خودکشی عمل یا رفتاری است آگاهانه (عامدانه) که انسان برای مردن انجام می‌دهد. اغلب خودکشی‌ها در اثر ناامیدی یا قرارگیری در شرایط اختلال ذهنی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اعتیاد به الکل و مواد مخدر روی می دهند. مشکل‌های مالی، اشکال‌ها در روابط اجتماعی و دیگر شرایط نامطلوب نقش مهمی در این موضوع دارند.
به گزارش «تازه» هر ساله بیش از یک میلیون انسان خودکشی می کنند. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که خودکشی سیزدهمین عامل مرگ و میر در جهان است و شورای بهداشت ملی آمریکا آن را ششمین عامل مرگ در این کشور اعلام کرده‌است. خودکشی عامل اول مرگ و میر نوجوانان و جوانان زیر ۳۵ سال است. میزان خودکشی در مردان بیش از زنان است.
بر اساس یک تخمین هر ساله حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیون خودکشی ناموفق وجود دارد.
قضاوت در مورد خودکشی تحت تاثیر دیدگاه های فرهنگی مرتبط با موضوع‌ها هستی‌گرایانه مانند دین، شرافت و معنای زندگی است. در ادیان ابراهیمی خودکشی گناه (ضدیت با خدا) محسوب می شود، چون بنا به باور مذهبی، زندگی مقدس است. در غرب خودکشی یک جرم است.
برعکس در ژاپن در دوره سامورایی ها، خودکشی(seppuku)، به عنوان جبران شکست یا نوعی اعتراض، محترم شمرده می‌شد. در قرن بیستم، خودکشی به صورت قربانی کردن خود شکلی از اعتراض، و خودکشی کامیکازی (به حملات انتحاری اطلاق می‌شود که توسط نیروی هوایی ارتش امپراطوری ژاپن بر علیه کشتی‌های جنگی دول متفق انجام می‌شد) و خودکشی انتحاری شکلی از تاکتیک های نظامی یا تروریستی است. در مراسم خاکسپاری هندوها، بر اساس سنت قدیمی و غیر انسانی«ساتی» زن بیوه به خواست خود یا تحت فشار اقوام شوهرش در مراسم سوزاندن جسد همسرش، با آتش زدن خود قربانی می‌شود. هم اکنون خودکشی پزشکی (اوتانازی، یا حق مردن) یک موضوع اخلاقی بحث برانگیز در رابطه با کسانی است که همواره بیمارند، درد بیش از حد دارند، یا کیفیت زندگی آنها در طی آسیب یا بیماری به پایین ترین حد خود رسیده است.
آمار و ارقام خودکشی در جهان:
در هر سال حدود یک میلیون انسان خودکشی می‌کنند. آمار خودکشی در جهان ۱۶ نفر به ازای هر صدهزار نفر است و بطور متوسط در هر ۴۰ ثانیه یک نفر خودکشی می‌کند. در همین زمینه گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2011 پیش بینی می‌کند که در سال ۲۰۲۰ این تعداد به ۱،۵ میلیون نفر در سال برسد. خودکشی ظرف ۵۰ سال گذشته به میزان ۶۰ ٪ در سطح جهان افزایش داشته است. جدول زیر نرخ خودکشی در جهان را طی 15 سال(از1993 تا 2008) نشان می دهد.
در حال حاضر خودکشی برای افراد ۱۵ تا ۴۴ سال یکی از عوامل اصلی مرگ است و خودکشی‌های نافرجام حدود ۲۰ برابر تعداد خودکشی‌هایی هستند که به مرگ منجر می‌شوند.بیبشترین آمار در مورد خودکشی مربوط به کشورهای ژاپن، آمریکا و شرق اروپاست و کمترین آمار مربوط به کشورهای آمریکای لاتین، اسپانیا، ایرلند و برخی کشورهای آسیایی است. همچنین خودکشی دهمین دلیل مرگ در دنیا است و 5/1 درصد مرگ‌های جهان را به خود اختصاص داده است. در همین زمینه موسسه آمار nationmaster براساس اطلاعات UN و CIA و OECD(سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی) بیشترین آمار خودکشی در بین افراد 15 تا 24 ساله را مربوط به کشورهای: نیوزلند با آمار 26.7 نفر در 100,000 نفر با رتبه اول - فنلاند با آمار 22.8 در 100,000 نفر با رتبه دوم - کانادا با آمار 15 در100,000نفر با رتبه چهارم و ایالات متحده با آمار 13.7 نفر در هر 100,000 نفر رتبه ششم را دارا می باشند. نقشه/ اینفوگرافی زیر بخوبی آمار خودکشی در جهان را به تفکیک زن و مرد نشان می دهد. برای مثال آمار خودکشی کشورهایی که به رنگ قرمز هستند، بالای 36 نفر در هر 100هزار نفر می باشد.
نقشه خودکشی زنان در جهان(2010)
روش های رایج خودکشی در دنیا:
روش های خودکشی به طور چشمگیری در بین کشورهای مختلف متفاوت است. ولی روش های عمده در مناطق مختلف جهان شامل حلق آویزکردن، مسمومیت با آفت کش ها، و اسلحه ی گرم می باشند. یک بررسی در 56 کشور جهان در سال 2008 که بر اساس داده های سازمان بهداشت جهانی (WHO)در مورد میزان مرگ و میر بوده نشان داد که حلق آویز کردن با 53 درصد در مردان و 39 درصد در زنان، شایع ترین روش خودکشی دراغلب کشورهای جهان است. همچنین 30 درصد خودکشی های جهانی بر اثر مسمومیت با حشره کش هاست. در ایالات متحده 52 درصد از خودکشی ها شامل استفاده از اسلحه ی گرم است. سایر روش ها مثل؛ پریدن از یک ساختمان یا پل، از پنجره به بیرون پریدن، ایستادن در جلوی یک قطار، برخورد با اتومبیل، قطع رگ(قطع رگ مچ دست یا گلو)، غرق شدن عمدی, خودسوزی, خودکشی با برق, گرسنگی عمدی نیز در برخی مناطق بسیار رایج است. همچنین افرادی نیز ممکن است به طور عمدی فرد دیگری را به اقدام مرگبار علیه خود تحریک کنند، مثل خودکشی با پلیس.
رایج‌ترین روش‌های خودکشی در ایران
۱۹ شهریور ماه، برابر با ۱۰ سپتامبر «روز جهانی مبارزه با خودکشی» در تقویم جهانی نامگذاری شده است؛ رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران گفت: بر اساس آمار پزشکی قانونی ، آمار خودکشی در ایران سالانه حدود ۵۰۰۰ نفر است؛ به طوریکه نرخ خودکشی در ایران معمولا پنج تا شش نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است.
وی در ادامه با تاکید بر آنکه در زمینه ثبت آمار خودکشی، نظام ثبتی دقیقی نداریم، گفت: آمار‌هایی که در خصوص خودکشی مطرح می‌شوند تنها آمار مراجعه کنندگان به مراکز درمانی پزشکی قانونی، اورژانس اجتماعی، ناجا و ... هستند، اما به علت آنکه این آمار‌ها تجمیع نمی‌شوند و هر نهاد آمار خاص خود را منتشر می‌کند و نظام ثبتی دقیقی در این حوزه نداریم، آمار مشخصی را در خصوص میزان خودکشی در کشور نمی‌توان ارائه داد.
چلک افزود: به طور کلی نرخ خودکشی در ایران نسبت به میانگین جهانی کمتر است؛ به طوریکه بر اساس آمار سال ۲۰۱۲ در ایران در مقابل هر ۱۰۰ هزار نفر، ۵ تا ۵.۲ نفر نرخ خودکشی می‌کنند، این در حالیست که این نرخ جهانی ۱۱ تا ۱۲ نفر است.
وی ادامه داد: بر اساس آمار سال ۲۰۱۲ سالیانه حدود ۸۰۰ هزار نفر در دنیا خودکشی می‌کردند که در این میان کره شمالی، هند، لیتوانی، ترکمنستان، بلاروس، روسیه و حتی ژاپن و ... آمار بالایی از خودکشی را به خود اختصاص داده بودند.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران تاکید کرد: در استان‌های ایلام، کرمانشاه، لرستان، خوزستان آمار خودکشی نگران کننده‌تر از سایر نقاط کشور است.
چلک خاطرنشان کرد: به طور کلی عمده خودکشی‌ها در کشور بیشتر جنبه «تهدیدی» داشته به همین دلیل استفاده از قرص و دارو و موادی از این قبیل رایج‌ترین روش خودکشی در کشور است. در حالیکه روش‌های خشن‌تری همچون حلق آویز کردن کمتر در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی در خصوص میانگین سنی اقدام به خودکشی در کشور نیز گفت: در برخی از کشورهای دنیا اقدام به خودکشی و همچنین خودکشی دربزرگسالان بیش از سایر افراد صورت می‌گیرد. این در حالیست که در ایران میانگین سنی افرادی که اقدام به خودکشی و یا خودکشی کامل می‌کنند کمتر از ۳۰ سال است. این در حالیست که نمی‌توان مدعی شد که زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند، اما به طور کلی خودکشی در جامعه شهری بیش از جامعه روستایی است.
روش‌های پیشگیری از خودکشی
وی در ادامه در خصوص رتبه ایران در زمینه خودکشی بر اساس تحقیقات انجام شده گفت: ایران در میان سایر کشورهای جهان در زمینه خودکشی رتبه ۱۰۸ را به خود اختصاص داده است.
رئیس اورژانس اجتماعی کشور همچنین عنوان کرد: در سال ۹۴ تعداد ۴۰۲۹ نفر و در سال ۹۵ تعداد ۴۴۰۵ نفر خودکشی منجر به فوت در ایران داشتند.
اسدبیگی در خصوص اقدامات اورژانس اجتماعی جهت جلوگیری از خودکشی نیز گفت: در اثر فعالیت‌های اورژانس اجتماعی (۱۲۳) از طریق خدمات سیار و همچنین مراکز مداخله در بحران در سال ۹۴، ۴۴۰۰ نفر و در سال ۹۵، ۵۲۵۰ نفر در حوزه خودکشی پذیرش و از مرگ آنها جلوگیری شده است.
اسدبیگی معتقد است: رایج‌ترین روش خودکشی در ایران که منجر به خودکشی کامل و مرگ فرد می‌شود «حلق آویز کردن» است و پس از آن استفاده از سموم همچون قرص برنج و ... در رتبه دوم قرار می‌گیرند؛ این در حالیست که رایج‌ترین روش اقدام به خودکشی که معمولا منجر به فوت افراد نمی‌شود نیز «مصرف قرص و دارو» است.
رئیس اورژانس اجتماعی کشور در ادامه با اشاره به آنکه چند روزی است که در فضای مجازی اخبار و فایل‌هایی در خصوص یک بازی کامپیوتری که در نهایت منجر به خودکشی فرد می‌شود دست به دست می‌شود گفت: چند روزی است که در فضای مجازی اخبار و کلیپ‌های مربوط به بازی کامپیوتری که در نهایت منجر به آن می‌شود که فرد خود را از ارتفاع به پایین پرتاب و خودکشی می‌کند منتشر می‌شود که در ظاهر بیننده را در مورد این بازی هشدار می‌دهند و بر مراقبت از نوجوانان در مقابل این بازی تاکید می‌کند. این در حالیست که معتقدم این روش‌ها یکی از روش‌های تبلیغ غیر مستقیم است که باعث مشارکت بیشتر نوجوانان در چنین بازی‌هایی خواهد شد.
رئیس اورژانس اجتماعی کشور تصریح کرد: تاکنون هیچ گونه خودکشی به علت شرکت در این بازی به اورژانس اجتماعی گزارش نشده است، این در حالیست که از افراد می‌خواهیم اخبار مربوط به این بازی را در فضای مجازی منتشر نکنند، زیرا انتشار اخبار و فایل‌های مربوط به این بازی باعث می‌شود که ذهن کنجکاو نوجوانان به سمت آن رفته و به نوعی تبلیغ غیر مستقیم برای این محصول ایجاد شود. حتی ممکن است تهیه‌کنندگان این بازی به صورت تعمدی به منظور افزایش مشتریان خود این گونه مطالب را در فضای مجازی منتشر کنند، همانطور که در خصوص مواد مخدر و محرک و جدید نیز می‌بینیم که یک مرتبه موجی در خصوص یک ماده مخدر جدید در فضای مجازی به راه افتاده و ضمن توصیف آن ماده، مضرات آن نیز به افراد گوشزد می‌شود، غافل از آنکه هدف از دست به دست کردن اطلاعات و اخبار این مواد تبلیغ غیر مستقیمی است در جهت افزایش گرایش جوانان به مصرف ماده مذکور؛ به این ترتیب باید از این روش تبلیغاتی در فضای مجازی جلوگیری شود.
