سید احمد موثقی گیلانی کارشناس مسائل سیاسی ، درمورد تنش سیاسی اخیر میان عربستان و آمریکا گفت: ریاض برای اینکه بتواند خود را به عنوان قدرت اول منطقه و برادر بزرگتر کشورهای حاشیه خلیج فارس معرفی کند، نیازمندحمایت خارجی بوده و برتری طلبی عربستان ریشه‌ای تاریخی دارد. همچنین نمی توان احساس حقارت و ضعف مقامات عربستان را که پیش از انقلاب سال ۵۷ ایران در قبال کشورمان وجود داشته را هم نادیده گرفت، زیرا حس سرخوردگی و ضعف سعودی ها در مقابل تاریخ و تمدن کهن ایران به شدت تشدید می شود.
موثقی با بیان اینکه نام گذاری خلیج فارس به واژه مجعول خلیج عربی هم نشان دهنده ضعف در برابر ایران است، افزود: کمبودها، ضعف‌ها و تنگناهای ژئوپلتیکی که مدت‌ها عربستان را باخود درگیر کرده، این کشور را دچار بحران‌های جدی کرده است. عربستان مانند ایران عمق استراتژیک ندارد و جمعیت زیادی هم در این کشور زندگی نمی‌کنند؛ به همین خاطر پادشاهان سعودی به شدت نیاز دارند که تکیه گاه خارجی را برای خود حفظ کنند؛ در همین راستا هم روابط با آمریکا همواره برای مقامات سعودی از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه روابط عربستان و آمریکا در زمان ترامپ رشد داشته است، گفت: افزایش سطح ارتباطات این دو کشور با جاه طلبی‌های پادشاه عربستان بیشتر سازگار است؛ در طرف مقابل هم، آمریکایی‌ها با هدف باج خواهی، با ذهن تجاری که دارد، برای برطرف کردن کسری‌های تجاری خود خیلی حرفه‌ای عمل می‌کند؛ آمریکا در تلاش است تا فضای منطقه را با ایران هراسی بیش از پیش ملتهب کند. به همین دلیل بود که ترامپ علی رغم وجود برجام از این توافقنامه بیرون می‌آید و می‌خواهد فضای جنگ و تهدید را در منطقه حاکم کند تا از این طریق بتواند باج خواهی‌های خود را داشته باشد.
باج خواهی آمریکا از عربستان تنها محدود به فروش اسلحه نمی‌شود
موثقی با بیان اینکه باج خواهی آمریکا از عربستان تنها محدود به فروش اسلحه نمی‌شود، گفت: به تازگی فاش شده که عربستان از آمریکا خواسته است یک عملیات نظامی محرمانه برایش انجام دهد و واشنگتن هم در مقابل از سعودی‌ها مبلغ 4 میلیارد دلار درخواست کرده است؛ به طور کلی عربستان و آمریکا به یکدیگر احتیاج دارند، کاخ سفید هم برای جبران کسری بودجه و فروش تجاری بیشتر خود به افزایش رابطه با ریاض فکر می‌کند، با توجه به سیاست‌هایی که دولت ترامپ در پیش گرفته، ارتباط واشنگتن با نهادهای مالی اروپایی و آسیایی کاهش یافته است؛ علاوه براین با افزایش مالیات و اعمال تعرفه‌های سنگین بر اجناس اروپایی و آسیایی سطح معاملات این کشورها با دولت آمریکا کاهش پیدا کرده و واشنگتن ناچار است برای جبران این کاهش ارتباط، به کشورهای حاشیه خلیج فارس نگاه ویژه‌ای داشته باشد.
عربستان محتاج حمایت آمریکاست
کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه پایه‌های مشروعیت عربستان سست است، گفت: عربستان هم به شدت به حفظ رابطه با آمریکا نیاز داشته و محتاج حمایت آمریکاست. سیاست‌های پادشاهی و ولیعهد جوان عربستان موجب افزایش نارضایتی‌های داخلی در این کشور شده است. اختلافاتی که در داخل خاندان حاکم به وجود آمده، در طول قدمت خاندان آل سعود کم سابقه و یا حتی بی سابقه بوده است. از طرفی در یمن هم این کشور یک جنگ فرسایشی را ادامه می‌دهد. مجموع این عوامل موجب شده است که عربستان به شدت به حمایت‌های آمریکا نیاز داشته باشد؛ به همین دلیل عربستان علاوه بر خرید تجهیزات و تسلیحات نظامی در خرید و فروش اوراق سرمایه گذاری در آمریکا نقش ویژه‌ای دارد.
موثقی با اشاره به سخنان تحقیر آمیز ترامپ که اخیرا گفته بود عربستان بدون کمک‌های آمریکا 2 هفته هم دوام نمی‌آورد، اظهار کرد: بن سلمان در پاسخ به این سخنان تحقیر آمیز با بیان جملات احساسی نظیر من عاشق ترامپ هستم یا این سخن که ما در یک خانواده مشترک گاهی هم اختلافاتی با هم پیدا می‌کنیم، به نوعی در تلاش بود تا پاسخگوی سخنان تحقیر آمیز ترامپ باشد البته بن سلمان یک جمله در جواب ترامپ گفته است که قدمت خاندان سعودی بیش از تأسیس کشور آمریکا در سال 1744 بوده است. این نهایت پاسخ مقامات سعودی به سخنان ترامپ بوده است.
سخنان ترامپ نهایت ابتذال سیاسی است
استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که آیا چنین تنش‌هایی در تاریخ روابط آمریکا و عربستان سابقه داشته است، اظهار کرد: هیچگاه در تاریخ روابط دو کشور سابقه ندارد که مقامات دو کشور این طور علنی، سبک و تحقیر آمیز با یکدیگر سخن بگویند. این نهایت ابتذال سیاسی است که مقام یک کشور به مسئول دولت دیگر بگوید بدون کمک ما دو هفته هم دوام نمی‌آورید و اینگونه آنها را تحقیر کند. باید به خاطر داشته باشیم که عربستان باوجود استقلال سیاسی محتاج پوشش‌های امنیتی دولت‌های غربی است.
موثقی در خصوص کشف جسد روزنامه نگار عربستانی در کشور ترکیه، گفت: جلال خاشقچی یکی از روزنامه نگار معروف عربستانی است که مانند برخی دیگر از فعالان سیاسی و اقتصادی این کشور با مواضع دولت سعودی به مشکل برخورده است. دولت بن سلمان سرکوب شدیدی را در داخل برای حفظ قدرت در پیش گرفته است و به شکل‌های مختلف می‌خواهد موقعیت خود را تحکیم کند؛ او برخی از سران سیاسی عربستانی را تطمیع یا می‌کند یا به سرکوب فعالان حقوق زن پرداخته و آنها را زندانی می‌کند؛ شاهزاده سعودی باوجود آزادی‌هایی نظیر حق زنان برای رانندگی یا شرکت بانوان در کنسرت‌ها، حقوق اولیه افراد بویژه آزادی‌های سیاسی را در این کشور سرکوب می‌کند.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد:دولت کانادا هم انتقاد شدید‌الحنی علیه سرکوب فعالان حقوق زنان به مقامات عربستانی داشته است که منجر به قطع روابط اوتاوا با ریاض شد. با توجه به این سوابق و اینکه خاشقچی برای انجام برخی امور شخصی وارد کنسول گری عربستان در استانبول شده بود، به نظر می‌رسد قتل این خبرنگار و فعال عربستانی به دست نیروهای امنیتی سعودی باشد. در همین زمینه سابقه ترور سعد حریری هم موجود است. تروری که همچنان مشکوک است؛ به طور کلی می توان گفت که عربستان هر اقدام مخربی را که بتواند انجام می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه دلارهای نفتی ریاض تامین کننده اقدامات تروریستی در جهان است؛ گفت: صدور تفکر سلفی و ارتباط جریانات وهابی با یکدیگر، انجام عملیات‌های تروریستی که تا قلب اروپا و آمریکا رسیده است، تامین مالی و تسلیحاتی داعش و جبهه النصره در سوریه همگی از دلارهای نفتی سعودی تامین می‌شود. با این وجود نهادهای حقوقی غرب نه تنها با عربستان کاری ندارند، بلکه در تلاش هستند تا پیوندشان را هم با این کشور مستحکم‌تر کنند.
