی تقسیم شد.

اعضای شورای بزرگ از حزب کارگر بودند وشوراهای منطقه ای عمدتا از حزب محافظه کار. در سال ۱۹۸۳ حزب محافظه کار لایحه ای را برای انحلال شورای بزرگ لندن ارائه و دلیل انحلال را بوروکراسی زاید در اداره محلی شهر و اجرای استقلال منطقه ای عنوان کرد.

در حقیقت تاچر و حزب محافظه کار انگلیس شورای شهر و شهردار لندن را به مقامی تشریفاتی مبدل کردند که نقش خاصی در اداره شهر نداشت. این تصمیم بنا بر نتیجه یک نظر سنجی مورد رضایت مردم نبود و در نهایت با روی کار آمدن دولت کارگری تغییر یافت.

یکی از انگیزه های اصلی تاچر برای منحل کردن شورای شهر لندن، مخالفت شدید سیاسی و عقیدتی دولت روز با «لیوینگستون» بود که ریاست شورای شهر را به عهده داشت؛ شخصیتی جوان و پر شور از جناح چپ حزب کارگر که در اوج فعالیت مسلحانه و بمب گذاری های آی - آر - ای(ارتش سری جمهوریخواه ایرلند شمالی) رهبران شین فین، شاخه سیاسی آن را برای شرکت در سمیناری درباره مسئله ایرلند شمالی به لندن دعوت کرد.

تونی بلر احیای شورای شهر لندن را یکی از برنامه های سیاسی خود کرده بود که بعد از پیروزی در انتخابات به وعده خود عمل کرد.

تا پیش از تغییرات انجام شده در دولت تونی بلر، شهردار لندن مقامی بود تشریفاتی که بمدت یکسال به یکی از تجار بزرگ لندن واگذار می شد. ولی شهردار جدیدی که حالا با رای مستقیم مردم انتخاب می شود، شهردار تمام لندن است باقدرت اجرایی وسیع و بودجه ای قابل توجه.

تصمیمات دولت از این منظر که شهر تهران را دارای یک ظرفیت سیاسی خاص می داند و تمایل به تمرکز امور در دولت دارد، بی شباهت با تصمیم دولت محافظه کار انگلیس به رهبری مارگارت تاچر نیست که برای حذف رقبا از شورای شهر تصمیم به انحلال شورای شهر و تشریفاتی کردن شهردار کرد.