به گزارش افکارنیوز به نقل از مهر, دستورات مرحوم قاضی به شاگردانشان درباره ماه رجب و شعبان و رمضان (دستورات مربوط به سال ۱۳۵۷ هجری قمری است؛ یعنی نُه سال به فوت ایشان، چون مرحوم قاضی سال ۶۶ فوت کردند.) مرحوم آیة الله حاج سیّد علی قاضی در وصیّتی که به شاگردان خود در سه ماه رجب و شعبان و رمضان دارد، میفرماید:
تنبَّه! متوجّه باش! آگاه باش! که شهرهای حُرُم داخل شد که اوّلین آنها رجب است. بیدار شو برای آنکه توشۀ خوبی برای خود برداری! شب های این ماه را بیدار باش و روزهای آن را روزه بگیر به جهت شکر خداوند که به تو روزی کرده! و مخواب مگر به مقدار معتنابهی و کم! و چه بسیار عاشقان دل سوختهای که شب را نمیخوابند! نماز شب را به نحو بیدار و خواب بجا آور، یعنی چند رکعتی نماز بخوان و کمی بخواب و سپس بیدار شو!
قرآن کتاب وحی است و ظلمت ها را تبدیل به نور میکند
و کتاب حقّ، قرآن را تلاوت کن، ولی تند تند نه، آرام آرام بخوان و با بهترین صوتی که داری! چه که قرآن کتاب وحی است و نور قرآن ظلمت ها را تبدیل به نور میکند و میدرخشاند.
پس تو بهرهای نبردهای، بلکه هیچ کس به مانند قرآن بهره نبرده؛ و هرکس غیر از این را که من میگویم گفته است، خطا کرده و اشتباه فکر میکند.
و سلام و صلوات بفرست به اصل قرآن و فصل آن، که مراد از فصل قرآن پیامبر اکرم و اولاد طاهرین او هستند؛ در برابر آنها عبد بدون اراده و تسلیم باش و با روح و جسم سالم در برابر آنها بدون چون و چرا باش و از آنها اطاعت کن! و محبّت آنها را در دل داشته باش چنانکه خداوند آنها را برای محبّت خود قرار داده! و کسی که در غیر حبّ آنها خود را در ذمّة خداوند رحمان درآورد، به درستی که گمراه شده و در انکار او نعمت های خداوند از دستش رفته است، و اگر خدا را در غیر محبّت آنها قرار دهی گم میشوی؛ پس حبّ آنها حبّ خداست و به حبّ خدا پناه ببر! و ایشان عروۀ وثقی هستند و دستاویز محکم؛ پس چنگ خود را محکم
بگیر و به این دستاویز چنگ بزن!
با اهمّیّت و احترام قرآن را بخوان
پناه ببر به خدا درباره قرآن که قول خداست! دربارة قرآن بازی نکن! با اهمّیّت و احترام قرآن را بخوان و قرآن را از روی لهو و لعب نگاه مکن! چنانکه قرآن را عمل کنی به واسطۀ دقّت در آن، به بالاترین قلّه از قلل حقّ و ایمان و مجد و شرف نائل میگردی.
در هر حال بر تو باد به ذکر خدا و مبادا در خواندن قرآن کوتاهی کنی! مگو چگونه میشود و نگو به چه کیفیّتی بخوانم! تشکیک در این مسائل نکن!
در این ماهها که آمده قرآن را تلاوت کن و خدا را در این ماه داخل شو! ملتزم و معتصم به خدا بشو! کسی که اعتصام به خدا پیدا کند، خدا هم خود را به او نشان میدهد.
اگر گفتی رَبِّیَ الله «پروردگار من خداست». ای رفیق استقامت کن و دست از این حرف بر مدار! این ماه ها قرقگاه خداوند است، پس داخل در این قرقگاه شو! خداوند فرموده: «هر کسی که اعتصام به خدا پیدا کند در راه راست هدایت شده است.» و باز فرموده: «استقامت کن!» و باز فرموده: «آن کسانی که گفتند خداوند پروردگار ماست و سپس به این قول خود استقامت کردند، ملائکه آسمان بر آنها فرود میآیند.»
انتبِهوا إخوانی الأعاظم وفّقکم الله لطاعته و قد دخل أشهر الحُرُم! یعنی متوجّه باش که ما داخل در قرقگاه شدهایم! و این ماه ها برای کسانی که وارد میشوند خصوصیّتی دارد، مثل زمینهایی که حُرُم حساب شده و دارای شرایطی است و باید از محرّمات اجتناب نمود، در این ماه ها هم که قرقگاه زمانی است انسان باید از خیلی چیزها اجتناب کند.
خدا در این ماه ها خیلی به انسان نزدیک است، باید مراعات آن را بکند، همانند حَرَم و زمینهائی که قرقگاه است و انسان وقتی وارد آنها میشود به کعبه و آن امام نزدیک است و زیارت میکند. چقدر نعمت های خداوند بر ما بزرگ است و او هرگونه نعمتی را بر ما تامّ و تمام کرده!
اوّلین چیزی که بر ما واجب است توبه است با شروط لازم و نمازهایی که در توبه وارد شده؛ که مقصود همان دستور توبهای است که حضرت رسول در ماه ذوالقعده دستور دادند، با همان کیفیّت که در کتب ادعیه آمده و در اعمال ماه ذو القعده و در کتاب «مفاتیح» هم موجود است؛ البته حالا چون ماه ذوالقعده نیست در روز یکشنبه قبل از اوّل ماه یا شب جمعه و یا روز جمعه که میآید توبه کنید.
پرهیز کنید از کبائر و صغائر به قصد قربت
پرهیز کنید از کبائر و صغائر به قصد قربت! ملتزم شوید به مراقبه، هم صغری و کبری! که مراقبه صغری نگاه داشتن خود است از مکروهات و خلاف مَا لا یَرضَی اللهُ بِه و مراقبۀ کبری نگاه داشتن دل است از آنچه محبوب نمیپسندد، که یک لحظه از مراقبت پروردگار خود را خارج نکند و در همه لحظات خدا را حاضر ببیند.
و علاوه بر آن محاسبه داشته باشید و معاتبه داشته باشید و نفس را معاقبه کنید و بعد جریمه کنید! مثلاً بعضی از بزرگان(که در «رساله بحرالعلوم» هست) یک تازیانه داشتند و وقتی که عبادت میکردند در کنار سجاده آنها بوده، با آن تازیانه خود را میزدند به مقدار لازم که باید بزنند؛ اینها آیات قرآن است که برای شما بیان کردهاند! کسی که میخواهد به ذکر خدا متذکّر شود یا اینکه در خشیت خداوند وارد شود، باید اینها را انجام دهد و چارهای نیست از این اعمال، وگرنه جا میماند.
ثُمَّ اقبِلُوا بِقُلُوبِکُم! پس با دل های خود اقرار کنید به خدا! و مرض های گناه را معالجه کنید و با استغفار بزرگی گناه خویش را کاهش دهید! چرا که استغفار بزرگی گناه را از بین میبرد.
مبادا که حُرُمات خدا را به جا آورید
وَ إیَّاکُم هَتکَ الحُرُمات! مبادا که حُرُمات خدا را به جا آورید! کسی اگر انجام بدهد و حجاب خدا را پاره کند، خداوند ولو اینکه حجاب او را پاره و مهتوک نکند، خود مهتوک است و نفس را پاره کرده و نیاز نیست خداوند جزای این عمل او را بدهد.
کجا امید نجات است برای دلی که شکوک و شبهات در او وارد میشود و نفوذ میکند و رخنه میکند؟! محال است نجات یابد قلبی که در او شک و شبهه پیدا شود! و این بزرگترین گناه و إثم است برای کسی که در نعمت های خداوند شک و شبهه داشته باشد.
انسان تا اینکه در سلوکِ سبیلِ مستقیم قدم گذارد آنگاه امید نجات برای او هست، آنوقت میتواند از چشمة معین ولایت استفاده کند و بنوشد و مع المحسنین باشد و با محسنین معاشرت کند. و انسان(طبق دستور رسول اکرم که به ابوذر غفّاری فرمودند) وقتی از آب میشود با محسنین خورد که در دل انسان شبهه نباشد، و انسان در قلبش هیچ شکّی نباید باشد! و خداوند است محل إتّکاء و مستعان در نفس من و نفسهای شما.
مرحوم قاضی میفرمودند: انسان باید به خدا پناه ببرد، و خداوند خیلی کمک کننده و خیر المعین و پسندیده و اختیار کننده است.
«امّا دستور العمل این سه ماه»
۱ علیکم بالفرائض فی أحسن أوقاتِها! دستور العمل آن است که نمازهای واجب را در بهترین اوقات خودش انجام دهید همراه نوافل آن!(که مجموعاً پنجاه و یک رکعت میشود، اگر نتوانستید چهل و چهار رکعت) و اگر شواغلِ دنیا شما را منع کردند، صلاة أوّابین را که همان نماز ظهر است ترک نکنید، چون خیلی اهمّیّت دارد! خصوص نماز ظهر خیلی اهمّیّت دارد و آن به واسطه وقت آن و خصوصیّت و موقعیّت آن در بین اوقات دیگر است! و «صلاة وُسطی» را که در قرآن آمده تفسیر به نماز ظهر کردهاند، و «صلاة اوّابین» یعنی آنها که خیلی توجّه به پروردگار دارند، یعنی رجوع کنندگان به خدا؛ زیرا رجوع کنندگان به خدا
به آن تمسّک میکنند.
۲ نوافل شب را هیچ چارهای نیست مگر آنکه آنها را بجا آورید، نه خیال کنید نماز شب ساقط است و آن سدّ سکندری است که هیچ شکسته نمیشود! عجب از کسانی که قصد دارند دنبال کنند مرتبهای از کمال را در حالیکه شب ها قیام نمیکنند! ما نشنیدهایم کسی به مرتبهای از کمال برسد مگر به قیام شب و نماز شب.
۳ علیکم بقرائة القرآن! بر شما باد به قرائت قرآن کریم با صوت حزین و با آهنگ و غنا! یعنی با صدای خوش بخوان که تو را تکان دهد. و در روایات داریم که قرآن را با تغنّی بخوانید، امام زین العابدین تغنّی به قرآن میکردند، این تغنّی در قرآن برای انسان بسیار مفید است. به طور کلّی غنای صوتی حرام است و این اصلاً در تحت غنای حرام نیست؛ زیرا غنای حرام آن است که انسان را به سوی لهو و لعب بکشاند. هرچه که انسان را به وجد آورد و به سوی خدا سوق دهد حرام نیست و همین است که میفرمایند با صوت حزین نماز را بخوانید؛ سورههای بعد از حمد را، با صدای حزین بخوانید به طوری که آهنگِ آن شما را از عالم
بالا تربیت میکند و میرساند، إقرَأ فَارفَع! سورههایی را که حفظ هستید که خوب، و اگر حفظ نیستید از روی قرآن دو صفحه بخوانید،(در نمازها و نماز شب) به طوریکه قرآن شما را به سوی کمالات سوق دهد.
۴ بر شما باد به أوراد معتاده که معروف است و هر کدام از شما که ورد خاصّی دارد که باید بجا آورد؛ و سجده یونسیّه را از پانصد تا هزار بجا آورید؛ یعنی تا هزار هم میتوان بجا آورد، بسیار هم خوب است.
۵ بر تو باد زیارت مشهد أعظم در هر روز!(که منظور از مشهد أعظم أمیرالمؤمنین است، چون مرحوم قاضی در نجف بودهاند) و زیارت مساجد معظّمه!(که منظور کوفه و سهله است) و در بقیّه مساجد عبادت خود را بجا آورید! چون مؤمن در مسجد مثل ماهی است در آب؛ همانطوری که حیات ماهی به آب است، حیات مؤمن هم در مسجد است؛ ماهی را از آب بیرون اندازند میمیرد.
۶ بعد از نمازهای واجب تسبیح حضرت صدّیقة طاهره سلام الله علیها را ترک نکنید! زیرا که آن ذکر کبیره شمرده شده و لااقل بعد از هر نماز یکبار بگویید و اگر توانستید دو یا سه بار بگویید بهتر است.
۷ از لوازم مهمّ، دعا برای فرج حضرت حجّت بقیّة الله الأعظم میباشد در قنوت نماز وتر، و از آن گذشته در هر روز، و در جمیع دعاها برای حضرت دعا کنید!
۸ زیارت جامعه را روزهای جمعه بجا آورید! مقصود زیارت جامعه معروف است، زیارت جامعه کبیره.
۹ قرآن که میخوانید، در این سه ماه از یک جزء کمتر نباشد، در هر روز یک جزء.
۱۰ زیارت و دیدار برادران خود را زیاد کنید!(مقصود رفقای طریق هستند) خیلی آنها را زیارت کنید و ببینید؛ زیرا اینها هستند برادران طریقی شما که در طریق و عقبات نفس و تنگنا ها و کریوه ها که انسان گیر میکند کمک انسان میکنند و نجات میدهند، نه آن برادرانی که رحمی و جزء صله هستند که چه بسا مخالف طریق و دشمن پیغمبر و خدا هستند! و نه آنکه بعضی میگویند برادران آمدند! نه، بلکه مقصود آن برادران طریق هستند که انسان با آنها تجدید مساعی کند و دیدن کند.
۱۱ زیارت قبور کنید نه هر روز بلکه کمکم و گاهگاهی،(هفتهای یک مرتبه خوب است) و در روز زیارت کنید نه در شب.
ما را چه کار با دنیا؟! ما را چه کار با اسم دنیا؟! این دنیا ما را گول زد و فریفت و ما را به پستی و ذلّت گرایید! مقام ما را پائین آورد و پست کرد! دنیا مال ما نیست، دنیا را ول کنید و بسپارید به دست آنها که دنبال آن هستند و به کسانی که اهل دنیا هستند بدهید!
بهبه! خوشا به حال کسانی و آن مردانی که بدنهای آنها در این عالم خاک است و قلوب آنها در عالم لاهوت است و[در] عالم عزّ و جلال پروردگار است! این افراد هستند که از جهت عدد اقلّ هستند و خیلی عددشان کم است، امّا قوّتشان و جانشان و روحشان خیلی زیاد است، از جهت عددشان کم، ولی از جهت مددیّت و اصالت، اکثریّت عالم هستند. من میگویم آنچه را شما میشنوید و استغفار میکنم برای پروردگار.
در آخر توضیحات تکمیلی را مرحوم علامه طهرانی چنین بیان کرده اند:
این دستوراتی است که مرحوم قاضی به شاگردان خود داده است و رفقا این دستورات را در این سه ماه انجام میدهند. البته این اعمال را در حدّ امکان انجام دهید، هر کسی که نمیتواند هر روز را روزه بگیرد حتّی الإمکان پنج روز از رجب و ده روز از شعبان را بگیرد؛ خلاصه به حسب ملاحظه مزاج و قوّه و حال و استعداد بگیرد.
و ذکر یونسیّه که فرمود پانصد تا هزار، برای شاگردان مرحوم قاضی بوده که باید هر روز میگفتند،(مرحوم آقا سیّد جمال الدّین گلپایگانی روزی سه هزار بار میگفتند و البته چند ساعت طول میکشیده) علی حدّ القدرة و الإستطاعه و قرآئت قرآن در شب علی حدّ القدرة؛ اگر میتوانی نخواب و اگر کسی نمیتواند همه شب را نخوابد علَی صَبٍّ باشد؛ صبّ یعنی جگر سوخته، بیدار خوابی کند، شب زود بخوابد و سعی کند بیدار خواب کند، طوری که بدن استراحت خود را بگیرد.
خود مرحوم قاضی اوّل شب میخوابیدند، بعد نماز میخواندند و بعد میخوابیدند و باز نماز میخواندند، همین طور تا دو ساعت به اذان که دیگر نمیخوابیدند؛ مرحوم آخوند سه ساعت به اذان صبح بیدار بودند؛ اگر نافله شب را بجا نیاورید فائده ندارد و عرفان معنی ندارد. عرفان به عمل است نه به گفتن!
شناسه خبر:
۱۰۶۲۰۷
دستورات آقای قاضی در ماههای رجب، شعبان و رمضان
این مطلب را مرحوم علامه آیة الله حاجّ سیّد محمّد حسین حسینی طهرانی سالها پیش در شهر مشهد برای شاگردان خود بیان کرده است.
۰