به گزارش افکار نیوز به نقل از خراسان،امير فاتح وحدتي رئيس مرکز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان محيط زيست در توضيح جزئيات اين طرح به خراسان مي گويد: اين طرح ۳۲بند دارد که ۱۰محور عمده را شامل مي شود و هدف گذاري آن هم کل برنامه هاي کاهش آلودگي هوا در شهرهاي بزرگ کشور است.
وی با اشاره به برخی از محورهای اساسی و بندهای این طرح می افزاید: خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل و ترافیک، استانداردسازی خودروهای جدید، استاندارد سازی سوخت و ارتقای کیفیت آن شامل تبدیل سوخت خودروها به یورو۴ و موتور سیکلت ها به یورو۳، توسعه فضای سبز شهری، مدیریت ترافیک در کلان شهرها، استفاده از انرژی های نو، استفاده از سیستم های هوشمند مصرف انرژی، تکمیل و نظارت بر مقررات ملی ساختمان به ویژه مصرف انرژی، ساخت پارکینگ و… محورهای عمده این طرح جامع است. به گفته وی در فرآیند اجرای این طرح حضور و همکاری دستگاه های مختلف الزامی است و تمام دستگاه های اجرایی به
نوعی در این طرح دخیل هستند و برای وزارت خانه های نفت و نیرو، کشور، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت و سازمان های مختلف از جمله شهرداری ها، پلیس راهور و… نیز تکالیفی پیش بینی شده است که باید انجام دهند.
۲۲اسفند ماه هم «علی محمد شاعری» معاون محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در یک نشست خبری اعلام کرد که «به منظور کاهش آلودگی هوا در ۸ کلان شهر تهران، اهواز، اراک، تبریز، مشهد، شیراز، کرج و اصفهان طرح جامع کاهش آلودگی هوا به تمام دستگاه های اجرایی ابلاغ شد و دستگاه های مربوط موظفند نسبت به اجرا و رعایت احکام این برنامه در محدوده حریم شهرهای مذکور اقدام کنند. اکنون حدود ۴ماه از سال۹۱ می گذرد، آلودگی هوا در کلان شهرها به قوت خود باقی است و برنامه جامع کاهش آلودگی هوا به گفته صاحب نظران هنوز آن طور که انتظار می رفت عملیاتی نشده است.
سوخت یورو۴
معاون سازمان محیط زیست می گوید: بر اساس یکی از بندهای طرح جدید کاهش آلودگی هوا در کلان شهرهای کشور می باید سوخت مورد نیاز خودروهای سبک و سنگین از ابتدای سال۹۱ منطبق با استاندارد یورو۴ و از ابتدای سال۹۲ منطبق با استاندارد یورو۵ عرضه شود.
«شاعری» یادآور می شود: وزارت نفت مکلف است از ابتدای سال۹۱ اقدامات مورد نیاز را برای جلوگیری از انتشار بخار بنزین در جایگاه های سوخت و نازل های سوخت گیری خودروها اجرا کند. اما هنوز در این کلان شهرها از جمله در مشهد خبری از عرضه سوخت با استاندارد یورو۴ نیست و حتی گازوئیل کم گوگرد برای اتوبوس های دیزلی شرکت اتوبوسرانی این کلان شهر نیز تامین نشده است.
در حالی که «شاعری» معاون سازمان محیط زیست مدعی است که هم اکنون ۲پالایشگاه تهران و اراک سوخت با استاندارد یورو۵ تولید می کنند و تا پایان سال ۹۱ تمام پالایشگاه های کشور سوخت با استاندارد یورو۵ تولید خواهند کرد که با ارتقای استاندارد سوخت و خودرو به عنوان دو عامل اصلی آلودگی هوای کشور به ویژه شهر تهران میزان آلایندگی کاهش خواهد یافت ولی هنوز ظرفیت تامین سوخت یورو۴ کافی نیست و در خرداد ماه گذشته تنها ۹میلیون لیتر سوخت استاندارد یورو۴ در جایگاه های کشور عرضه شده است.
«امیر فاتح وحدتی» رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست در این باره می گوید: با هماهنگی های انجام شده تا پایان شهریورماه توزیع سوخت با استاندارد یورو۴ در جایگاه های عرضه سوخت در کلان شهرها آغاز و مهرماه ۲۰میلیون لیتر سوخت یورو۴ عرضه می شود که مصرف آن در خودروها سهم بالایی در کاهش آلودگی هوا دارد و امیدواریم تا پایان سال۹۱ عرضه سوخت با استاندارد یورو۴ به ۳۵تا۴۰ میلیون لیتر برسد.
با توجه به تولید خودروهای با استاندارد یورو۴ یکی از نگرانی ها استفاده از سوخت با استاندارد یورو۲ است که این کارشناس سازمان محیط زیست می گوید: طبق برنامه ریزی قرار است در تمام کشور حداقل یک جایگاه و حداقل یک پمپ، سوخت یورو۴ را توزیع کند و در هر حال استفاده خودروهای یورو۴ از بنزین یورو۲ مشکل خاصی را برای خودرو و آلایندگی آن ایجاد نخواهد کرد.
تولید خودروی استاندارد
یکی از محورهای قابل تامل در طرح جامع کاهش آلودگی هوا تولید خودروهای منطبق با استانداردهای بین المللی و مجهز به کیت های کاهش آلاینده هاست. معاون محیط زیست کشور می گوید: وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است از ابتدای سال۹۱ خودروهای تولید داخل را بر اساس برنامه های ارائه شده از سوی سازمان محیط زیست که با مشارکت آن وزارتخانه تهیه و ارائه می شود منطبق با استاندارد یورو۴ به بازار عرضه کند.
«فاتح وحدتی» از مسئولان مرتبط با اجرای این طرح به خراسان می گوید: برای کنترل معاینه فنی خودروها و نصب تجهیزات کاهنده آلاینده ها نامه نگاری هایی با وزارت صنعت، معدن و تجارت و خودروسازان انجام و تاکید شده است در زمان صدور برگ معاینه فنی خودروها حتما نصب بودن کاتالیست و کنیستر و صحت عملکرد آن را کنترل کنند.
در زمینه استاندارد تولید خودروها نیز کار خوب پیشرفته است و ۳۰تا ۳۵ درصد خودروها هم اکنون با استاندارد یورو ۴ تولید می شود و طبق جدول و برنامه مشخص شده تا پایان آذر ماه ۹۱ تمام خودروهای داخلی باید با استاندارد یورو۴ روانه بازار شوند و در هر ماه رشد چند درصدی برای رسیدن به برنامه پیش بینی شده است. او با یادآوری این که با اتمام برنامه زمان بندی شماره گذاری خودروهای با استاندارد قبلی یورو۲ ممنوع خواهد شد، همراهی خودروسازان را در این راستا مثبت ارزیابی می کند.
«شاعری» معاون سازمان محیط زیست نیز اعلام کرده است شماره گذاری خودروهای وارداتی و تولید داخلی به استثنای خودروهای دوگانه تولید داخل از ابتدای سال ۹۲ صرفا در صورت کسب استاندارد یورو ۴ مجاز خواهد بود و نیروی انتظامی مکلف است از شماره گذاری خودروهای با استانداردهای پایین تر خودداری کند.
خودروهای فرسوده
یکی از محورهای مهم در طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده است. به گفته معاون محیط انسانی سازمان محیط زیست کشور براساس این طرح نیروی انتظامی موظف است از ابتدای تیرماه سال ۹۱ از تردد وسایل نقلیه فرسوده جلوگیری کند.
در حالی که به اعتقاد کارشناسان بیش از ۷۰ درصد منابع آلاینده هوا از طریق صنایع متحرک مانند خودرو و موتورسیکلت است و بیشترین مشکل ناشی از این است که این وسایل نقلیه دی اکسیدنیتروژن و ذرات آلی قابل تجزیه تولید می کنند و تحت تاثیر اشعه خورشید به ازن(مهم ترین آلوده کننده هوا) تبدیل می شوند. با وجود آن که اقدامات مهمی برای از رده خارج کردن یک میلیون خودرو سواری فرسوده در کشور انجام شده در طرح جامع کاهش آلودگی هوا نیز بر تسریع در جایگزینی خودروهای فرسوده تاکید شده است. به گفته رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست پلیس راهور از اول ماه جاری موظف است از
تردد وسایل نقلیه فرسوده جلوگیری کند و در این راستا برنامه هایی در کلان شهرها اجرا می شود و از این بابت فعلا مشکلی پیش رو نداریم.
افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی
یکی از محورهای اساسی طرح جامع کاهش آلودگی هوا در کلان شهرها افزایش سهم حمل و نقل عمومی با تقویت ناوگان حمل و نقل همگانی است. معاون محیط انسانی سازمان محیط زیست با بیان این که سهم حمل و نقل عمومی در ۸ کلان شهر کشور تا پایان برنامه ۵ ساله توسعه باید دست کم هر سال ۵ درصد نسبت به سال پیش از آن افزایش یابد، می گوید: مسئولیت اجرای این بند بر عهده وزارت کشور و همکاری شهرداری هاست.
اما شهرداران کلان شهرها و مدیران سازمان های حمل و نقل و ترافیک شهرداری های ۸ شهر آلوده کشور روند عملیاتی شدن وعده دولت در تامین خودروهای حمل و نقل عمومی به ویژه اتوبوس های گازسوز را کند ارزیابی می کنند.
افزایش فضای سبز
از دیگر محورهای مرتبط با کاهش آلودگی هوای کلان شهرها افزایش سرانه فضای سبز است و سرانه فضای سبز شهری باید تا پایان برنامه پنجم سالانه یک متر افزایش یابد. «امیر فاتح وحدتی» از مسئولان اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا در کلان شهرهای کشور در این باره می گوید: موضوع فضای سبز و اجرای کمربند سبز در بیشتر کلان شهرها جدی گرفته شده و با پی گیری شهرداری ها و سازمان حفاظت محیط زیست کارهای خوبی انجام شده است و امیدواریم با تداوم این روند شاهد تحقق اهداف برنامه باشیم. وی می افزاید: در این طرح وزارت کشور مکلف شده است با مشارکت و همکاری شهرداری ها برنامه زمان بندی اجرای
ماده ۳۳ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و مصوبه ۱۳۸۹ را در مورد ساماندهی معابر و تسهیل عبور و مرور عابران پیاده و دوچرخه سواران تنظیم کند و پی گیری لازم را برای تحقق آن به عمل آورد و کارهای خوبی هم در برخی شهرها شروع شده است.
وی می گوید: در زمینه حذف استفاده از «آزبست» هم از اول سال جاری ممنوعیت به کارگیری آن در تولیدات مختلف اعمال شده است و معدود کارخانه هایی که هنوز از آزبست آن هم فقط در تولید لوله استفاده می کنند تا آخر شهریور ماه فرصت دارند خط تولید خود را تغییر دهند.
وی از برنامه ریزی برای هوشمندسازی موتورخانه ها و معاینه فنی تجهیزات انرژی بر در ساختمان ها خبر می دهد و می افزاید: دستور عمل لازم در این باره تدوین و برای دولت ارسال شده تا به تصویب برسد و براساس آن در کلان شهرها مجوز و تاییدیه ساختمان ها صادر خواهد شد.
طرح پربار نیازمند حمایت
«یوسف رشیدی» مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با تاکید بر این که طرح جدید کاهش آلودگی هوا بسیار پربارتر از طرح قبلی است می گوید: تنها نوشتن طرح نمی تواند تاثیری بر کاهش آلاینده ها و آلودگی هوا در کلان شهرها داشته باشد بلکه دستگاه های مربوط باید تمام وظایف خود را به درستی انجام دهند و طرح هم ضمانت اجرایی داشته باشد و دولت از آن حمایت کند.
به گفته وی اگر چه طرح قبلی ناتمام رها شد ولی طرح جدید که الزامات بیشتری به خصوص برای توسعه حمل و نقل عمومی دارد می تواند در کاهش آلودگی هوای کلان شهرها به ویژه تهران نقش موثری ایفا کند. وی لزوم دخالت جدی پلیس در جلوگیری از تردد خودروهای فرسوده را طبق این طرح از اول ماه جاری خاطرنشان می کند و می افزاید: با گذشت ۳ ماه از سال هنوز کاتالیست در معاینات فنی خودروها کنترل نمی شود و دستورعملی هم برای این موضوع به مراکز معاینه فنی ابلاغ نشده است.
از بودجه هنوز خبری نیست
تحقق اهداف، برنامه و طرح ها نیازمند تامین به موقع اعتبارات و هزینه کرد درست آن است. اگر چه در اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا در ۸ کلان شهر کشور بار به دوش وزارت خانه ها و سازمان های مختلفی است ولی هنوز اعتبارات این طرح ابلاغ نشده است. «امیرفاتح وحدتی» رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست کشور اوایل تیر ماه امسال به ما گفت: همان طور که اطلاع دارید به دلیل تاخیر درتصویب بودجه کل کشور برای سال ۹۱ و از طرفی پایان عمر مجلس هشتم و آغاز به کار مجلس نهم هنوز اعتبارات و بودجه سال ۹۱ ابلاغ نشده است.
وی با اشاره به این که اعتبارات مربوط به اجرای بندهای طرح جامع کاهش آلودگی هوا در اعتبارات هر یک از دستگاه های اجرایی مرتبط با طرح دیده شده است یادآور شد: هنوز بودجه سازمان ها برای سال ۹۱ تخصیص نیافته است. او در عین حال تصریح کرد: با این حال فعالیت های اجرایی و عملیاتی تمام استان ها درباره این طرح شروع و طرح جامع وارد مرحله اجرایی خود شده است.
دولت همت کند
عضو هیئت رئیسه مجلس نهم نیز با تاکید بر این که اجرای طرح هایی مانند طرح جامع کاهش آلودگی کلان شهرها تنها نیازمند یک مدیر و تولیت خاص است، گفت: این متولی باید به گونه ای عمل کند که همه سازمان و دستگاه ها پاسخ گوی اقدامات خود باشند. به گزارش خبرگزاری خانه ملت «سیدشریف حسینی» با بیان این که طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها و شهر تهران توسط دولت اجرایی نشده است، افزود: متاسفانه با وجود ایجاد آلودگی های شدید در شهرهای پرجمعیت کشور دولت هنوز این طرح را ابلاغ نکرده است.
نماینده مردم اهواز در دوره نهم مجلس شورای اسلامی، طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها را مثبت ارزیابی کرد و گفت: اجرای مناسب این طرح به طور حتم در کاهش آلودگی هوای کلان شهرها نقش به سزایی دارد. وی ادامه داد: ارتقای دانش فنی در موتور خودرو، ارتقای کیفیت سوخت، توسعه حمل و نقل عمومی، حل و یا کاهش ترافیک شهر تهران، توسعه فضای سبز، ساماندهی معاینه فنی خودرو، آموزش همگانی به شهروندان و نصب و اجباری کردن کاتالیست ها در خودروها از مهم ترین محورهای این طرح به شمار می آید.
وی با تاکید بر این که کنترل آلودگی هوای کلان شهرها تلاش دوچندان مسئولان را می طلبد، گفت: براساس قانون شرح وظایف همه سازمان های مرتبط با آلودگی هوای کلان شهرها تعیین شده است، این در حالی است که سازمان هایی مانند محیط زیست، شهرداری، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نفت به تعهدات خود پای بند نیستند. حسینی با بیان این که بحران آلودگی، سلامت مردم کشور را به خطر انداخته است، گفت: متاسفانه آلودگی کلان شهرها به ویژه در اهواز، تهران، رشت، تبریز و اصفهان موجب افزایش مرگ و میر و بروز بیماری های قلبی شده است.
عضو ناظر هیئت رئیسه مجلس نهم، مشکل اصلی طرح جامع کاهش آلودگی کلان شهرها را کمبود اعتبار خواند و افزود: دولت اگر خواستار اجرای این طرح و کاهش آلودگی است باید اعتبار لازم این طرح را اختصاص دهد. آلودگی هوا در کلان شهرهای کشور زخم کهنه و دردی مزمن است که نسخه های تجویز شده برای علاج آن تاکنون افاقه نکرده است، ۱۲ سال قبل هم برنامه جامع کاهش آلودگی هوا طراحی و تدوین شد و با گذشت یک دهه و اتمام عمر آن در بسیاری از موارد اجرایی نشد و باز مسئولان طرح جدیدی ارائه کردند تا با ۱۳ محور و ۳۳ برنامه شاید گرهی بگشایند و آلودگی هوای کلان شهرها را که تهدیدکننده سلامت شهروندان است به
حداقل ممکن برسانند. اگر این طرح هم بدون حمایت رها شود شاهد افزایش آلودگی هوا خواهیم بود.
چکیده گزارش
طرح جدید کاهش آلودگی هوای کلان شهرهای کشور پس از یک سال کار کارشناسی اواخر پارسال تصویب شد و از ابتدای سال ۹۱ قابلیت اجرا یافت و نیز رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست آذرماه ۹۰ از اجرای کامل این طرح از پایان فروردین ماه ۹۱ خبر داده بود. بیش از ۳ماه از سال ۹۱ می گذرد و شواهد امر حاکی است این طرح جامع به دلایل مختلفی از جمله تامین نشدن اعتبارات آن طور که باید و شاید اجرایی نشده است.
اگر چه مسئولان در سازمان حفاظت محيط زيست روند عملياتي شدن آن را مثبت ارزيابي مي کنند ولي همچنان تردد خودروهاي فرسوده در معابر کلان شهرها، تاخير در انجام معاينات فني، نبود سوخت استاندارد يورو۴ در جايگاه هاي عرضه فرآورده هاي نفتي، کمبودهاي اساسي در ناوگان حمل و نقل عمومي کلان شهرها ادامه دارد و آلودگي هوا در کلان شهرها سلامت هموطنان را تهديد مي کند. براي عملياتي شدن اين طرح که دومين برنامه جامع در ۲دهه اخير است عزم و حمايت جدي دولت در کنار هماهنگي دستگاه هاي مرتبط و تامين اعتبار کافي ضروري است.
