در سال ۲۰۱۳ در فضا چه گذشت؟

به گزارش افکارنیوز، با گذشت یک ماه از سال میلادی ۲۰۱۴، پرونده مهمترین خبرها و دستاوردهای فضایی در نقاط مختلف جهان در سالی که گذشت را مرور می‌کنیم.

ژانویه ۲۰۱۳

بیمار شدن تلسکوپ کپلر

برنامه اکتشافی تلسکوپ فضایی کپلر ناسا بدلیل بروز اشکال و نقص عملکرد یکی از چرخ‌های واکنش متوقف شد؛ این چرخ‌ها برای کنترل حرکت در امتداد هر محور استفاده می‌شوند.

پیشگام، نخستین میمون فضانورد ایران

با پرتاب کاوشگر پیشگام، نخستین میمون فضانورد ایران با نام غیر رسمی آفتاب تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری زمین سفر کرده و سالم بازیابی شد.

فوریه ۲۰۱۳

پرتاب ماهواره رصدگر زمین ناسا

ماهواره رصدگر زمین LDCM، هشتمین ماهواره از مجموعه برنامه «لندست» ناسا ۱۱ فوریه(۲۳ بهمن) به فضا پرتاب شد.

پرتاب کوچک‌ترین تلسکوپ فضایی جهان

کوچکترین تلسکوپ فضایی جهان در اندازه یک چمدان با وزن هفت کیلوگرم متعلق به سازمان فضایی کانادا در تاریخ ۲۴ فوریه(۶ اسفند) از هند به فضا پرتاب شد.

مارس ۲۰۱۳

ارسال فضانوردان به ایستگاه بین‌المللی از یک مسیر میانبر

برای نخستین بار فضانوردان با استفاده از یک مسیر میانبر، عازم ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) شدند.

پیش از این سفر به ISS دو روز بطول می‌انجامید، اما فضانوردان بامداد ۲۹ مارس(۹ فروردین) پس از ۵ ساعت و ۴۵ دقیقه پرواز به ایستگاه فضایی رسیدند.

آوریل ۲۰۱۳

پیاده‌روی مسن‌ترین فضانورد در فضا

کیهان‌نورد ۵۹ ساله روسی ۱۹ آوریل(۳۰ فروردین) با انجام پیاده‌روی فضایی خارج از ایستگاه فضایی، رکورد جدیدی را ثبت کرد.

مه ۲۰۱۳

رکوردزنی در رسیدن به ایستگاه فضایی

فضاپیمای سایوز TMA - ۰۹M حامل سه خدمه جدید ایستگاه فضایی بین‌المللی که بامداد ۲۸ مه(۷ خرداد) به فضا پرتاب شد، در یک رکوردشکنی تازه در مدت زمان پنج ساعت و ۴۰ دقیقه به ISS‌ رسید.

فضانوردان برای دومین بار از مسیر پروازی جدید برای رسیدن به ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) ‌ استفاده کردند که این رکورد پنج دقیقه کمتر از بار نخست بود.

ژوئن ۲۰۱۳

هدایت یک ربات زمینی از فضا

فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) برای نخستین بار موفق به هدایت یک ربات از فضا شدند.

این آزمایش با هدف بررسی فناوری مورد نیاز برای کنترل از راه دور ربات‌های کاوشگر ماه، مریخ و سیارک‌های دوردست در تاریخ ۱۷ ژوئن(۲۷ خرداد) انجام شد.

خاموش شدن دائم تلسکوپ هرشل

مرکز عملیات فضایی اروپا با تخلیه مخزن سوخت، دستور قطع تمامی ارتباطات را در تاریخ ۱۷ ژوئن(۲۷ خرداد) برای تلسکوپ فضایی هرشل ارسال کرد.

هرشل با آینه ۳.۵ متری، یکی از پر قدرت‌ترین رصدخانه های فضایی جهان محسوب می‌شد که در طی چهار سال فعالیت، تصاویر و داده‌ها را در طول موج قرمز تهیه و به زمین مخابره کرده بود که به دانشمندان برای درک بهتر نحوه تکامل ستارگان و کهکشان کمک کرد.

بازگشت فضانوردان چین از فضا

سه فضانورد چین پس از اتمام موفقیت‌آمیز مأموریت ۱۵ روزه اقامت در ماژول آزمایشگاه فضایی تیانگونگ - ۱ در تاریخ ۲۶ ژوئن(۵ تیر) بوسیله کپسول فضایی شنژو - ۱۰به زمین بازگشتند.

بازنشستگی کاوشگر تحول کهکشانی ناسا

کاوشگر تحول کهکشانی(GALEX) پس از یک دهه عملیات و بررسی صدها میلیون کهکشان در تاریخ ۲۸ ژوئن(۷ تیر) با ارسال سیگنال توقف فعالیت، رسما بازنشسته شد.

آزمایش نمونه اولیه مریخ‌نورد جدید ناسا

نمونه اولیه ربات کاوشگر جدید ناسا که تا سال ۲۰۲۰ میلادی راهی سیاره سرخ خواهد شد، در روزهای پایانی ماه ژوئن در صحرای آتاکاما شیلی مورد آزمایش قرار گرفت.

این کاوشگر ۷۷۱ کیلوگرمی مجهز به پنل‌های خورشیدی برای تأمین انرژی است و علاوه بر نصب چندین دوربین عکسبرداری، امکان حفاری تا عمق یک متر در دل سنگ‌ها با کمک مته حفاری مخصوص را دارد.

ژوئیه ۲۰۱۳

توقف فعالیت موشک‌های پروتون روسیه

در پی سقوط موشک پروتون - M روسیه حامل سه ماهواره به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار در تاریخ دوم ژوئیه(۱۱ تیر)، پرتاب موشک تا کشف و رفع نقص احتمالی متوقف شد.

پرتاب بزرگ‌ترین ماهواره ارتباط از راه دور اروپا

بزرگ‌ترین ماهواره ارتباطات از راه دور اروپا به نام Alphasat در تاریخ ۲۵ ژوئیه(۳ مرداد) از مرکز فضایی گویان فرانسه به فضا پرتاب شد.

اوت ۲۰۱۳

پرتاب ربات انسان‌نمای ژاپن به فضا

سازمان اکتشاف هوافضای ژاپن(JAXA) ‌، ربات انسان‌نمای ۳۴ سانتیمتری کی‌روبو(Kirobo) را در تاریخ چهارم اوت(۱۳ مرداد) راهی ایستگاه فضایی بین‌المللی کرد.

این ربات کوچک سخنگو به وزن یک کیلوگرم، قادر به برقراری برقراری ارتباط کلامی با فضانوردان به زبان ژاپنی است.

سپتامبر ۲۰۱۳

رونمایی از نسل جدید فضاپیمای روسیه مجهز به توالت فضایی

نمونه اولیه نسل جدید فضاپیمای روسیه در مقیاس واقعی، اوایل سپتامبر در نمایشگاه هوایی مسکو MAKS رونمایی شد؛ در این فضاپیما، فضانوردان به جای استفاده از پوشک در سفر به مقاصد دوردست فضایی، از توالت فضایی استفاده خواهند کرد.

دو نسخه از این فضاپیما ساخته می شود که شامل فضاپیما برای انتقال شش فضانورد به ایستگاه فضایی بین المللی(ISS) و نسخه لوکس برای چهار سرنشین در سفر به ماه خواهد بود.

ثبت رکورد طولانی‌ترین پیاده‌روی در مریخ

مریخ‌نورد «کنجکاوی» با پیمودن مسیر ۱۴۱ متری، رکورد طولانی‌ترین مسیرپیمایی در طول یک روز مریخی را شکست.

مریخ نورد ناسا در تاریخ پنجم سپتامبر(۱۴ شهریور) به دو موفقیت تازه دست یافت که شامل طولانی ترین مسیرپیمایی در یک روز و مسیریابی خودکار به تنهایی بود؛ کنجکاوی موفق به پیمودن مسافت ۴۲ متری با استفاده از سیستم هوشمند آنبورد خود شد.

پرتاب کاوشگر ماه LADEE برای بررسی پدیده طلوع غبار

موشک مینیاتور حامل کاوشگر گرد و غبار محیط و جو ماه(LADEE) در تاریخ هفتم سپتامبر(۱۶ شهریور) به فضا پرتاب شد.

کاوشگر LADEE با قرار گرفتن در ارتفاع ۵۰ کیلومتری از سطح ماه، بررسی پدیده طلوع غبار از سطح و گازهای رقیق در اطراف قمر زمین را آغاز کرده است.

بیش از ۲۰۰ هزار داوطلب سفر بی بازگشت به مریخ

شرکت هلندی مارس وان(Mars One) از ثبت‌نام ۲۰۲ هزار داوطلب از ۱۴۰ کشور جهان برای سفر بی بازگشت به مریخ تا اوایل ماه سپتامبر خبر داد.

خروج فضاپیمای وویجر از منظومه شمسی

ناسا در تاریخ ۱۲ سپتامبر(۲۱ شهریور) با انتشار بیانیه‌ای، خروج قطعی فضاپیمای وویجر ۱ از منظومه شمسی را رسما تأیید کرد.

فضاپیمای وویجر ۱ که با هدف بررسی سیارات منظومه شمسی در سال ۱۹۷۷ میلادی به فضا پرتاب شده بود، ۲۵ اوت ۲۰۱۲ میلادی(مرداد ۹۱) از منظومه شمسی خارج شده و در یک منطقه انتقالی خارج از حباب منظومه شمسی قرار گرفت.

پرتاب نخستین موشک هوش مصنوعی جهان به فضا

موشک جدید سوخت جامد سازمان اکتشافات هوافضا ژاپن با نام اپسیلون در تاریخ ۱۵ سپتامبر(۲۴ شهریور) به فضا پرتاب شد.

موشک اپسیلون نخستین نمونه در جهان محسوب می‌شود که به هوش مصنوعی مجهز شده و امکان انجام مستقل بررسی‌های پرتاب را برای موشک فراهم می‌کند.

این موشک در این مأموریت، تلسکوپ SPRINT - A را بعنوان اولین تلسکوپ فضایی جهان برای رصد از راه دور سیاراتی مانند ناهید، مریخ و مشتری از مدار اطراف زمین، به مدار تعیین شده منتقل کرد.

وجود دو درصد آب در نخستین پیمانه از خاک مریخ

نخستین پیمانه از خاک سیاره سرخ که توسط مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا مورد بررسی قرار گرفت، حاوی حدود دو درصد آب بود.

بر اساس بررسی‌های صورت گرفته توسط مریخ‌نورد کنجکاوی، در ۰.۱۳ متر مکعب از نمونه خاک مریخ حدود ۰.۴۷ لیتر آب وجود دارد.

الحاق دومین کپسول باری خصوصی به ایستگاه فضایی

فضاپیمای بدون سرنشین سیگنوس(Cygnus) به عنوان دومین فضاپیمای باری خصوصی پس از کپسول دراگون، به دلیل بروز خطای ناوبری و با یک هفته تأخیر در ۲۹ سپتامبر(هفتم مهر) به ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) ملحق شد.

شرکت خصوصی اوربیتال ساینس با انجام موفق این مأموریت آزمایشی و در قالب قرارداد ۱.۹ میلیارد دلاری با ناسا، وظیفه انتقال تجهیزات به ISS را برعهده گرفت.

پیش از این نیز شرکت خصوصی اسپیس‌ایکس در قالب قراردادی به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار با ناسا، عهده‌دار انتقال تجهیزات به ایستگاه فضایی بوسیله کپسول باری دراگون شد.

از سرگیری پرتاب موشک پروتون پس از سه ماه وقفه

ماه ژوئیه، موشک پروتون - M حامل سه ماهواره به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار در لحظه پرتاب از پایگاه فضایی بایکنور قزاقستان منفجر و ابری از گازهای سمی آن در جو زمین پخش شد؛ به همین علت پرتاب موشک به مدت سه ماه متوقف شد.

آژانس فضایی فدرال روسیه «روسکاسموس»، برنامه پرتاب موشک پروتون را با انتقال موفق ماهواره ارتباطی اروپا در تاریخ ۳۰ سپتامبر(هشتم مهر) از سر گرفت.

اکتبر ۲۰۱۳

آزمایش موفقیت‌آمیز فرود و صعود دریم چیسر

شرکت سیرا نوادا(SNC) نخستین آزمایش فرود و صعود فضاپیمای «دریم چیسر» را در تاریخ ۲۶ اکتبر(۴ آبان) با موفقیت انجام داد.

نوامبر ۲۰۱۳

پایان مأموریت فضاپیمای اینشتین

چهارمین فضاپیمای ترابری خودکار اروپا(ATV - ۴) موسوم به «آلبرت انیشتین» در تاریخ دوم نوامبر(۱۱ آبان) با ورود و سوختن در جو زمین، به مأموریت پنج ماهه خود در ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) ‌ خاتمه داد.

آغاز سفر ۳۰۰ روزه مدارگرد مریخ هند

هند بعنوان نخستین کشور آسیایی، مدارگرد اکتشافی مریخ با نام غیر رسمی Mangalyaan را در تاریخ پنجم نوامبر(۱۴ آبان) به فضا پرتاب کرد.

مأموریت مدارگرد مریخ(MOM) با هدف بررسی جو و یافتن نشانه‌های احتمالی حیات در سیاره سرخ، سفر ۳۰۰ روزه را آغاز کرده سپتامبر ۲۰۱۴ میلادی(شهریور ۹۳) به مریخ می‌رسد.

انتقال مشعل المپیک به فضا

مشعل بازی‌های المپیک زمستانی سوچی ۲۰۱۴ به همراه سه خدمه جدید ایستگاه فضایی بوسیله کپسول فضایی سایوز TMA - ۱۱M راهی فضا شد.

این مشعل برای نخستین بار در تاریخ سفرهای فضایی، نهم نوامبر(۱۸ آبان) توسط دو کیهان‌نورد روس در یک پیاده‌روی فضایی خارج از ایستگاه حمل شد و دو روز بعد با کپسول فضایی سایوز TMA - ۰۹M به زمین بازگشت.

نابود شدن ماهواره GOCE اروپا در جو زمین

ماهواره رصدگر میدان گرانشی زمین(GOCE) پس از اتمام مأموریت و سوخت، روز دوشنبه ۱۱ نوامبر(۲۰ آبان) سقوط کرد.

بیش از ۸۰ درصد ماهواره در جو زمین نابود شد و بخشی از بقایا پس از عبور از جو، بدون ایجاد خسارت خاصی در اقیانوس اطلس جنوبی سقوط کردند.

مدارگرد اکتشافی مریخ ماون

مدارگرد مریخ ناسا در تاریخ ۱۸ نوامبر(۲۷ آبان) بوسیله موشک اطلس ۵ به فضا پرتاب شد و پس از یک سفر ۱۰ ماهه به سیاره سرخ خواهد رسید.

مدارگرد اکتشافی مریخ ماون(MAVEN) ‌ با هدف بررسی بخش باقی مانده از جو و رمزگشایی از اسرار تغییرات آب و هوایی، راهی سیاره سرخ شده است؛ این مدارگرد بمدت یکسال در اطراف مریخ چرخیده و علاوه بر بررسی سطح سیاره، ‌لایه نازک گازهای باقی مانده در آسمان را مورد ارزیابی قرار می دهد.

پرتاب نخستین ماهواره دانش‌آموزی به فضا

نخستین ماهواره‌ ساخته شده توسط ۵۰ دانش آموزان دبیرستانی در آمریکا با نام TJ۳Sat توسط موشک Minotaur ۱ در تاریخ ۲۰ نوامبر(۲۹ آبان) به فضا پرتاب شد.

این کیوب‌ست مبتنی بر تلفن همراه هوشمند پس از قرار گرفتن در مدار زمین، قادر به دریافت و ارسال داده است.

رونمایی از ربات فضایی روسیه

ربات انسان‌نمای SAR - ۴۰۱ در تاریخ ۲۷ نوامبر(ششم آذر) در مرکز آموزش فضانوردان یوری گارگارین نزدیک مسکو رونمایی شد.

ربات فضایی روسیه قادر به بلند کردن ۱۰ کیلوگرم بار و فعالیت در داخل و خارج ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) است.

دسامبر ۲۰۱۳

نخستین مأموریت تجاری اسپیس ایکس

شرکت اسپیس ایکس در قالب نخستین مأموریت تجاری خود، ماهواره ارتباطی SES - ۸ را توسط موشک فالکون ۹ در تاریخ سوم دسامبر(۱۲ آذر) به فضا پرتاب کرد.

فرود ماهنورد چین بر سطح ماه

فضاپیمای بدون سرنشین Chang ' e - ۳ چین حامل ماهنورد Jadde Rabbit یا «یوتو» در تاریخ ۱۴ دسامبر(۲۳ آذر) در دشت Sinus Iridum یا خلیج رنگین‌کمان ماه فرود آمد.

این ماهنورد از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند سیستم ناوبری خودکار، طراحی ویژه چرخ‌ها با قابلیت حرکت بر سطح پودر‌ مانند ماه برخوردار بوده و قادر به بالا رفتن از موانع با زاویه ۳۰ درجه و حرکت با سرعت ۲۰۰ متر در ساعت است.

دومین میمون فضانورد ایرانی

کاوشگر «پژوهش» حامل دومین میمون فضایی با نام «فرگام» در تاریخ ۱۴ دسامبر(۲۳ آذر) پس از طی یک مسیر زیرمداری تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری، در مدت زمان ۱۵ دقیقه به زمین بازگشته و موجود زنده درون آن سالم بازیابی شد.

پرتاب فضاپیما گایا

کاوشگر گایا(Gaia) متعلق به آژانس فضایی اروپا(ESA) ‌ در تاریخ ۱۹ دسامبر(۲۸ آذر) بوسیله موشک سایوز به فضا پرتاب شد؛ در طول این مأموریت که پنج سال بطول می‌انجامد، نقشه‌ سه‌بعدی از یک میلیارد ستاره در کهکشان راه شیری تهیه می‌شود.