به گزارش جام جم آنلاین، وزارت علوم در آخرین خبر اعلام کرده است، ۸۰هزار ایرانی در دانشگاههای دنیا درس میخوانند، اما این آمار نمیتواند جمعیت بالای داوطلبانی را پوشش دهد که خود برای دریافت پذیرش از دانشگاههای خارج اقدام میکنند.

این وزارتخانه دراین‌باره نیز اعلام کرده، نمی‌داند چند نفر از افرادی که برای ادامه تحصیل از ایران خارج می‌شوند به ایران بازمی‌گردند.

شاید تجربه برپایی آزمون نیمه‌متمرکز دکتری و نحوه پذیرش دانشجو در این عالی​ترین دوره تحصیلی در دانشگاه‌های کشور یکی از بهانه‌های افزایش مهاجرت تحصیلی باشد.

اگر تا سال گذشته اعمال سلیقه استادان و روسای دانشگاه‌ها مانعی برای ورود بی​طرفانه داوطلبان به دوره دکتری بود، امسال علاوه بر این مانع، ضعف‌های دیگری به روند پذیرش دانشجوی دکتری اضافه شده است، به‌طوری که با گذشت هشت ماه از برگزاری آزمون دکتری، هنوز برخی داوطلبان در تماس با رسانه‌ها، خواستار احقاق حق خود هستند.

سازمان سنجش: قبولی‌‌
دانشگاه: ظرفیت نداریم


هرچند این روزها وزارت علوم می‌کوشد پرونده آزمون دکترای ۹۰ را به بایگانی بسپارد و به فکر برگزاری دومین آزمون نیمه‌متمرکز است، اما برخی داوطلبان با وجود اخذ نمره قبولی در آزمون سال ۹۰ و پذیرش در مصاحبه، به دلایلی مانند تاخیر در گزینش، نقص در پرونده و… با وجود شروع کلاس‌ها هنوز به دنبال ثبت‌نام در دانشگاه هستند.

یکی از این داوطلبان در همین زمینه به «جام‌جم» می‌گوید: «بنابر دلایلی که نقص در پرونده اعلام شد، با وجود داشتن نمره عالی در آزمون و مصاحبه نتوانستم بموقع ثبت‌نام کنم. در حالی که بتازگی تمام مشکلات برطرف شده و سازمان سنجش برای ثبت‌نام در دانشگاه به من نامه داده است، وقتی برای ثبت‌نام مراجعه کردم، مسوولان دانشگاه می‌گویند چون دیرآمده‌اید ظرفیت ما تکمیل است.»

وی می‌افزاید: جای بسی شگفتی است که در عصر اینترنت و ارتباطات و در شرایطی که سازمان سنجش در فرم اولیه ثبت‌نام چندین تلفن و ایمیل و نشانی از داوطلبان می‌گیرد، چرا در صورت نقص مدارک، خود را ملزم به اطلاع‌رسانی سریع به داوطلبان نکرده است و موجب شده حق مسلمی از داوطلبان ضایع شود.

یکی دیگر از داوطلبان که برای ثبت‌نام در دانشگاه تهران از سازمان سنجش نامه گرفته و به‌خاطر طولانی شدن فرآیند گزینش، تا امروز نتوانسته در دانشگاه ثبت‌نام کند، توضیح می‌دهد: «من در آزمون دکتری با رتبه بالا قبول شده و در مصاحبه دانشگاه تهران نیز پذیرفته شدم اما به دلیل تاخیر در اعلام نتیجه «صلاحیت عمومی داوطلب» سازمان سنجش با دو ماه تاخیر، دو هفته قبل، معرفی نامه‌ای خطاب به دانشگاه تهران داده که من در این دانشگاه پذیرفته شده‌ام و باید از من ثبت‌نام کنند، با این وجود دانشگاه تهران با این استدلال که «ظرفیت پذیرش تکمیل شده و افراد دیگری به جای شما ثبت‌نام شده‌اند» از ثبت‌نام من خودداری کرده و تنها در صورتی حاضر به پذیرش من است که ۲۵ میلیون تومان پول به عنوان هزینه تحصیل را خودم به دانشگاه پرداخت کنم.

وی می​‌افزاید: «در حالی که با گذشت هر روز، امکان یک​سال عقب افتادن، بیشتر مرا تهدید می‌کند، آیا من باید هزینه اشتباهات مدیریتی وزارت علوم را بدهم؟»

دانشگاه تهران: با دریافت هزینه تحصیل ثبت‌نام می‌کنیم

داوطلبانی که نامه به دست برای ثبت‌نام به دانشگاه‌ها بخصوص دانشگاه تهران مراجعه کرده‌اند در روزهای اخیر بیشتر به مانع نبود ظرفیت برخورد کرده‌اند.

دفتر تحصیلات تکمیلی این دانشگاه اعلام می‌کند: به‌رغم مخالفت دانشگاه، آزمون دکتری و مصاحبه برگزار شده و نتایج به سازمان سنجش رفته است، هرچند اعلام نتایج براساس اولویت‌های دانشگاه تهران نبوده، اما از تمام افراد اعلام شده، ثبت‌نام به عمل آمده است.

بنابراین گزارش، دانشگاه تهران در دو ماه اخیر دو نامه به سازمان سنجش ارسال و ظرفیت این دانشگاه را در رشته‌های روزانه و شبانه اعلام می‌کند اما به‌رغم آنچه در نامه آمده سازمان سنجش دانشجوی جدید برای ثبت‌نام معرفی کرده است.

از دفتر تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران خبر می‌رسد که برخی داوطلبان پذیرفته شده در نوبت اول به امید ثبت‌نام در مرحله تکمیل ظرفیت مانده‌اند، در حالی که ظرفیت این دانشگاه حتی برای تکمیل ظرفیت در دوره روزانه در برخی رشته‌ها بسته شده و دانشگاه قادر به ثبت‌نام نیست.

داوطلبانی که تحصیل در این دانشگاه را حق خود می‌دانند، می‌پرسند: چطور با وجود قبولی در این دانشگاه، عده دیگری بر صندلی‌های آنان نشسته‌اند، اما یک مقام مسوول در دانشگاه تهران که مایل است نامش ذکر نشود به «جام‌جم» می‌گوید که «این مشکل سازمان سنجش است نه ما!»

وزارت علوم: سازمان سنجش مقصر است

وزارت علوم به عنوان مسوول و تنها متولی شیوه جدید برگزاری آزمون دکتری، دو راه پیش‌روی داوطلبان بلاتکلیف گذاشته؛ یا «باز سرنوشت خود را به ما بسپارید و منتظر تکمیل ظرفیت بمانید یا از این دانشگاه به دانشگاه دیگری بروید و به دنبال جای خالی برای خود بگردید.»

گویا هنوز نامه دانشگاه‌هایی مانند تهران به وزارت علوم نرسیده و این وزارتخانه بی‌خبر است که دانشگاه‌ها حتی در مرحله تکمیل ظرفیت هم نمی‌توانند برخی قبول‌شدگان قبلی را ثبت‌نام کنند و در بهترین حالت، برای ادامه تحصیل راهی جز پرداخت میلیون‌ها تومان هزینه تحصیل پیش‌روی آنان نیست.

ما برای اطلاع از نظر وزارت علوم و این‌که به هر حال این وزارتخانه باید پاسخگوی مشکلاتی باشد که برای داوطلبان پیش آمده، سعی کردیم با یکی از مسوولان مربوط گفت‌وگو کنیم، اما آنها با انداختن تقصیر به گردن سازمان سنجش اعلام کردند که سنجش مسوول است و داوطلبان باید مستقیما به این سازمان مراجعه کنند.

حال آن‌که سازمان سنجش زیرمجموعه وزارت علوم است و مسوولان این وزارتخانه باید برای جلوگیری از تضییع حق این داوطلبان وارد عمل شوند و با پاسکاری داوطلبان به این سازمان و آن دانشگاه، آنها را بلاتکلیف نگذارند.

سنجش: مشکل فقط برای ۴۰ نفر است

اما سازمان سنجش به عنوان برگزارکننده این آزمون پرحاشیه چه پاسخی به دانشجویان دارد؟ دکتر ابراهیم خدایی، قائم‌مقام سازمان سنجش به «جام‌جم» می‌گوید: «در مجموع داوطلبانی که با مشکل تاخیر در ثبت‌نام روبه‌رو شده‌اند، حدود ۲۳۰ نفر هستند که مشکل ۱۹۰ نفر آنها برطرف شده و همه این افراد موفق شده‌اند از سازمان سنجش نامه بگیرند و در رشته و دانشگاه مورد نظرشان ثبت‌نام کنند، اما متاسفانه ۴۰ نفر با مشکل تکمیل ظرفیت در رشته‌ها روبه‌رو هستند که ما در پی حل مشکل این تعداد هستیم.»

در حالی که قائم‌مقام سازمان سنجش وعده حل مشکل پذیرفته‌شدگان آزمون دکتری را می‌دهد، اما با گذشت دو ماه از آغاز سال تحصیلی و با وجود آن که دانشگاه‌ها از ثبت‌نام دانشجویان امتناع می‌کنند، معلوم نیست این مشکل چگونه حل خواهد شد.

یکی از کارشناسان سازمان سنجش که پیگیر حواشی این آزمون است، تنها راه‌حل مشکل را دخالت مستقیم وزیر علوم یا دولت می‌داند و به «جام‌جم» می‌گوید: واقعیت این است که به دلیل تغییر شیوه آزمون دکتری در سال گذشته، ناهماهنگی‌ها و اشتباهات متعددی در روند برگزاری این آزمون به​وجود آمد که برخی از آنها هم به دلیل عدم تجربه مسوولان وزارت علوم و سازمان سنجش طبیعی بود، اما با توجه به این که همه این مشکلات در زیرمجموعه وزارت علوم اتفاق افتاده، نمی‌توان دانشجویان را که اغلب از نخبگان جوان کشور هستند از سنجش به دانشگاه و از دانشگاه به وزارت علوم و بالعکس پاسکاری کرد، بلکه وزارت علوم یا حتی دولت باید در اسرع‌وقت برای آن چاره‌اندیشی کنند.

وی می‌افزاید: به نظر من شاید تنها راه‌حل موجود این است که وزارت علوم هزینه تحصیل این دانشجویان را خودش جداگانه به دانشگاه‌ها پرداخت کند تا دانشگاه‌های مذکور نیز در مسیر آموزش این دانشجویان با مشکل مالی مواجه نشوند.

مقامات ارشد کشور در سالهای اخیر درباره روند رو به رشد فرار مغزها هشدار دادهاند، از طرف دیگر وزارت علوم که نگران افزایش خروج دانشجویان از کشور برای ادامه تحصیل است با افزایش تعداد صندلیها میکوشد داوطلبان نخبه را نمکگیر دانشگاههای داخل کند، اما با وجود این همه موانع و ناهماهنگی در آزمون ورودی دانشگاهها و بویژه پذیرش در دوره دکتری، میتوان به کاهش خروج نخبگان جوان از کشور امیدوار بود؟