ویروس H۱N۵ آنفلوانزا مشهور به آنفلوآنزای پرندگان میتواند باعث مرگ انسان شود، اما از آنجا که این ویروس نمیتواند به راحتی بین انسانها گسترش یابد، نتوانست همهگیر شود. اما به گفته دانشمندان ممکن است اوضاع تغییر کند: فقط ۵ جهش در ۲ ژن، توانست این ویروس را در شرایط آزمایشگاهی بین پستانداران منتشر کند. بدتر از همه اینکه این ویروس، با وجود جهشها، همچنان مرگبار و مهلک است.

به گزارش خبرآن لاین به نقل ازنیوساینتیست، ران فوشیر، از مرکز درمانی اراسموس در روتردام، برای توضیح عمق فاجعه می‌گوید: «در چنین شرایطی، این ویروس به اندازه آنفلوآنزای فصلی مسری است.»

پیتر دورتی، که در سال ۱۹۹۶/۱۳۷۶ به خاطر تحقیق روی ایمنی‌شناسی ویروسی، جایزه نوبل زیست‌شناسی و پزشکی را از آن خود کرد، نیز می‌گوید: «آزمایش اخیر نشان می‌دهد که H۵ می‌تواند به شیوه‌ای تغییر کند که باعثانتشار شده و همچنان بیماری شدیدی در انسان ایجاد کند؛ این مسئله بسیار ترسناک است.

H۵N۱ بین ماکیان و پرندگان آسیای شرقی ظاهر شد و از سال ۲۰۰۴/۱۳۸۳ در سراسر اوراسیا(اروپا و آسیا) گسترش یافت. در آن زمان، ۵۶۵ بیمار مبتلا به این ویروس شناسایی شدند که ۳۳۱ نفرشان جان خود را از دست دادند. با وجود آلودگی میلیون‌ها پرنده و آلوده شدن انسان‌ها، گربه‌ها و خوک‌ها، این ویروس در آن زمان نتوانست به راحتی بین پستانداران گسترش یابد. تلاش آزمایشگاهی ویروس‌شناسان برای دستیابی به چنین حالتی نیز، بی‌نتیجه ماند و محققان تصور کردند که H۵N۱ به راحتی قابل انتشار نیست.

اما فوشیر و گروهش در آزمایش خود ابتدا ۳ جهش در H۵N۱ ایجاد کردند تا آنفلوآنزای پرندگان با پستانداران سازگار شود. این نسخه از ویروس آنفلوآنزای پرندگان باعثمرگ موش‌خرماها شد که واکنش آن‌ها به ویروس H۵N۱ نیز شبیه واکنش انسان‌هاست. با این حال، این ویروس نتوانست بین موش‌خرماها منتشر شود.

در این مرحله، محققان ویروس را از موش‌خرماهای بیمار، به موش‌خرماهای بیشتری دادند که روشی استاندارد برای سازگار کردن پاتو‌ژن‌ها با یک حیوان است. آن‌ها این کار را ۱۰ بار تکرار کردند و در نهایت موش‌خرماهایی که در دور دهم، ویروس H۵N۱ را گرفته بودند، توانستند آن را به موش‌خرماهای دیگر در قفس‌های جداگانه منتقل کرده و باعثمرگ آن‌ها شوند.

این فرآیند، جهش‌های جدید زیادی در ویروس‌ها ایجاد کرد، اما در این میان، ۲ جهش در تمام ویروس‌ها تکرار شد. به گفته فوشیر، این دو جهش، به علاوه ۳ جهشی که عمدا ایجاد شده بود، حداقل جهش‌های مورد نیاز هستند تا این ویروس در هوا نقل و انتقال یابد.

حالا فوشیر مشغول تحقیق بر روی نوعی از ویروس H۵N۱ است که از طریق همان ۵ جهش مذکور ایجاد شده است. وی می‌گوید: «تمام این جهش‌ها به طور جداگانه در H۵N۱ پرندگان دیده شده؛ بنابراین می‌توان گفت اگر این جهش‌ها جداگانه رخ می‌دهند، پس ممکن است هم‌زمان هم اتفاق بیفتند!»

به عقیده مالیک پیریس، ویروس‌شناس آنفلوآنزا از دانشگاه هنگ‌کنگ هم، چنین ادعایی به این معنی است که انتقال‌پذیری H۵N۱ بین انسان‌ها می‌تواند در پرندگان هم رخ دهد، هرچند که این اتفاق در حال حاضر هم رایج است و انتقال ویروس در پرندگان، خیلی سریع‌تر از پستاندارانی مانند خوک‌ها، اتفاق می‌افتد.

البته پیتر پلس، متخصص آنفلوآنزا در یکی از مراکز بهداشت و درمان نیویورک‌سیتی، هنوز متقاعد نشده که H۵N۱ می‌تواند با پستانداران سازگار شود و دلیل جالبی هم برای این ادعایش دارد: «موش‌خرماها، انسان نسیتند؛ در تمام این مدتی که ویروس H۵N۱ در محیط‌هاس انسانی وجود داشته، نتوانسته جهش مناسبی برای تبدیل شدن به گونه قابل انتقال به انسان داشته باشد.»

جفری تابنبرگر، از موسسه ملی سلامت بتسدا، مریلند، در ایالات متحده، در پاسخ به ادعای آقای پلس گفته: اینکه ویروس H۵N۱ هنوز به خودی خود، با پستانداران سازگار نشده، به این معنی نیست که توانایی چنین کاری را ندارد! بلکه فقط به این معناست که هنوز این کار را انجام نداده است و فعلا قضیه به نفع ماست!