آلودگی هوا در تهران شدت یافت. هوا برای تمام گروه‌های جامعه آلوده شد. مدیران در گذشته بارها اعلام میکردند که باید منتظر باد و باران ماند تا آلودگی هوا برطرف شود، اما باران هم آلودگی هوای تهران را از بین نبرد. مشکل آلودگی روزبه‌روز زیاد می‌شود. با وجود اینکه مدارس تعطیل است و میزان تردد در شهر باید کمتر شود، اما همچنان شاهد افزایش آلودگی هوا هستیم.
البته برخی از مدیران می‌گویند به دلیل کرونا، شهروندان ترجیح می‌دهند از خودروی شخصی برای تردد استفاده کنند تا اینکه از سیستم حمل و نقل عمومی و همین امر باعث بروز مشکلاتی می شود. برخی هم معتقدند که علت این امر، مازوت‌سوزی کارخانه‌های اطراف تهران است.
اعضای شورای شهر خواستار تعطیلی تهران شدند تا قدری ذرات معلق در هوا کاسته شود، اما رحمانی فضلی وزیر کشور تأکید کرد که تصمیم‌گیری در مورد تعطیلی پایتخت به عهده کارگروهی است که قانون هوای پاک مشخص میکند. آنها متناسب با شاخص‌ها باید این کار را انجام دهند. تهران تقریباً تعطیل است، مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی تعطیل هستند و ادارات هم با یک‌سوم نیرو فعال هستند.
تعطیلی تهران منتفی است، اما آلودگی دست از سر پایتخت‌نشینان برنداشته است. سیستم حمل و نقل عمومی هم به خوبی توسعه پیدا نکرده است و یکی از راه‌ها برای کاهش آلودگی، توسعه حمل و نقل عمومی با رویکردمترو است. البته در حال حاضر به گفته علیخانی رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر، در خصوص آلودگی بحث کیفیت سوخت و استفاده از سوخت مازوت و گازوئیل مطرح است که این موضوعات برعهده شهرداری نیست.
از بیداد آلودگی تا تایید و تکذیب استفاده از مازوت
آلودگی بیداد میکند، البته مدیران شرکت تولید نیروی برق حرارتی می‌گویند که نیروگاه‌های استان تهران از مازوت استفاده نمی‌کنند، اما سایر مسئولان این موضوع را رد می‌کنند و معتقدند که کارخانه‌ها از مازوت استفاده می‌کنند.
کلان‌شهر تهران سالهاست که با موضوع آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکند
سالانه هزاران نفر از شهروندان تهران بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و در هفته گذشته شاخص آلودگی هوا در وضعیت قرمز بوده است و حتی وضعیت قرمز را در برخی روزها رد کرده است. البته استفاده از سوخت مازوت و گازوئیل در دیزل‌ها و کامیون‌ها از جمله عوامل آلاینده شهر تهران است. کلان‌شهر تهران سالهاست که با موضوع آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکند.
با سید نواب حسینی‌منش مدیرعامل سابق معاینه فنی خودروی شهر تهران در خصوص آلودگی هوا، مازوت‌سوزی، وضعیت معاینه فنی، آمار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا به گفت‌وگو نشستیم.
***تهران چند روزی است که به شدت آلوده شده است. برخی از مسئولین دلیل این امر را مازوت‌سوزی کارخانه‌های اطراف تهران عنوان کرده‌اند در این مورد توضیح می‌دهید که مازوت‌سوزی چه میزان آلودگی برای شهر تولید میکند؟
دولت رسما اعلام کرد از مازوت در کارخانه ها استفاده می شود
متأسفانه دولت رسماً اعلام کرد که از مازوت در کارخانه‌ها استفاده می‌کنند. مازوت میزان آلودگی هوا را افزایش می‌دهد. خودروها سهم قابل‌توجهی در تولید آلودگی دارند و مازوت هم مزید بر علت شده. کارخانه‌ها را که تعطیل نمی کنند ، اما می‌توان شهر را تعطیل کرد تا قدری ذرات معلق در هوا کمتر شود و یکی از راه‌های کاهش آلودگی، تعطیلی تهران است که مردم از خانه خارج نشوند، اما باید دولتی‌ها فکری هم برای مازوت‌سوزی کارخانه‌ها انجام دهند.
تصمیمات عاجل برای کاهش آلودگی گرفته شود/ذرات معلق بر روی ریه مردم تاثیر دارد/مماشات دولت با سلامتی مردم
برای کاهش آلودگی هوا که با سلامت مردم در ارتباط مستقیم است نیازمند تصمیمات عاجل هستیم. آلودگی هوا به شدت آسیب‌رسان است و مانند کرونا بر روی ریه‌های مردم تأثیر می‌گذارد. به نظر می‌رسد که دولت در این زمینه کم‌کاری کرده است. بنده شنیده‌ام که چند دستگاه سنجش آلودگی هم از دسترس خارج شده است، البته از شبکه‌های اجتماعی این موضوع را شنیده‌ام، اما نمی‌دانم دقیقا داستان چیست.
***سال گذشته سیاهه انتشار اعلام شد و وضعیت آلاینده‌ها مشخص شد. در سیاهه انتشار، اعلام شده بود که منابع متحرک بیشترین آلاینده‌ها را دارند، در این زمینه توضیح می‌دهید؟
میزان آلاینده‌های منابع متحرک نسبت به سایر آلاینده‌ها بیشتر بود
درست می‌گوئید، سال گذشته سیاهه انتشار به روز شد. مجموع آلاینده‌های منابع متحرک نسبت به سایر آلاینده‌ها بیشتر بود. سهم اتوبوس، کامیون‌ها، موتورسیکلت‌ها و خودروهای سبک تقریباً 50 درصد آلایندگی‌ها بود و 40 درصد دیگر مربوط به نیروگاه‌ها، کارخانه‌ها و موتورخانه‌های خانگی بوده است.
امسال 80 درصد آلودگی ها مربوط به کارخانه هاست
سهم منابع متحرک بالا بود و 40 درصد آلودگی مربوط به نیروگاه‌هایی بود که در آن زمان گاز مصرف میکردند، اما امروز با توجه به مازوت‌سوزی این سهم تقریباً به 80 درصد رسیده است و سهم آلایندگی کارخانه‌ها از منابع متحرک بیشتر شده است.
معاینه فنی در شرایط فعلی خیلی در کاهش آلودگی هوا تاثیر ندارد
ببینید! ذرات معلق مثل یک کوه می‌مانند، وقتی آلودگی از نوک کوه بالا می‌زند نشانه هشدار است. ما قبلاً تست کنار جاده‌ای انجام می‌دادیم و میزان آلایندگی‌ها کمتر شده بود تا به شرایط اضطرار نرسیم، اما در حال حاضر سهم آلایندگی خودروها 10 درصد است، چرا که بیشتر آلایندگی‌ها مربوط به کارخانه‌های است که مازوت می سوزانند و فعلا خیلی معاینه فنی بر روی کاهش آلودگی تأثیری ندارد.
***قبلاً متهم اصلی برای آلودگی هوا سوخت و خودروها بودند اما به نظر می‌رسد در حال حاضر متهم اصلی تغییر کرده است، در این باره توضیح می‌دهید.
متهم اصلی آلودگی هوا مازوت است/وزیر کشور هم اعلام کرده که تهران را تعطیل نمی‌کنند
بله متهم اصلی مازوت است. سوخت نیروگاه‌ها از مازوت شده است تا برق مصرفی تولید شود، قبلاً به جای مازوت از گاز استفاده می‌شد. البته وزیر کشور هم اعلام کرده که تهران را تعطیل نمی‌کنند، چرا که تهران به خاطر کرونا نیمه‌تعطیل است و اگر تهران تعطیل نشود، آلودگی پابرجاست و در حال حاضر مازوت یکی از مقصران اصلی آلودگی هواست.
***سالانه تعداد زیادی از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند، در خصوص تأثیر آلودگی هوا بر سلامت شهروندان توضیح می‌دهید؟
ذرات معلق بدترین نوع آلودگی است و و باعث افزایش غلظت خون می‌شود
ذرات معلق بدترین نوع آلودگی است، چرا که وقتی وارد ریه شوند، دفع نمی‌شود. اگر منواکسیدکربن وارد ریه شود، در یک‌بازه زمانی یک‌ساعته در صورتی که در یک محیط سالم قرار گیرند از ریه خارج می‌شود، اما ذرات معلق 2.5 میکرون جامد است و بعد از اینکه وارد ریه شود، جذب خون شده و رسوب میکند و باعث افزایش غلظت خون می‌شود و در کودکان زیر هفت سال باعث سرطان می‌شود و برای سالمندان هم باعث بروز سکته قلبی و مغزی می‌شود.
آمار دقیقی نداریم که بر اثر آلودگی هوا چند نفر جان خود را از دست می‌دهند
ما آمار دقیقی نداریم که بر اثر آلودگی هوا چند نفر جان خود را از دست می‌دهند، اما وزارت بهداشت سال گذشته اعلام کرد که حدود 4 هزار نفر بر اثر آلودگی جان خود را از دست می‌دهند. البته آلودگی در درازمدت تأثیرگذار است.
***آلودگی هوا چه میزان خسارت برای شهر به همراه دارد؟
صرفه جویی 2 میلیارد دلاری در صورت رفع آلودگی هوا
آلودگی هوا خسارات زیادی بر جای می‌گذارد. سازمان بهداشت جهانی مطالعاتی انجام داده بود که اگر مشکل آلودگی هوا برطرف شود، 2 میلیارد دلار صرفه‌جویی صورت می‌گیرد.
***برخی از مسئولان معتقدند که اگر مازوت‌سوزی انجام نشود، احتمال قطع برق وجود دارد، در این زمینه توضیح می‌دهید؟
احتمال قطعی برق وجود دارد/کارخانه ها قبلا از گاز استفاده می کردند و حالا از مازوت
قبلاً نیروگاه‌ها با گاز کار میکردند، اما در حال حاضر جایگزین گاز، مازوت شده است و در صورتی که مازوت سوزانده نشود، با توجه به وضعیت موجود، احتمال قطعی برق وجود دارد.
در سال 91 و 92 دولت به جای استفاده از گاوزئیل هیدروکربن در جایگاه های سوخت توزیع می کرد
بگذارید من قدری به عقب برگردم. در دو سال آخر دولت آقای احمدی‌نژاد به تحریم‌ها خوردیم و دولت به جای استفاده از گاوزئیل از هیدروکربن‌های پالایشگاه استفاده کرد و به شدت در سال 91 و 92 میزان گوگرد و ذرات معلق افزایش یافت. سپس در دولت بعد هیدروکربن حذف شد و تقریباً میزان ذرات معلق سال به سال کمتر شد.
قبلا مقصر هیدروکربن بود و حالا مازوت است/از سال 92 به بعد شیب ملایم کاهش ذرات معلق با داشتیم/پایتیخت در سال 97 به دلیل آلودگی تعطیل نشد
در آن سالها مقصر آلودگی هوا هیدروکربن‌های پالایشگاه بود اما در حال حاضر مقصر مازوت است و جایگزین گاز طبیعی شده است.
از سال 92 به بعد شیب ملایم کاهش ذرات معلق را داشتیم تا جایی که در سال 98 اصلاً پایتخت به دلیل آلودگی هوا تعطیل نشد.
***شرایط جوی هم در سال 98 خوب بود و میزان باد و باران افزایش یافته بود. برخی کارشناسان معتقد بودند به دلیل وزش باد و بارش باران، آلودگی در پایتخت در سال 98 کم شده است.
ذرات معلق با بارش باران از بین نمی‌رود/فقط باد چاره ساز است
ذرات معلق با بارش باران از بین نمی‌رود. ذرات معلق صرفاً با باد از بین می‌رود. وقتی که در تهران بارندگی داریم، در صورتی که باد نباشد، آلایندگی بالا می‌رود. باید باد بوزد تا آلودگی کم شود و در هنگام بارش‌های شدید باران که همراه با باد باشد، هوای تهران پاک می‌شود.
یکی دیگر از متهمان آلودگی هوا، خودروهای دیزلی هستند، در این باره توضیح می‌دهید؟
کنترل آلایندگی خودرهای دیزلی از سال گذشته قطع شد/60 درصد اتوبوس ها فرسوده است
چند سالی بود که خودروهای دیزلی کنترل می‌شدند و آلودگی در آنها کاهش پیدا کرده بود، اما از سال گذشته این کنترل قطع شد. البته در حال حاضر اتوبوس‌های شرکت واحد به دلیل اینکه 60 درصد آنها فرسوده هستند یکی از آلاینده‌های مهم هستند.
مدیران باید بدانند برای آلودگی هوا باید کارهای زیرساختی انجام داد/کارهای مقطعی پاسخگو نیست
ببینید! هر سال ما در این ایام آلودگی هوا را داریم. مسئولین مدتی روی این موضوع حساس می‌شوند و دوباره به فراموشی سپرده می‌شود. تقریبا از بهمن به بعد آلودگی کمتر می‌شود، اما مدیران باید بدانند برای آلودگی هوا باید کارهای زیرساختی انجام داد و کارهای مقطعی پاسخگو نیست.
مازوت هم حذف شود ناوگان فرسوده حمل و نقل آلودگی تولید می کند/5 هزار اتوبوس فرسوده
این موضوع را هم بگویم که اگر مازوت حذف شود، به دلیل فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی، سهم آلایندگی منابع متحرک بیش از 55 درصد است و این خودروها فرسوده هستند. تقریبا سالانه یکصدهزار خودروی فرسوده به خودروهای شهر افزوده می‌شوند و احتمالا سال آینده وضعیت هم بدتر شود. باید ناوگان حمل و نقل عمومی نوسازی شود. وقتی که از نوسازی حرف می‌زنیم از 5 هزار اتوبوس حرف می‌زنیم که نوسازی آن کار راحتی نیست و زمانبر است و باید برای این امر بودجه لازم درنظر گرفته شود.
یکصدهزار کامیون در کلان‌شهر تهران تردد کرده و حمل بار و نخاله انجام می‌دهند/تعداد زیادی از رده خارج هستند
اما نوسازی ناوگان جز اولویت‌هاست چرا که فرسودگی ناوگان باعث آلایندگی شهر تهران می‌شود. در حال حاضر یکصدهزار کامیون در شهر تهران تردد می کند که تعداد زیادی از آنها از رده خارج است که این کامیون‌ها در کلان‌شهر تهران تردد کرده و حمل بار و نخاله انجام می‌دهند و همه اینها آلایندگی تولید میکند.
برخی اتوبون ها جولانگاه کامیون ها با سرعت بالا هستند/رانندگان باکی از جریمه ندارند
در شب برخی از اتوبان‌های تهران مانند بابایی و امام علی جولانگاه کامیون‌ها با سرعت بالا هستند. البته برای این رانندگان جریمه‌ای که می‌شوند مهم نیست، چرا که معتقدند با باری که جابجا می‌کنند آن جریمه جبران می‌شود و جریمه را به جان می‌خرند اما در گذشته پست‌های بین راهی وجود داشت که آلایندگی این کامیون‌ها سنجش می‌شد اما در حال حاضر تست‌های کنار جاده‌ای حذف شده است و به نظر من سال آینده وضعیت بدتر می‌شود.
اما باز هم تاکید می کنم معاینه فنی خودرو یکی از مواردی است که می تواند در کاهش آلودگی هوا نقش مهمی داشته باشد اما در شرایط فعلی مازوت بیشترین سهم را دارد و باید سریعا برای آلودگی هوا که سلامت شهروندان را به خطر انداخته فکری کرد و هر روز هم وضعیت وخیم تر می شود.
