تا ربع قرن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را کنترل می‌کنیم

به گزارش افکارنیوز، " دنیس راس "، دیپلمات و نویسنده سر‌شناس آمریکایی که برای یک دهه مذاکرات خاورمیانه را عهده‌دار بوده است در مقاله‌ای در نشریه پولتیکو تحت عنوان " چگونه توافق هسته‌ای با ایران را نجات دهیم؟ " از اوباما می‌خواهد که در مواضعش محکم باشد، زیرا حالا که رهبر عالی ایران و سپاه پاسداران با بازرسی‌ها مخالفند، تنها شفافیت است که می‌تواند توافق را کارآمد کند.



اگر چهارچوب درک مشترک با ایران می‌خواهد به توافق نهایی بیانجامد، باید مفادی در آن درج شود که ما اطمینان کسب کنیم تا ۱۵ سال آتی ایران به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. حتی پس از آن هم، اگر مفاد چهارچوب برای نظارت کل زنجیره مواد هسته‌ای باشد–اعم از استخراج از معدن اروانیوم، تبدیل کیک زرد به گاز، پالایش در سانتریفیوژ‌ها، سرهم‌بندی سانتریفیوژ‌ها و تاسیسات نگهداری - تا ۲۵ سال در جایگاه خوبی خواهیم بود که می‌توانیم بگوییم ایا ایران می‌خواهد تا مواد را برای یک برنامه هسته‌ای پنهانی تبدیل کند یا نه.

به طرق متعدد، این چهارچوب در طول زمان، تحریم‌ها را در ازای شفافیت به وضعیت قبلی برمی‌گرداند. کاهش قابل ملاحظه‌ای در تعداد سانتریفیوژ‌ها و ذخایر مواد هسته‌ای ایران در ده سال اول توافق به دست می‌آید. بنابراین کلید اصلی این نیست که برنامه هسته‌ای ایران به عقب برود، بلکه نکته مهم توانایی ما برای نظارت بر این برنامه است. این مساله به ما این قابلیت را می‌دهد که مشخص کنیم آیا ایرانی‌ها توافق را اجرا می‌کنند یا نه و ما نیز می‌توانیم برای تنبیه‌شان در صورت عدم پای بندی به توافق جزای سنگینی تدبیر کنیم.

از نظر من، توافق قابل قبول است در صورتی که شفافیت گفته شده واقعی باشد و ما هم مکانیزمی برای پاسخگویی به عدم پای‌بندی‌هایی که قابل کنترل نیستند تدبیر کرده باشیم و از قبل پیامد‌ها و یا جزای هر گونه تخطی از برنامه را مشخص کنیم. و معتقدم طی مدتی که ایران می‌تواند برنامه هسته‌ای صنعتی داشته باشد، یعنی بعد از ۱۵ سال، دولت اوباما باید چهارچوبی را مشخص کند که جانشین‌های او بتوانند در صورت تخلف ایران ازقدرت نظامی استفاده کنند.

صرف‌نظر از(اظهارات مسئولین ایرانی) ما باید به مفاد چهارچوب تفاهم مشترکی که ایرانی‌ها بدان متعهد شده‌اند، تکیه کنیم و تاکید کنیم که باید به آنچه در این چهارچوب متعهد شده‌اند، پای بند باشند وگرنه توافقی در کار نخواهد بود.

بنابراین نیازی نیست به اظهارات رهبر عالی ایران درباره مذاکرات واکنش نشان دهیم، نه تلاش کنیم که این اظهارات اخیرش را توضیح دهیم یا حتی بگوییم که این حرف‌ها نشان دهنده نیت بد ایران است. پاسخ به این اظهارات زمانی است که ما در میز مذاکره هستیم و باید ببینیم که تیم ایرانی چطور می‌خواهد مفهوم چهارچوب درک مشترک را توضیح دهد و ایا می‌خواهند بر اساس سخنان رهبری، توافق را وفق دهند یا خیر.

شکی نیست که مشخص کردن جزئیات تخصصی چهارچوب تفاهم مشترک، آزمون سختی است. رهبر ایران شکاف بزرگی درباره زمانبندی رفع تحریمها را مشخص کرد و اشاره داشت که مساله دست یابی به هر سایتی هنوز حل نشده است. اما رهبر ایران و مذاکره کنندگان باید بدانند که با این گفتهها تحت تاثیر قرار نمیگیریم و برای توافقی که معنای تعهد را طبق چهارچوب مشخص میکنیم، نگران نخواهیم بود.