نادر کریمیان‌سردشتی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، این مطلب را در نشست تخصصی با موضوع شناختنامه مجموعه تاریخی وادی‌السلام (شهر نجف، عراق)، مطرح کرد.
وی یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های تاریخی کشور عراق و جهان اسلام را قبرستان عمومی وادی‌السلام اعلام کرد که از صدر اسلام تاکنون مردگان را در آنجا دفن می‌کرده‌اند و گفت: وادی‌السلام در شهر نجف (مرکز استان نجف) واقع شده که در این مکان، علاوه‌بر مردم این شهر، شخصیت‌های مذهبی، علمی، سیاسی، دانشمندان و چهره‌های سرشناس فراوانی دفن شده‌اند.
کریمیان، با بیان اینکه این وادی را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین قبرستان‌های جهان اسلام به‌شمار آورد که خود یک شهر بزرگ تلقی می‌شود، تصریح کرد: وادی‌السلام از گذشته دور در بین باورمندان، به‌واسطه هم‌جواری با آرامگاه حضرت علی (ع) و مرقد‌های منسوب به پیامبرانی، چون حضرت هود (ع) و حضرت صالح (ع)، مقدس تلقی شده به‌نحوی که دفن در آن را فضیلت می‌دانسته‌اند.
این زبان‌شناس، با اشاره به اینکه این گورستان فقط متعلق به اهالی نجف نبوده بلکه مدفن بسیاری از شیعیان از کشور‌های مختلف همچون هندوستان، ایران، پاکستان، کویت، جبل‌عامل لبنان و سایر مناطق جهان است، افزود: شیوه‌های پردازش و ساخت‌وساز قبر‌ها و آرامگاه‌ها در این قبرستان متفاوت و مختلف است.
به‌گفته وی، برخی از قبر‌ها اتاق، باغچه، گنبد یا بارگاه دارند و برخی نیز در فضای باز سنگ‌قبر دوسویه دارند و برخی دیگر با آجرنما همراه با کتیبه‌ای در داخل آن ساخته شده‌اند که براساس اهمیت متوفی، نوع قبر‌ها و آرامگاه‌ها با هم متفاوت است.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در ادامه، با اشاره به اینکه روی هر قبر کتیبه‌ای نصب شده که بر آن شناسنامه و نام متوفی و تاریخ درگذشت او ثبت شده است، گفت: البته نوع سنگ‌قبر کتیبه‌ها نیز با هم بسیار متفاوت است و برخی دارای ابیات شعری به‌زبان عربی فصیح و عامیانه‌اند.
کریمیان اضافه کرد: این مجموعه تاریخی هنوز به‌صورتی شایسته معرفی، بررسی، شناسایی و پژوهش نشده و باید پس از بررسی و پژوهش در ردیف یکی از میراث‌های جهانی در یونسکو به‌ثبت برسد.
کریمیان در پایان، با بیان اینکه بنابر تحقیقات صورت‌گرفته تاکنون به‌جز چاپ محدود کتاب «وادی‌السلام» هیچ کار پژوهشی درخصوص این مکان انجام نشده است، خاطرنشان کرد: شایسته است که به‌منظور سامان‌دهی این مجموعه، کار علمی و اجرایی در قالب تدوین طرح جامع صورت گیرد، زیرا بخشی از این میراث متعلق به مشاهیر ایرانی است.
