چرا بعضی‌ها همیشه «گم می‌شوند؟»

دانشمندان برخی اوقات از افراد می‌خواهند به نقطه‌ای دور از دید اشاره کنند یا از آن چالش‌برانگیزتر جایی دیگر را تصور کنند و به مسیر یک مکان سوم اشاره کنند تا بتوانند توانایی جهت‌یابی فرد را اندازه‌گیری کنند و با این شیوه به سرعت می‌توان متوجه شد که برخی افراد در مسیریابی به وضوح بهتر از سایرین عمل می‌کنند.

با اینکه دانشمندان توانسته‌اند نشان دهند توانایی مسیریابی افراد با هم متفاوت است اما نتوانسته‌اند علت آن را به وضوح مشخص کنند. اما درباره این موضوع علاقه تازه‌ای در تحقیقات مسیریابی ایجاد شده است. دانشمندان با کمک تکنولوژی‌هایی مثل واقعیت مجازی و مسیریابی به کمک GPS، توانسته‌اند صدها و گاهی میلیون‌ها نفر از مردم را در حالیکه تلاش می‌کردند از فضاهای پیچیده مسیریابی کنند، نظاره و عملکرد آن‌ها در آدرس پیدا کردن را اندازه‌گیری کنند.

هرچند هنوز چیزهای زیادی برای آموختن وجود دارد، محققان پیشنهاد داده‌اند که مهارت‌های جهت‌یابی تا حد زیادی در مسیر رشد افراد شکل پیدا می‌کند.

پرورش مهارت مسیریابی

در مطالعات اخیر بر اهمیت محیطی که فرد در آن رشد کرده بیشتر از ژنتیک او تأکید شده است. مارگریتا مالانچینی، روان‌شناس رشد در دانشگاه کویینز مری و همکارانش،  در سال 2020 عملکرد بیش از 2600 دوقلوی همسان و غیرهمسان را در مسیریابی در یک محیط مجازی اندازه‌گیری کردند تا آزمایش کنند که آیا توانایی مسیریابی از خانواده به ارث می‌رسد یا خیر.

آن‌ها دریافتند که چنین است اما به مقدار بسیار کم. درعوض، بزرگ‌ترین عامل در عملکرد مسیریابی افرد آن چیزی بود که متخصصان ژنتیک از آن با عنوان «عوامل محیطی نامشترک» یاد می‌کنند. منظور از آن تجربه‌هایی است که فرد به مرور در جریان بزرگ شدن کسب می‌کند. به نظر می‌رسد مسیریابان خوب، با این ویژگی متولد نمی‌شوند، بلکه در مسیر رشد به این ویژگی تجهیز می‌شوند.

یک تحقیق وسیع که توسط هوگو اسپیرس، دانشمند علوم اعصاب شناختی در دانشگاه کالج لندن، انجام شده است، به دانشمندان نشان داد که چگونه تجربه‌ها و سایر عوامل فرهنگی ممکن است روی مهارت‌های مسیریابی فرد اثر بگذارند. اسپیرس و همکارانش، با همکاری شرکت تلکام تی-موبایل، یک بازی مبتنی بر تلفن همراه و تبلت، به نام «در جستجوی قهرمان دریا» را راه‌اندازی کردند. در این بازی هر کدام از مشارکت‌کنندگان باید به کمک قایق در یک محیط مجازی مسیریابی می‌کردند تا مجموعه‌ای از ایستگاه‌ها را پیدا کنند.

این اپلیکشن از مشارکت‌کننده می‌خواست مقداری داده‌های جمعیت‌شناختی اولیه را در اختیارش بگذارند و تقریبا 4میلیون نفر در سراسر جهان این کار را کردند.

چرا بعضی‌ها همیشه «گم می‌شوند؟»

محققان از طریق این برنامه کاربردی قادر شدند تا توانایی مسیریابی را با مجموع فاصله‌ای که هر بازیکن سفر می‌کرد تا به ایستگاه مورد نظر برسد، اندازه‌گیری کنند. بعد از کامل شدن برخی از سطوح بازی، بازیکنان باید به مکانی که سفرشان را آغاز کرده بودند، گلوله آتشین پرتاب می‌کردند. این بخش از آزمون برای بررسی میزان مهارت فرد در اشاره به مکان‌های دور از دید بود. سپس اسپیرس و همکارانش مهارت مسیریابی افراد را با توجه به داده‌های جمعیت‌شناختی‌شان بررسی کردند.

نقش عوامل فرهنگی در مسیریابی

آن‌ها دریافتند برخی از عوامل فرهنگی در توانایی فرد در مسیریابی تأثیر دارد. افراد از کشورهای اروپای شمالی در مسیریابی بهتر عمل می‌کردند شاید به این دلیل که ورزش مسیریابی، ترکیب ورزش دو و مسیریابی، در این بخش از جهان وجود دارد. ساکنان روستاها به صورت میانگین از ساکنان شهرها در مسیریابی بهتر عمل می‌کردند. در میان ساکنان شهرها کسانی که در خیابان‌هایی با شبکه‌های خیابان‌های نامنظم، مثل بخش‌های قدیمی‌تر در شهرهای اروپایی، زندگی می‌کردند، در مقایسه با افرادی که در خیابان‌های منظم، مثل شیکاگو، زندگی می‌کرند، مهارت مسیریابی بهتری داشتند. شاید دلیلش آن است که ساکنان در شهرهایی با خیابان‌بندی‌های منظم نیازی به ساخت نقشه‌های ذهنی پیچیده ندارند.

نتایجی مثل این نشان می‌دهند که تجربه‌های فردی یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده در کیفیت مسیریابی افراد است. درحقیقت، تجربه احتمالا یکی از پرتکرارترین و کلیشه‌ای‌ترین یافته‌ها در مسیریابی و علت مسیریابی بهتر مردان در مقابل زنان است. این شکاف جنسیتی بیش‌تر از آنکه ناشی از توانایی ذاتی باشد، ناشی از فرهنگ و تجربه است.

چرا بعضی‌ها همیشه «گم می‌شوند؟»

در کشورهای اروپای شمالی با برابری بیش‌تر زن و مرد، تفاوت چندانی در توانایی مهارت مسیریابی افراد دیده نمی‌شود. اما در جاهایی که زنان با محدویت‌های فرهنگی یا کشف محیط‌شان به تنهایی مواجه شدند، این تفاوت مشهود است.

در برخی از فرهنگ‌ها زنان و دختران در کاوشگری و جستجوگری احتیاط بیش‌تری نشان می‌دادند و شاید دلایل خوبی از جمله حفظ امنیت‌شان را داشتند. بنابراین آن‌ها نه‌تنها تجربه‌های کم‌تری در مسیریابی کسب می‌کنند بلکه عصبی شدن و احساس ناامنی به دلیل اینکه حس می‌کنند گم شده‌اند، روی مسیریابی‌شان اثر مستقیم می‌گذارد.

تیپ شخصیتی هم در توانایی مسیریابی اثر دارد. کسانی که از گم شدن و پرسه‌زنی نمی‌ترسند، مسیریابان بهتری هستند. افرادی که از فعالیت‌های بیرونی مانند راهپیمایی و دوچرخه‌سواری لذت می‌برند، حس مسیریابی بهتری هم دارند. افرادی که بازی کامپیوتری بیش‌تر انجام می‌دهند هم به دلیل کاوش در مسیرهای مجازی حس مسیریابی قوی‌تری دارند.