پیام های مانور ایران و روسیه در دریای عمان

برگزاری قریب الوقوع  مانور نظامی مشترک ایران و روسیه در دریای عمان    در حالی اعلام می شود که طی هفته های گذشته  جنگ پهپادها و بحران نفتکش‌ها تنش در آب‌های خلیج فارس را به مرحله خطرناکی رسانده  بودو این نقطه استراتژیک از کره زمین را به کانون اصلی تحولات جهانی تبدیل و خبرساز کرده است.

این  خبر در حالی منتشر می شود که تنش میان تهران و لندن بر سر توقیف نفتکش از هر دو سو سبب شده تا  این کشور در فکر تشکیل یک ناوگان مشترک باشد برای آن چه حراست از امنیت کشتیرانی در خلیج فارس و تنگه هرمز  نامیده می شود.

آمریکا نیز در این راستا خواهان همراهی متحدان خود برای تشکیل ائتلافی مشابه است. با توجه به این تحولات  بدیهی است اعلام آمادگی روسیه برای برگزاری مانور دریایی مشترک  با ایران درست در همان منطقه که کانون تنش های فعالی است  در خور اهمیت و توجه است.

به نظر می رسد روس ها بعد از ماجرای لیبی و درک این نکته که  هر قدم عقب نشینی در مقابل تنش آفرینی و زیاده طلبی غرب آن ها رابرای  جلو آمدن گستاخ تر می کند عملا رویکرد خود را به حضور فعال در این مناطق تنش تغییر داده است . ماجرای اوکراین و کریمه و همچنین سوریه شاهد مثال های بارز این  تغییر رویکرد است .

روس ها بعد از جنگ سرد که به قدرت ژئوپلیتیک تبدیل شده بودند(سند امنیت ملی ۹۳) ونفوذشان در این حوزه کاهش پیدا کرده بود، در سال های اخیر در پی یک بازیابی قدرت، درصدد احیای نقش استراتژیک خود در جهان هستند ودر این راستا با برطرف کردن ضعف های خود در دوره جنگ سرد از جمله خارج کردن خود از حصر جغرافیایی استراتژیک ارضی، در طراحی نظم امنیتی با رویکرد چندجانبه گرایی وارد حوزه استراتژیک بحری نیز شده اند .

این یعنی روسیه دیگر صرفا یک قدرت» بری» باقی نخواهد ماند، ایران و چین به عنوان مکمل های استراتژیک روسیه که ممتاز ترین سواحل اقیانوسی در خارج آتلانتیک را دارا هستند از روسیه قدرتی «بحری» خواهند ساخت.

سپتامبر۲۰۱۰:مانورهای دریایی مشترک روسیه و سوریه و ایجاد پایگاه های بزرگ دریایی  در طرطوس و لاذقیه نقش زیادی در تثبیت قدرت اسد داشت و البته دراجرای آن ایران نقش کلیدی را ایفا کرد. سپتامبر ۲۰۱۶:اولین باری بود که دوکشور چین و روسیه در آب های دریای جنوبی چین که دارای ذخایر عظیم نفت و گاز است، مانور بزرگی برگزار کردند که نتیجه اش تثبیت حاکمیت یکپارچه پکن در تقریباً تمام دریای جنوبی چین شد.

سپتامبر ۲۰۱۹: ایران و روسیه در آینده نزدیک در منطقه اقیانوس هند (دریای مکران، تنگه هرمز و همین طور خلیج فارس) رزمایش بزرگی برگزار می کنند.رزمایشی که غرب را نیز شوکه خواهد کرد. اما ورود روس ها به تعامل نزدیک تر باایران  در این حوزه به طور مشخص صرفا مبتنی بر رویکرد آن ها در سال های اخیر نیست بلکه ویژگی ها و قدرت ایران در پازل قدرت منطقه ای و جهانی تا حد زیادی این رجوع را برای آن ها ناگزیر و اجتناب ناپذیر کرده است. دیدگاه برخی از ژئوپولیتسین ها مبنی بر این است که در آینده نه چندان دور قدرت از حوزه غرب به سمت حوزه شرق در حال تغییر است.

جایگاه ایران در منطقه غرب آسیا در ساختار و سیستم قدرت بلوک غرب و شرق بسیار تاثیر گذار و کلیدی است و به قول برژینسکی، در یک مثلث استراتژیک قدرت در این دو حوزه، ایران یکی از اضلاع اصلی آن خواهد بود  :«آمریکا، اروپا،ایران»،« روسیه،چین ، ایران» قدرت های غرب  و شرق درایجاد هرگونه ترتیبات امنیتی در منطقه غرب آسیا خود را با دو جبر قدرت ژئو پلیتیک و ژئواستراتژیک ایران می بینند و چاره ای ندارند جز این که با ایران از سر تعامل برخورد کنند .

بنابراین اعلام توافق تهران و مسکو برای برگزاری مانور دریایی در منطقه دریای عمان و اقیانوس هند علاوه بر این که برآمادگی نیروهای نظامی ایران و روسیه و استحکام  ائتلاف بین دو کشورو هشدار به آمریکا و  انگلیس برای ورود به ماجراجویی جدید در منطقه تاکید دارد،پالسی نیز به کشورهای عرب منطقه خواهد بود که خود رااز ورود به تنشی که جدی است برحذر دارند. اما شاید یکی از مهم ترین پیام های این رفتار نشان دهنده این است که دیگر شاخصه های جهان تک قطبی با هژمونی ایالات متحده  را باید فقط در کتاب های تاریخ جست وجو کرد.

حامد رحیم پور