به گزارش افکارنیوز، تیم ملی فوتبال ایران در کارنامه ی خود از سال ۱۳۳۵ تاکنون سرمربیان خارجی داشته است که قصد داریم در یک گزارش به نحوه عملکرد آنها و جزئیات حضورشان در ایران بپردازیم.
ادموند مایوفسکی، اولین سرمربی خارجی بود که وارد ایران شد او از تبار اتریشی بود در فروردین ماه ۱۳۳۵ هنگامی که اکبر علی کنی برای دومین بار رئیس فدراسیون فوتبال ایران بود با دستمزدی به مبلغ یک هزار مارک به ایران آمد. او علاوه بر هزار مارک مزایایی از قبیل مسکن، هزینه رفت و برگشت به کشورش را دارا بود. او از فوتبالیست های حزب اتریش بود و سابقه بازی در تیم ملی فوتبال اتریش را داشت. قبل از آمدن به ایران مربیگری تیم هایی در اتریش و لهستان را بر عهده داشت او علاوه بر سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران برای مربیانی ایران کلاسهایی نیز در تهران و شهرستان ها برگزار کرد.
مدتی تیم های منتخب تهران، مدارس و دانشگاه را تمرین داد و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۵ تیم منتخب تهران را برای بازی با ویکتوریا برلین که به تهران آمده بودند رهبری کرد، علاوه بر آن در آبان همان سال تیم را که به شوروی اعزام شده بود همراهی کرد.
وی یک سال و نیم در تهران بود و به علت اختلافاتی که با فدراسیون فوتبال داشت، تابستان سال ۱۳۳۶ با روی کار آمدن حسین مبشر به ریاست فدراسیون فوتبال و استخدام فرانس ساروش مربی مجاری ۶ ماه زودتر از سررسید قرار دادش به کشور خود بازگشت.
دومین سرمربی خارجی فرانس ساروش مجارستانی بود که در مرداد ماه ۱۳۳۶ با روی کار آمدن حسین مبشر در فدراسیون فوتبال به ایران آمد و کار خود را آغاز کرد.
او از بزرگترین فوتبالیست های جهان بود و در تیم ها و باشگاه های ایتالیا، پرتغال، آمریکای جنوبی و … بازی کرده بود و نهایتا به مربیگری باشگاه پرتغال رسیده بود.
همچنین در فینال مسابقات جام جهانی ۱۹۳۸ راه یافت و عنوان دوم جهان را گرفت.
در زمان او ایران دو بازی مهم انجام داد یکی بازی های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو بود که تیم ملی در مقابل کره جنوبی بازی کرد و صاحب دو شکست ناگوار شد.
دیگری مسابقه فوتبال مقدماتی جام ملت های آسیا در کرالای هندوستان بود که در سال ۱۹۵۸ برگزار شد.
ساروش که تیم ایران را بعد از شکست های متوالی فرسوده و فرتوت می دید تمام اعضای تیم به جز ۵ نفر را عوض کرد و از جوانان استفاده کرد.
این جوانگرایی برای تیم ایران خیلی خوب بود و توانستیم در کرولای هندوستان نتیجه موفقیت آمیز بگریم.
فرانس ساروش علاوه بر سرمربیگری تیم ملی کلاس هایی در شهرهای مختلف از جمله تهران، تبریز، کرمان، آبادان، اصفهان و مشهد ترتیب داد و فوتبالیست های ایرانی را با اصول و فنون جدید آشنا کرد.
سومین سرمربی خارجی گئورگی سوچ مجارستانی بود که در اسفند ماه ۱۳۴۴ وارد ایران شد او از بزرگ ترین مربیانی بود که تا به حال به ایران آمده اند و توانست تغییرات چشمگیری در فدراسیون ایران ایجاد کند و همین تغییرات علتی برای رفتن او از ایران شد.
او طی سالهای ۱۹۳۰-۱۹۴۰ با تیم معروف او ژ پشت بازی کرد و توانست سه بار عنوان قهرمانی در مسابقات مجارستان را کسب کرند کند علاوه بر عنوان قهرمانی مربی گری تیم های معروف مثل: شالگوتاریان، دوروگ، سگروابرتسن و در کارنامه حرفه ای خود دارد.
زمانی که او تیم فوتبال ایران را رهبری می کرد. ایران توانست به بازی های آسیایی ۱۹۶۶ بانکوک راه یابد و با شکست تیم پر قدرت ژاپن عنوان دوم را کسب کند.
علاوه بر این، ایران در سال ۱۳۴۵ به اروپا رفت و هفت بازی با شوروی، مجارستان، رومانی انجام داد که صاحب ۲ برد، ۲ تساوی و سه باخت شد.
او نیز مانند مربیان قبل به شهرستان ها رفته و کلاسهایی برای تعلیم و آموزش مربیان و بازیکنان دایر کرد و نهایتاً در سال ۱۳۴۶ ایران را ترک کرد و به کشور خویش بازگشت.
چهارمین سرمربی خارجی تیم فوتبال ایران زدراو کورایکوف بود و می توان گفت تأثیرگذارترین مربی در تاریخ فوتبال ایران بود، او ۱۰ سال در ایران به فعالیت پرداخت و اعتقاد به جوانگرایی او باعثشد که بتواند موقعیت های زیادی را به نام خود ثبت کند.
وی در تابستان ۱۳۴۷ با دعوت مصطفی مکری، رئیس فدراسیون فوتبال به ایران آمد. او هم سر مربیگری تیم جوانان و هم بزرگسالان را بر عهده داشت.
وی عضو تیم ملی یوگسلاوی سابق بود و آنقدر باهوش بود که توانست به مشاور و برنامه ریز مربی تیمش تبدیل شود. زمانی که او رهبری تیم ملی فوتبال ایران را بر عهده داشت، تیم بزرگسالان با شوروی یک بازی دوستانه انجام داد.
جام دوستی تهران در اسفند ۱۳۴۷ و سومین دوره جام عمران منطقه ای در سال ۱۳۴۸ انجام شد.
کورایکوف نظرش این بود که ناصر حجازی و غلامحسین مظلومی قبل از رسیدن به سن ۲۰ سالگی وارد تیم بزرگسالان شوند.
تیم جوانان نیز توانست با رهبری وی در مسابقات آسیایی سال های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۰ شرکت کنند اما متأسفانه نتوانستند موفقیتی کسب کنند.
بعد از اتمام قرارداد کورایکوف تمایلی بین او و فدراسیون برای تمدید نبود، از این رو تیم تاج از فرصت استفاده کرد و او را به سمت سر مربی تیم خود گرفت. با حضور او در تیم تاج تحولی عظیم در این تیم ایجاد شد. تیم تاج توانست علاوه بر قهرمانی در مسابقات جام باشگاه های آسیا و لیگ ایران شرکت کند.
مربی جدید تیم تاج توانست مسعود مژدهی، ناصر حجازی، غلامحسین مظلومی، جواد فراب، حسن روشن و جواد الله وردی را به تیم خود بیاورد. او موفق شد تیم تاج را در سال ۱۳۵۳ به قهرمانی لیگ برساند.
جام دوم تخت جمشید را گرفت و به جز قهرمانی در آسیا دو قهرمانی در لیگ ایران، قهرمانی مسابقات فوتبال جام اتحاد باشگاه ها و مقام سوم در جام باشگاه های آسیا را تجربه کرد.
او در سال ۱۳۵۵ بعد از کنار رفتن از هدایت تیم تاج، مسئولیت تیم سپاهان اصفهان را بر عهده گرفت و تا سال ۱۳۵۷ در ایران ماند.
ایگورنتو سرمربی دیگری بود که از شوروی برای هدایت تیم ملی فوتبال به ایران آمد او که کاپیتان سابق تیم ملی شوروی بود به صورت حرفه ای مربی هاکی روی یخ نیز بود.
او در سال ۱۳۴۹ به ایران آمد و بازی های آسیایی ۱۹۷۰ بانکوک را هدایت کرد اما نتیجه جالب و قابل توجهی کسب نکرد.
فرانک اونارل مشهورترین مربی خارجی بود که به ایران آمد. او که ایرلندی بود در دهه ی ۵۰ سر مربیگری تیم ایران را بر عهده گرفت.
او قبل از آمدن به ایران در منچستر یونایتد مربی بود.
بعد از ناکامی ایران در صعود به جام جهانی ۱۹۷۴ هدایت تیم ملی را بر عهده گرفت و ضمن کسب مدال طلای بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران با تیم ملی به بازی های المپیک ۱۹۷۶ مونترال صعود کرد.
استانکوپوکله پوویچ، مربی کرواتی بود که در شرایط حساسی به ایران آمد. چرا که او اولین مربی خارجی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران وارد کشور شد.
وی در شرایطی تیم ملی فوتبال را رهبری کرد که ایران با هدایت علی پروین از صعود به جام جهانی ۱۹۹۴ ناکام مانده بود.
فعالیت پوویچ در ایران کوتاه بود با ناکام ماندن ایران در بازی های آسیایی هیروشیما برکنار شد و پس از این هدایت تیم های پرسپولیس و پگاه را هم بر عهده گرفت.
والدیر ویرا برزیلی مربی بود که در روزهای حساس جام جهانی سال ۱۹۹۸ هدایت تیم امید ایران را بر عهده داشت.
بعد از شکست تیم ایران در مقابل تیم قطر و از دست دادن شانس صعود مستقیم به جام جهانی داریوش مصطفوی که آن موقع رئیس فدراسیون فوتبال ایران بود ویرا را به عنوان سر مربی تیم فوتبال انتخاب کرد.
ویرا در سه مسابقه پلی آف تیم فوتبال ایران را هدایت کرد، اما پیروز نشد. ولی تیم ایران را با حماسه ملبورن به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه برد.
تومیسلاو ایوویچ سرشناس ترین مربی خارجی در ایران بود. وی بعد از صعود به جام جهانی ۱۹۹۸ به ایران آمد. عملکردش در ایران خوب بود اما شکست ۷ بر یک ایران در مقابل تیم فوتبال رم ایتالیا در دیدار تدارکاتی پایان فعالیتش در ایران بود و باعثشد که پرونده مربیگری اش در ایران بسته شود.
فوتبال ایران در سال ۱۳۷۹ شاهد حضور ادمار براگا برزیلی است بعد از ناکامی تیم ملی فوتبال ایران از حضور در جام ملتهای آسیا ۲۰۰۰ این مربی برزیلی جانشین جلال طالبی شد.
براگا بازیهای پیش مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ کره شمالی کره جنوبی را رهبری کرد. بزرگترین پیروزی تاریخ فوتبال ایران در کارنامه فعالیت وی نوشته شده است و آن پیروزی ۱۹ بر صفر تیم ایران در برابر تیم گوام است.
میروسلاو بلاژویچ اهل کشور کرواسی بود که در بهمن ماه سال ۱۳۷۹ به ایران آمد و تا آبان ماه ۱۳۸۰ در ایران حضور داشت.
او تیم ایران را برای مسابقات مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ همراهی کرد و با شکست ایران در برابر ایرلند و ناکام ماندن از صعود به جام جهانی با تلخی از تیم ملی فوتبال ایران خداحافظی کرد.
برانکو ایوانکوویچ پروفسور کرواتی بود که رکوردار در مربیگری در تاریخ فوتبال ایران است.
وی ابتدای بهمن ۱۳۸۰ تا مهر ماه ۱۳۸۱ سر مربی تیم ملی فوتبال بود. اما بعد از یک وقفه ی یک ساله در فعالیت خود دوباره از مهر ماه ۱۳۸۲ تا خرداد ۱۳۸۵ که پایان بازی ایران در مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان بود به سرمربیگری تیم فوتبال ایران اشتغال داشت.
از افتخاراتی که با حضور وی در تیم فوتبال ایران رقم خورد می توان به صعود به جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان کسب مقام سوم جام ملت های آسیا ۲۰۰۴ اشاره کرد. وی علاوه بر تیم بزرگسالان مربی تیم امید ایران هم بود و با مربی گری ایشان تیم فوتبال امید توانست قهرمانی بازی های آسیایی ۲۰۰۲ پوسان را از آن خود کند.
ارتیش روته مولر، دیگر سرمربی خارجی است که فوتبال ایران به خودش دیده است. بعد از شکست تلخی که ایران در برابر تیم فوتبال عربستان در بازی مقدماتی ۲۰۱۲ با آفریقای جنوبی مربیگری علی دایی داشت.
در زمان فعالیت وی در تیم فوتبال ایران فقط یک دیدار تدارکاتی صورت گرفت که بصورت سرمربی موقت هدایت تیم را بر عهده داشت.
