سناریوهای جدید آبرسانی به پایتخت

به گزارشافکارنیوز،حمید چیت چیان آب را یک موضوع اساسی در ابعاد اقتصادی و اجتماعی عنوان کرد و اظهارداشت: آب تاثیر مستقیمی در رفاه مردم، اقتصاد کشور و بهداشت جامعه دارد و تمام شئون زندگی مردم متاثر از آب است اما در سال‌ های اخیر به‌ دلیل خشکسالی و پدیده تغییر اقلیم با بحران آب مواجه بوده‌ایم و همین امر تاثیر زیادی در مسائل مختلف کشور داشته است.

وزیر نیرو با تاکید بر اینکه اگر تعرفه آب اصلاح نشود مدیریت مصرف در حد توصیه اخلاقی باقی می‌ماند گفت: تهران بزرگترین شبکه و تصفیه‌‌ خانه متمرکز فاضلاب را در کشور دارد و در ابتدا این طرح به‌ صورت متمرکز اجرا می‌شد، اما با بازنگری در این طرح مقرر شد با ایجاد تصفیه‌ خانه‌های محلی، بخشی از فاضلاب‌ ها در مناطق مختلف تصفیه و مصرف شود و حتی ایجاد تصفیه‌ خانه‌های کوچک در مجتمع‌ ها هم مطرح شده است.

چیت چیان خاطرنشان کرد: در سال‌ های اخیر متوسط میزان بارش‌ ها در ایران از ۲۵۰ میلیمتر به ۲۴۲ میلیمتر رسیده است؛ منابع آب تجدیدشونده از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب به ۱۲۰ میلیارد مترمکعب کاهش یافته و حجم روان‌ آب‌ های کشور نیز با کاهش ۵۰ درصدی مواجه است. در نیمی از دشت‌ های کشور نیز بیلان آب منفی شده و این وضعیت برای کشور نگران‌ کننده است.

وی یکی از مشکلات بارز در زمینه تامین آب را در کلانشهرها به‌ ویژه در منطقه البرز مرکزی عنوان کرد و افزود: افزون‌ بر ۱۷.۵ میلیون نفر جمعیت در ۳ استان تهران، البرز و قزوین متمرکز شده‌ اند و برای تامین آب این جمعیت، بر روی تمام رودخانه‌ هایی که امکان استخصال آب داشته‌ اند سد زده شده و در جنوب البرز امکان جدیدی برای استحصال آب و انتقال به مراکز جمعیتی وجود ندارد.

وزیر نیرو مهم‌ترین چالش این حوزه را تمرکز بیش از اندازه جمعیت عنوان کرد و افزود: ما برای تامین آب این حجم جمعیت، با محدودیت منابع آب مواجهیم و استفاده متمرکز از این منابع موجب شده فشار زیادی به مناطق همجوار وارد شود؛ برای نمونه آب سد لار متعلق به مازندران است و یا در گذشته آب سد ماملو برای ورامین و پاکدشت و سد امیرکبیر برای شهریار استفاده می‌شد، اما انتقال این آب به تهران مناطق همجوار را در فشار مضاعف قرار داده است.

چیت‌ چیان با اشاره به اینکه برداشت بیش از حد آب چالش دیگری به نام نشست زمین در دشت تهران را موجب شده که خطر بسیاری بر زیرساخت‌ها و مناطق مسکونی دارد گفت: چالش دیگر تهران روند شدید افزایش آلودگی در آب‌ های سطحی و زیرزمینی است.

وی تصریح کرد: هم‌ اکنون در بسیاری از چاه‌ های تهران امکان استفاده برای شرب وجود ندارد و یا در ما‌ه‌ های اخیر در بند فشافویه به‌ دلیل ورود فاضلاب صنعتی، تعداد زیادی ماهی تلف شد و ورود فاضلاب‌ های صنعتی و انسانی روز به‌ روز مشکل کیفی برای منابع آب منطقه وارد کرده است.

وزیر نیرو دو چالش دیگر در تهران را سرانه مصرف بالای آب شرب و فرسودگی تاسیسات آبرسانی با عمر بالای ۵۰ سال عنوان کرد و افزود: این چالش‌ ها یک تهدید بالقوه برای تامین آینده آب تهران است.

چیت چیان یکی از چالش‌ های مهم بخش آب را نبود توازن بین هزینه و درآمد تامین آب عنوان کرد و افزود: بارها اعلام کرده‌ایم که برای تامین آب شرب شهرها به‌ طور متوسط ۱۰۰۰ تومان هزینه می‌شود، اما درآمد آن ۳۰۰ تومان است و این نبود توازن، امکان بازسازی و بهسازی شبکه و ارتقای بازده در طرح‌ های آب را سلب کرده است.

وی ادامه داد: راهکارهای متعددی از مراکز علمی و کارشناسان برای حل مشکل تهران ارائه شده که از جمله آن جلوگیری از تمرکز بیشتر جمعیت در منطقه است، اما راهکارها اثربخش نبوده و روز به‌ روز جمعیت منطقه در حال افزایش است.

وزیر نیرو پیشنهاد دیگر را استفاده از سامانه‌‌ های متعدد آبرسانی و تفکیک آب شرب از آب بهداشتی عنوان کرد و ادامه داد: حتی برخی استفاده از سامانه سوم برای آبیاری فضای سبز مجتمع‌ ها را مطرح می‌کنند، اما باید دید این امر چگونه برنامه‌ ریزی و سامان یابد و هنوز پاسخ روشنی برای آن وجود ندارد.

چیت چیان موضوع دیگر مراکز جمعیتی را نیاز آنها به اجرای شبکه‌ های جمع‌ آوری و تصفیه فاضلاب عنوان کرد و گفت: در گذشته بیشترین تاکید بر شبکه‌ ای سراسری و تصفیه‌ خانه‌ای متمرکز بود، اما مسائلی همچون نشست زمین حاکی از این است که ما نباید تمامی آب را از دشت تهران خارج کنیم و بخشی از فاضلاب تصفیه‌ شده باید دوباره در این منطقه تزریق شود تا تعادل آب زیرزمینی به هم نخورد.

وی استفاده از پساب در مناطق شهری را عامل مهم تعادل‌ بخشی در منابع آب زیرزمینی عنوان کرد و ادامه داد: تهران بزرگترین شبکه و تصفیه‌‌ خانه متمرکز فاضلاب را در کشور دارد و در ابتدا این طرح به‌ صورت متمرکز اجرا می‌شد، اما با بازنگری در این طرح مقرر شد با ایجاد تصفیه‌ خانه‌های محلی، بخشی از فاضلاب‌ ها در مناطق مختلف تصفیه و مصرف شود و حتی ایجاد تصفیه‌ خانه‌های کوچک در مجتمع‌ ها هم مطرح شده است.

وزیر نیرو با تاکید بر لزوم اصلاح سیاست‌ های تعرفه‌ ای در بخش آب بیان داشت: کارشناسان بالا بودن مصرف سرانه در کشور را ناشی از پایین بودن تعرفه آب می‌ دانند و اگر تعرفه‌ ها اصلاح شود، مدیریت مصرف نیز امکانپذیر خواهد بود و شاید با این تغییر، منابع موجود برای آینده تهران نیز جوابگو باشد.

وی به نقش استفاده از تجهیزات و تاسیسات پیشرفته آب در مدیریت تقاضا اشاره کرد و گفت: باید دامنه بحث آب را از وزارت نیرو به سطح جامعه منتقل کنیم و از ایده های مراکز علمی و پژوهشی و همچنین نظر کارشناسان اقتصادی و جامعه شناسی برای حل مشکل آب استفاده کنیم.