به گزارش افکارنیوز، مصرف قرص و دارو در ایران وضعیت عجیبی را رقم زده است. پزشکان، داروخانه‌ها و حتی بیماران، هر یک به‌گونه‌ای در این زنجیره معیوب نقش دارند؛ زنجیره‌ای که اگر اصلاح نشود، نظام سلامت کشور را در آینده‌ای نه‌چندان دور با بحرانی جدی روبه‌رو خواهد کرد.
تجویز بی منطق دارو؛ زنگ خطر از مطب تا داروخانه
مطابق اعلام رسمی وزیر بهداشت، اکنون در هر نسخه پزشکی در ایران به‌طور متوسط چهار قلم دارو نوشته می‌شود؛ درحالی‌که میانگین جهانی حدود ۱.۵ تا ۲ قلم است. این رقم نشان می‌دهد که نظام نسخه‌نویسی کشور، از منطق علمی فاصله گرفته است.کارشناسان حوزه سلامت معتقدند ریشه این وضعیت در چند عامل نهفته است: تمایل بیماران به دریافت داروی بیشتر، بی‌توجهی برخی پزشکان به پروتکل‌های علمی، ضعف نظارت بیمه‌ها و از همه مهم‌تر، فرهنگ غلط خوددرمانی در میان مردم.
به گفته محمدرضا ظفرقندی، اجرای کامل «طرح پزشک خانواده»، نظام ارجاع و ایجاد پرونده سلامت الکترونیک می‌تواند نسخه شفابخش این نابسامانی باشد؛ زیرا با نظارت هوشمند و یکپارچه، مسیر تجویز و مصرف دارو قابل‌ردیابی می‌شود.
خوددرمانی؛ بیماری خاموش جامعه
یکی از جدی‌ترین آسیب‌ها، خوددرمانی با خرید آزاد دارو از داروخانه‌ها است. بسیاری از افراد بدون مراجعه به پزشک، صرفاً با توصیه دوستان یا تجربه قبلی، دارو مصرف می‌کنند. این رفتار نه‌تنها سلامت فرد را تهدید می‌کند بلکه موجب اختلال در زنجیره تأمین دارو و افزایش مصرف بی‌رویه می‌شود.کارشناسان هشدار می‌دهند اگر داروخانه‌ها از فروش دارو بدون نسخه خودداری کنند، سطح خوددرمانی در کشور به شکل محسوسی کاهش می‌یابد. با این حال، نبود نظارت کافی و تقاضای بالای مردم باعث شده این قانون در عمل چندان جدی گرفته نشود.
بحران مصرف دارو از هزینه‌های مردم تا بار مالی بیمه‌ها
محمدمهدی ناصحی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت، اعلام کرده است که مصرف دارو در ایران بیش از دو برابر میانگین جهانی نسبت به جمعیت است. به گفته او، در هر نسخه ایرانی به‌طور میانگین ۴.۳ قلم دارو وجود دارد.وی اجرای دقیق راهنماهای بالینی و دستورالعمل‌های درمانی را راه‌حل کنترل این وضعیت می‌داند و تأکید می‌کند تا زمانی‌که پیشگیری و آموزش در اولویت نباشد، درمان همچنان در چرخه‌ای پرهزینه و بی‌نتیجه می‌چرخد.از سوی دیگر، عمق کم پوشش بیمه‌ای و پرداخت مستقیم بیماران نیز فشار مالی سنگینی را ایجاد کرده است؛ چنان‌که بخش عمده هزینه‌های دارویی از جیب مردم پرداخت می‌شود.
داروی بی‌نسخه و مسئولیت مشترک پزشک و داروخانه
سیدمحمد پاک‌مهر، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت مجلس، با تأکید بر لزوم نظارت جدی‌تر بر عملکرد پزشکان و داروخانه‌ها می‌گوید:«برخی پزشکان صرفاً برای جلب رضایت بیماران، داروهای اضافی در نسخه می‌نویسند؛ در حالی‌که هر دارویی عوارضی دارد و بی‌توجهی به آن می‌تواند خطرناک باشد.»
او خواستار نظارت محسوس و نامحسوس بر داروخانه‌ها شد تا از فروش داروهای تخصصی بدون نسخه جلوگیری شود. به گفته او، در صورت بروز مسمومیت دارویی ناشی از چنین تخلفی، مسئولیت مستقیماً بر عهده داروخانه است.
فرهنگ‌سازی و نظارت هوشمند راه مقابله با مصرف دارو
واقعیت این است که مصرف دارو در ایران، به مرحله هشدار رسیده است. درمان این درد، نه با افزایش تولید، بلکه با درمان فرهنگ مصرف ممکن خواهد بود.آموزش عمومی، پایش نسخه‌ها از طریق سامانه ملی سلامت و جریمه پزشکان و داروخانه‌های متخلف، سه گام حیاتی در اصلاح این چرخه معیوب است.
در نهایت، سلامت جامعه با مصرف آگاهانه و منطقی دارو پیوندی مستقیم دارد. اگر امروز به «درد دارو» بی‌تفاوت باشیم، فردا ممکن است «دارو» خود به درد اصلی کشور تبدیل شود.
