برخی از افراد، همنشینی به فقیران را ننگ و سبب پایین آمدن شأن می‌دانند، در حالی که ائمه اطهار(ع)، همنشینی با فقیران را از ارزش های بالا می‌دانستند چرا که معیار برتری افراد تقوا است نه ثروت و دارایی.
در روایت آمده است که عده ای از مردم به پیامبر می‌گفتند: «ما در صورتی نزد تو می‌آییم که فقرایی را که بسیاری اوقات کنار تو هستند از خود برانی و ما از همنشینی با آنها عار داریم»؛ ولی پیامبر بیش از همه، به فقرا اظهار علاقه می‌کرد و با آنها انس داشت و با فقرای اهل صفّه می‌نشست که یکی از آنها حضرت ابوذر غفاری بود. در آیات قرآن خداوند درباره اینکه بعضی به آن حضرت می گفتند مجلس ما را از فقرا جدا کن تا نزد تو بیاییم، به پیامبر گوشزد می کند: «وَ لا تَطْرُدِ الَّذِینَ یدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِی یرِیدُونَ وَجْهَهُ ما عَلَیک مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَی ءٍ وَ ما مِنْ حِسابِک عَلَیهِمْ مِنْ شَی ءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَکونَ مِنَ الظَّالِمِینَ»؛ ای پیامبر، مبادا این بندگان را که هر صبح و شام خدا را می خوانند و قصدشان خالص است، از خود برانی و آنها را طرد کنی. حساب اینها بر تو و حساب تو هم بر عهده آنها نیست و اگر آنها را از خود دور کنی، از ستمکاران خواهی بود.
همچنین، داستانی درباره توجه و همنشینی اباعبدالله الحسین(ع) با فقیران، اینگونه بیان شده:
روزی امام حسین(ع) در راه، به گروهی فقیر برخورد کرد که عباهای خود را پهن کرده بودند و نان خشک می‌خوردند. آنها امام را بر سر سفره خود دعوت کردند. امام از اسب خویش فرود آمد و فرمود: «خداوند متکبران را دوست ندارد.» نزد آنها نشست و با آنان همراه شد، سپس فرمود: «من دعوت شما را پذیرفتم؛ شما نیز دعوت مرا قبول کنید.» آن‌گاه آنها را به خانه‌ی خود برد و به خدمتکار خود فرمود: «هر چه برای مهمانان عزیز و مخصوص کنار گذاشته‌ای حاضر کن.»، سفره‌ی مفصلی گسترده شد، امام از آنان پذیرایی کرد و به آنان هدایای زیادی بخشید.
دوستی و توجه به فقیران به این جهت مهم است، که باعث حل شدن مشکلات آنان می‌گردد، و از آنجایی که ثروت، معیاری برای سنجش افراد نیست، لازم است که هر کس، غرور را کنار گذاشته و با فقیرانی که در زندگی خود با مشکلات مواجه شده‌اند، نشست و برخاست کند. پیامبر عظیم الشأن اسلام در باب دوستی با فقیران می‌فرمایند: «اتخذوا عِنْدَ الْفُقَراءِ أَیادِیَ فَاِنَّ لَهُمْ دَوْلَةٌ یَوْمَ الْقِیامَةِ»، با فقرا دوستی کنید؛ زیرا آنان در روز قیامت دولت بزرگی دارند.
در پایان، نصیحتی از لقمان حکیم به فرزنش درباره توجه به فقیران را بیان می‌نماییم که می‌فرماید: «یَا بُنَی لَا تُحَقِّرنَّ أحَداً بِخُلقانِ ثِیابِهِ؛ فَإنَّ رَبَّک وَ رَبَّهُ وَاحدٌ». پسرم! هیچ کس را به سبب کهنه بودن جامه اش حقیر مشمار؛ زیرا که پروردگار تو و او یکی است.
منابع:
1- اخلاق ایزدى بیست گفتار اخلاقى -عرفانى، ص 222
2- بحار الانوار، ج 40، ص 189، حدیث 1
3- روضة الواعظین، 498
