برنا/این اثر تاریخی جزو میراث جهانی بشر محسوب میشود. مسجدی بسیار زیبا که از نظر معماری در دنیا بینظیر است. گنبد سلطانیه در شهر سلطانیه پایتخت ایلخانیان ساخته شد و از مهمترین آثار معماری اسلامی محسوب میشود.
بنای گنبد سلطانیه هشت ضلعی است و هشت مناره هم در اطراف گنبد قرار دارد.
رنگ گنبد آبی است و با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ پوشیده شده است. سقف داخل اتاق‌های قسمت بالا با گچ‌بری‌ها و آجرهای رنگارنگ تزیین شده است. در حاشیه طاق‌های این بنا آیات قرآنی واسما خداوند نوشته شده‌است.
عده ای بر این باورهستند که نحوه ساخت و نوع معماری گنبد سلطانیه سبک تازه‌ای از معماری را در آن دوارن بنا کرد که از معماری سلجوقی جدا شد. اولین بنای آجری جهان و باشکوه‌ترین بنای اسلامی در واقع همین اثر است و جالب است بدانید ساخت این بنا ۱۰ سال طول کشیده است.
تاریخ‌نویسان و کارشناسان اثر می‌گویند سلطان محمد خدابنده این گنبد و بنای عظیم را ساخت تا پیکر حضرت علی(ع) و امام حسین(ع) را از آرامگاهای خود به آنجا منتقل کند اما خوابی دید و این خواب مانع او شد.
این بنا دالان‌های تو در تویی دارد که باستان‌شناسان معتقدند برای مراسم خاص از آنها استفاده می‌شده است. این اثر شامل سه بخش اصلی ورودی، تربت‌خانه و سردابه‌است.
گنبد بزرگ شهر فلورانس ر ابا الهام گیری از این اثر ساخته اند و گنبد سلطانیه سومین گنبد بزرگ دنیا محسوب می شود.
توصیه‌هایی برای سفر به این منطقه: این اثر در تمام روزهای هفته از ۸ صبح تا ۸ شب باز است. در محوطه‌ی گنبد یک حمام سنتی به نام حمام سالار وجود دارد که قدمت آن به دوره‌ی قاجاریه برمی‌گردد دیدن این حمام را هم از دست ندهید. برای اقامت می‌توانید به شهرهای زنجان یا قزوین بروید. البته هتلی هم، در حدود یک کیلومتری گنبد با سبک معماری سنتی قرار دارد. در تمام ماه‌های سال می‌توانید از گنبد بازدید کنید. امنیت منطقه هم قابل قبول است.
مسیر دسترسی: این اثر تاریخی در ۳۶ کیومتری شرق زنجان و در مسیر جاده‌ی قدیم قزوین، تاکستان – زنجان واقع شده است. اگر از تهران حرکت کنید از اتوبان قزوین – زنجان می‌توانید به جاده قدیم قزوین – زنجان رفته و از این مسیر به گنبد سلطانیه بروید.
حمدالله مستوفی در نزهتالقلوب میگوید : قبل از حملهی مغول در سلطانیهی فعلی هیچگونه اثر ساختمانی نبود و این ناحیه به شکل مرغزار و چمنزار بوده است. سلاطین مغول پس از استقرار در ایران و پایتخت قرار دادن تبریز، کمکم برای شکار و گذراندن ایام تابستان بدان سو روانه میشدند و با برافراشتن چادرها ، ایام استراحت تابستانی را در آنجا سپری میکردند. به همین جهت ، این محل چمنزار یا شکارگاه شاهین نامیده میشد. کمکم پادشاهان بعدی بهخاطر خوش آب و هوا بودن مکان مزبور، تصمیم به ایجاد تأسیسات و ساختمانهایی برای اسکان خویش ، لشگریان و اطرافیان خود گرفتند.
