چرا توافق هسته ای هنوز نهایی نشده است؟

درحالی که بیشتر پیش بینی ها و گزارشات و یادداشت های قبل از سال 1401 درمورد مذاکرات هسته ای وین و نتیجه اش مثبت و امیدوارکننده بود اما به نظر می رسد مدتی است مباحث مذاکرات بین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا به موانعی برخورد کرده است که به نظر می رسد آمریکایی ها با ایجاد مانع هایی در مذاکرات خلل وارد کرده و مانع احیای توافق برجام شده اند.

واشنگتن پست در گزارش اخیر خود به کند شدن مذاکرات هسته ای وین اشاره کرده و نوشته است دولت بایدن قصد دارد درخواست ایران مبنی بر لغو نامگذاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی از سوی آمریکا را به عنوان شرط تمدید توافق هسته ای 2015 رد کند و این امر به نتیجه رسیدن توافق را به خطر می اندازد.

این نویسنده همچنین نوشته است یکی از مقامات ارشد دولت به من گفت که بایدن قصد ندارد خروج سپاه از لیست گروه های تروریستی را بپذیرد، حتی اگر این مسئله باعث شکست مذاکرات شود :«تقصیر ایران است که توافق هسته ای داشته باشیم یا خیر. رئیس جمهور به اصول اصلی پایبند است و ایرانی‌ها نظرات ما را می‌دانند.»

این رویکرد درحالی از سوی مقامات آمریکایی و نویسندگان رسانه هایشان اتخاذ می شود که ایران جز مطرح کردن خواسته های قانونی و طبیعی خود، بحث فراتری را مطرح نکرده است. ازطرفی اظهارات این مقام دولت آمریکا بیانیه اوایل هفته اخیر توسط آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه را تایید می کند. بلینکن در مصاحبه ای با NBC نیوز در پاسخ به این سوال که آیا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک سازمان تروریستی است یا خیر، پاسخ داد: "بله. هستند و من به دورنمای دستیابی به توافق خیلی خوشبین نیستم.

نکته جالب در این میان این است که آمریکایی ها در حالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تروریست می‌خوانند که خود از بزرگترین تروریستهای جهان هستند و در هر کشور و منطقه ای از جهان سوابق فعالیت های تروریستی آمریکایی ها بر کسی پوشیده تست. در ماجرای شهادت حاج قاسم سلیمانی ، این آمریکایی ها بودند که فرمانده ارشد ایران را ترور کردند.

واشنگتن پست همچنین نوشت که درخواست ایران برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست "سازمان های تروریستی خارجی" یا FTO مانع اصلی برای احیای پیمان هسته ای 2015 است. کشورهای اروپایی از آمریکا خواسته اند که راهکاری برای به نتیجه رسیدن مذاکرات بیابد که توافق را نجات دهد.

وزیر امورخارجه کشورمان و سخنگوی آن همچنین کارشکنی آمریکا و عدم اراده سیاسی آن ها را دلیل اصلی توقف و کند شدن روند مذاکرات هسته ای می دانند اما  واشنگتن پست دراین گزارش خود نوشته است دولت آمریکا از مذاکره با ایران کنار نمی‌رود و ممکن است با کمک متحدان اروپایی، فرمول قابل قبولی برای مذاکرات پیدا شود. گفته می‌شود که بایدن به مسئله تروریستی بودن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی جدا از مذاکرات هسته‌ای نگاه می کند.

آمریکایی ها به هر بهانه ای می خواهند خط مقاومت در منطقه شکسته شود و به همین دلیل به دنبال محدود کردن به سپاه پاسداران برای ضربه به جمهوری اسلامی هستند.

 اکنون سالیان زیادی است که آمریکا نیروهای نظامی خود را به سراسر جهان به ویژه به نقاطی که منابع بیشتری دارد بدون هیچ دلیل و کاملا غیرقانونی گسیل می کند و ایجاد تنش، جنگ داخلی و چند دستگی، جنگ خارجی و غارت منابع، تضعیف ارتش و نیروهای مدافع آن کشور جزء راهبردها و وظایفشان است.

حال همین کشور درحالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی ایران را درلیست سازمان های تروریستی قرار داده است که خودش موسس بیشتر گروهک های تروریستی در دنیا و حامی اصلی جنگ و خونریزی در کشورهای مختلف است. سپاه پاسدران، نیروی مدافع جمهوری اسلامی است و ایران نمی پذیرد که چنین نهاد مهمی در لیست سازمان های تروریستی قرار گیرد و این یک امر و خواسته طبیعی است.

هرچند حامیان حذف سپاه از فهرست سازمان های تروریستی استدلال می کنند که تحریم های دیگر علیه این گروه، حتی در صورت لغو نامگذاری FTO باقی خواهد ماند اما وانشگتن پست نوشت که اروپایی ها و دولت ایران مصالحه‌ای را پیشنهاد کرده‌اند که در آن ایران متعهد می‌شود تنش‌های منطقه‌ای را کاهش دهد و حمله به آمریکایی‌ها را متوقف کند. همین پاراگراف نشان می دهد که آمریکا خودش را به نفهمی زده است! چراکه هزاران هزار کیلومتر از خاک خودش دور شده و سراسر مرزهای ایران پایگاه نظامی تاسیس کرده و ادعای برقراری امنیت را دارد، مواضع ایران را تهدید می کند و تنها هدفش در برگرفتن تمام منطقه غرب آسیاست.

*دستور به بایدن درباره سپاه پاسداران!

این رسانه آمریکایی همچنین در گزارش اخیر خود نوشت موضوع شناسایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک گروه تروریستی توسط اسرائیل و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند عربستان سعودی و امارات بوده است. آن ها این مسئله را آزمونی برای اعتبار و تعهد دولت بایدن در خاورمیانه می دانند و علیرغم استدلال برخی از مقامات ارشد ارتش آمریکا مبنی بر غیرضروری بودن این اقدام، وزارت خارجه ترامپ در سال 2019 به طور رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی معرفی کرد.

با این حال، هنگامی که این نامگذاری تحمیل شد، جمهوری خواهان کنگره و دموکرات ها به طور یکسان استدلال کرده اند که نباید بدون تغییرهای معنادار در رفتار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نامش از این لیست حذف شود. واشنگتن پست همچنین نوشت که حذف نام و تحریم‌های مرتبط با آن، روابط با سعودی‌ها و اماراتی‌ها را که از غیرقابل اعتماد بودن آمریکا گلایه کرده‌اند، بیشتر می‌کند.

درنهایت هم آمریکایی ها و هم اروپایی ها می دانند که اگر سپاه پاسداران را از لیست سازمان های تروریستی خارج نکنند به توافق دست پیدا نخواهند کرد. این خواسته نیز فراتر از برجام و مواضع منطقی نیست.

در این رابطه با ابوالفضل ظهره وند، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت و گو با افکارنیوز درباره موضوع تروریستی خواندن سپاه پاسداران از سوی آمریکایی ها و احیای برجام صحبت کزد.

*آمریکا می خواهد از برجام به نفوذ منطقه ای و قدرت دفاعی و موشکی و مباحث داخلی ایران برسد

ظهره وند درمورد مواضع رسانه های غربی درمورد لزوم حذف نکردن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست سازمان های تروریستی که علت کند شدن مذاکرات هسته ای است  می گوید: این ازجمله بازی های آمریکایی هاست. آن ها اساسا در 11 ماه مذاکرات صورت گرفته نشان داده اند آن ها هستند که نیازمند حفظ برجام و اجرایی شدن این توافق هستند

چرا توافق هسته ای هنوز نهایی نشده است؟

وی افزود: نکته دوم این است که این دور از مذاکرات نشان داد ایران با توان کارشناسی خوب و انعطاف در میز مذاکرات حاضر شد تا آنجاکه حتی اعلام شد توافق به زودی انجام خواهد شد. اما آمریکایی ها نشان دادند درعین حال که نیاز به برجام دارند تصمیم ندارند به هیچ عنوان از اهداف پشت پرده خود و تکرار گذشته برجام دست بکشند و از آن عبور کنند.

ظهره وند تصریح کرد: آمریکایی ها خواهان این هستند دوباره به برجام بازگردند اما بدون اینکه بخواهند گام موثری بردارند و مطالبات ایران را عملیاتی کنند. برجام برای ما خسارت محض بود و این مسئله ثابت شد.

این کارشناس مسائل بین الملل همچنین خاطرنشان کرد: بعد از برجام 1800 تحریم جدید ازسوی آمریکا علیه کشورمان انجام شد و در این دوره درشرایطی مذاکرات احیای برجام را در وین آغاز کردیم که آمریکایی ها ازطریق 4+1 پالس مثبتی به ما دادند مبنی بر اینکه آماده هستند مطالبات قانونی ایران را بپذیرند. حتی به همین دلیل هم بود که مقام معظم رهبری تصریح داشتند که لغو تمامی تحریم ها موضع ماست.

او بیان می کند: ازطرفی حتی مجلس شورای اسلامی نیز مصوبه ای کارشناسی شده را به سرانجام رساند و دست تیم مذاکره کننده باز و مسیرشان مشخص شد. اما تا به امروز هیچکدام از مطالبات محقق نشده است که بخواهیم حرف از به نتیجه رسیدن یا کندشدن مذاکرات بزنیم. حتی هنوز بحث تروریسی نامیدن سپاه پاسداران نیز مطرح نیست.

ظهره وند ابراز کرد: فرضا ما بپذیریم سپاه همچنان در لیست سازمان های تروریستی باشد محتوای چیزی که غربی ها می خواهند امضا کنند به هیچ عنوان تامین کننده خواسته های تیم مذاکره کننده و نظام نیتس. یعنی هیچ تحریمی لغو نمی شود. حتی یکی از خواسته های اصلی ما فروش نفت به تمام کشورهای دنیا است که هنوز خبری از آن نیست.

تحلیلگر مسائل غرب آسیا ادامه داد: ازطرف دیگر قرار بوده است ما ارز را از هرکشوری که می خواهیم بگیریم و به هرکشوری که می خواهیم نفت بفروشیم. اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است و آمریکا کماکان متوسل این تفکر است که از برجام برای رسیدن به سایر بخش ها ازجمله مسئله نفوذ منطقه ای ایران، توان دفاعی و موشکی و تحت کنترل قرار دادن محیط داخلی ایران استفاده کند.

وی افزود: آمریکا به بهانه حقوق بشر ارزش های ملی ما را زیر سوال برده است و هنوز هم همین هدف را دارد. اما اگر می خواهند در توافق برجام باشند باید پلی مستقیم به سمت ایران داشته باشند. اما آمریکا می خواهند نظام جمهوری اسلامی را تغییر دهد.

ظهره وند گفت: لذا رفتارهای همیشگی آمریکا نشان داده است آنچه که ادعا می کردند با آنچه که می گویند و به آن عمل می کنند متفاوت است. با این رفتار باز هم منافع اقتصادی ایران تامین نمی شود و ما باید مجددا ظرفیت هایمان را تهی کنیم و از شرایط فعلی خود عقب نشینی کنیم. اما چه چیزی دستمان را گرفته است؟ صرفا یک تخفیف برای فروش نفت و دسترسی مختصر به برخی کالا از یکسری کشورهای محدود.

کارشناس مسائل بین الملل درانتها یادآورشد: نکته مهم پایانی این است که بایدن برای تداوم توافق تضمین نمی دهد. بایدن حتی اگر بخواهد همین اندک تخفیف ها را نیز بپذیرد تضمین نمی دهد و صرفا تا سال 2024 پابرجا خواهد ماند. زیرا نمی تواند مصوبه ای از کنگره بگیرد. لذا کدام آدم عاقلی دوباره ظرفیت های خود را به پای یک توافق نصفه و نیمه بدون تضمین می ریزد؟