عامل های رکود در اقتصاد ایران چیست؟

به گزارش افکارنیوز، کی از مهم­ترین شاخص­های رکود در هر اقتصادی را باید در کاهنده بودن رشد تولید ناخالص داخلی جستجو کرد. رشد اقتصادی ایران طی دوره ۹۱-۱۳۸۹ به­ترتیب ۵.۸، ۳ و ۵.۸ - درصد بوده است. شایان ذکر است رشد اقتصادی نیمه اول سال ۱۳۹۲ معادل ۳.۱ - درصد و ارزش افزوده گروه­های کشاورزی، نفت، صنایع و معادن و خدمات به­ترتیب ۲.۱، ۹.۴ -، ۷.۷ - و ۲.۴ - درصد رشد داشته ­اند. آمارهای رشد اقتصادی ارایه شده گواهی بر شرایط رکودی اقتصاد ایران دارد. اما در این راستا دو سوال اساسی قابل طرح آن است اول آنکه سرعت تعدیل خروج از رکود اقتصاد ایران چه میزان است؟ و دوم آنکه چه راهکارهایی برای افزایش سرعت خروج از رکود می­ توان اتخاذ کرد؟

در پاسخ به سوال اول ابتدا باید اشاره داشت که منظور از سرعت تعدیل، دوره زمانی است که متغیر به روند بلندمدت خویش بازمی­ گردد. هر چه سرعت تعدیل بیشتر باشد دوره زمانی کوتاه­ تری برای بازگشت به روند بلندمدت نیاز است و بالعکس. به­ عنوان مثال فرض کنید روند بلندمدت تورم در اقتصاد ایران ۱۵ درصد باشد و در سال خاصی تورم به ۴۰ درصد افزایش یابد. حال اگر سرعت تعدیل پایین باشد بدان مفهوم است که دوره زمانی زیادی(مثلا ۵ سال) برای بازگشت به روند بلندمدت نیاز است در مقابل اگر سرعت تعدیل بالا باشد یعنی دوره زمانی کمی(مثلا ۲ سال) برای بازگشت به روند بلندمدت نیاز است.

این مفهوم برای رشد اقتصاد نیز قابل تعمیم است یعنی اقتصاد ایران طی سال­های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ رشدهای اقتصادی ۵.۸ و ۳ درصد تجربه شده است و در سال ۱۳۹۱ رشد ۵.۸ - درصدی تجربه کرده است. حال سوال آن است که چند سال برای خروج اقتصاد ایران از رکود زمان نیاز است؟ بدیهی است هر چه سرعت تعدیل بالاتر باشد سالهای کمتری برای خروج از رکود و بازگشت به رشدهای اقتصادی بالاتر نیاز است. البته ساختار اقتصاد ایران و هم­چنین شرایط کنونی نشان از سرعت پایین تعدیل و نیاز با سالهای نسبتا بالا برای خروج از رکود دارد.

در پاسخ به سوال دوم نیز باید اشاره داشت که ایجاد فضای امن و پایدار در حوزه اقتصاد کلان، بهبود فضای کسب و کار از جمله الزامات تسریع خروج اقتصاد ایران از رکود است. هم­چنین برخی پیشنهادات به­ شرح زیر قابل ارایه است:

۱ - رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و بهره­برداری از ظرفیت­های بلا استفاده موجود

۲ - استفاده از منابع مالی بیشتر برای سرمایه ­گذاری به­واسطه جذب سرمایه­گذاری خارجی

۳ - ایجاد ثبات و آرامش در فضای کلان اقتصاد در سال ۱۳۹۳

۴ - کانالیزه کردن منابع موجود داخلی به ­سمت فعالیت­های تولیدی

۵ - تخصیص منابع ارزی با اولویت واردات کالاهای واسطه ­ای و سرمایه ­ای

۶- ارایه برخی مشوقها (تخفیفهای مالیاتی و ... ) برای تقویت و توسعه تولید در سال ۱۳۹۳