به گزارشافکارنیوزبه نقل از روزنامه آرمان، بخش‌های مختلف اقتصادی ایران این روزها تعادل چندانی ندارند. بازار کار ایران سه‌میلیون بیکار را در انتظار صف یک شغل مشاهده می‌کند و از سوی دیگر حدود ۹‌میلیون نفر بیش از یک شغل دارند.

قانون کار ساعات کار استاندارد را ۴۴ ساعت در هفته می‌داند، اما این ۹‌میلیون نفر بیش از ۴۹ ساعت در هفته مشغول کار هستند. آن زمان که مرکز آمار ایران دخل و خرج خانوار ایرانی را منتشر می‌کرد هم می‌شد این موضوع را پیش‌بینی کرد. در آن آمار خرج ماهانه خانوار شهری ۲۰‌هزار تومان بیشتر از درآمد آن بود. حال آمار مرکز آمار ایران از وضعیت شاغلان، نیز نشان می‌دهد که برای جبران این کسری شاغلان حتی حاضر هستند بیش از میزان استاندارد تعیین شده در قانون کار، کار کنند.

طبق ماده ۵۷ قانون کار « در کار نوبتی‌ ممکن‌ است‌ ساعات‌ کار از هشت ساعت‌ در شبانه‌ روز و ۴۴ ساعت‌ در هفته‌ تجاوز کند، اما جمع‌ ساعات‌ کار در چهار هفته‌ متوالی‌ نباید از ۱۷۶ ساعت‌ تجاوز کند.» این ماده قانونی خود گویای آن است که ساعات کار هفتگی استاندارد حداکثر ۴۴ ساعت است. اما آمارهای مرکز آمار ایران چیز دیگری را نشان می‌دهد.

طبق آخرین آمار رسمی مرکز آمار ایران از ۲۱‌میلیون و ۳۰۰‌هزار شاغل در اقتصاد ایران ۷/۴۱درصد معادل بیش از هشت‌میلیون و ۸۰۰‌هزار نفر بیش از ۴۹ ساعت در هفته کار می‌کنند. این نرخ در گروه شاغلان مرد بیشتر است. بر این اساس بیش از ۵/۴۶درصد مردان بیش از ۴۹ ساعت در هفته کار می‌کنند. در مورد زنان نیز ۵/۱۷درصد آنان بیش از میزان ساعات کار استاندارد در کشور فعالیت می‌کنند.

مقایسه این نرخ‌ها با تابستان سال گذشته نشان می‌دهد که هرچند این نرخ در بخش مردان بهبود داشته اما در زنان این گونه نبوده است. در واقع هرچند‌درصد شاغلان مرد دوشغله کمتر شده اما‌درصد شاغلان زن دوشغله بیشتر هم شده است. سهم مردان شاغل دوشغله در تابستان سال گذشته۷/۴۶درصد بوده که تابستان امسال این میزان ۲/۰درصد بهبود پیدا کرده است. سهم زنان شاغل دوشغله نیز در تابستان سال گذشته۳/۱۶‌درصد بود که امسال به ۵/۱۷درصد افزایش یافته است.

افزایش روستاییان دوشغله

مقایسه وضعیت دوشغله‌های شهری و روستایی نیز نتایج قابل توجهی دارد. در حالی که‌درصد دوشغله‌های شهری کمی کاهش پیدا کرده اما دوشغله‌های روستایی بیشتر هم شده‌اند. در تابستان امسال بیش از ۷/۴۱‌درصد شاغلان شهری در حالی دوشغله بوده‌اند که این میزان در تابستان سال گذشته ۴/۴۲‌درصد بود. در مورد دوشغله‌های روستایی نیز در حالی که این میزان در تابستان امسال ۸/۴۱درصد بوده اما در تابستان سال گذشته این میزان ۵/۴۱درصد بود.

اما مقایسه این وضعیت با زمان قبل از اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها نتیجه دیگری را نشان می‌دهد. در واقع به نظر می‌رسد بعد از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها میزان روستاییان دوشغله کمی کاهش و میزان شاغلان شهری دوشغله به میزان سه‌درصد کاهش یافته است. قبل از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها یعنی در تابستان سال ۸۹ میزان شاغلان روستایی که بیش از ۴۹ ساعت در هفته کار می‌کردند ۹/۴۱درصد بود که تابستان امسال این رقم به ۸/۴۱درصد رسیده است.

همچنین قبل از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها یعنی در تابستان سال ۸۹ میزان شاغلان شهری که بیش از ۴۹ ساعت در هفته کار می‌کردند ۱/۴۴درصد بود که اکنون به ۷/۴۱درصد رسیده است. همچنین در مجموع نیز قبل از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها بیش از ۴/۴۳‌درصد شاغلان بیش از میزان استاندارد کار می‌کردند که در تابستان امسال این میزان به ۷/۴۱درصد رسید. موضوع قابل توجه آن است که تعداد شاغلان دوشغله در آن زمان بیش از ۹‌میلیون و ۱۰۰‌هزار نفر بوده که اکنون این میزان به هشت‌میلیون و ۸۰۰‌هزار نفر رسیده است.

۲‌میلیون شغل ناقص

آخرین آمار مرکز آمار ایران همچنین نشان می‌دهد که حدود دو‌میلیون نفر شغل ناقص دارند. در تعریف اشتغال ناقص، می‌توان به تعریف مرکز آمار از این موضوع اشاره کرد که بر اساس آن، «اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی می‌شود که در هفته مرجع، حاضر در سرکار یا غایب موقت از محل کار بوده و به دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیش‌تر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و … کمتر از ۴۴ ساعت کار کرده و خواهان و آماده برای انجام کار اضافی در هفته مرجع هستند.»

در واقع این تعریف مبین آن است که همانطور که حدود ۹‌میلیون نفر نمی‌توانند مایحتاج خود را تامین کنند و برای تامین آنها مجبور هستند بیش از زمان مقرر کار کنند، حدود دو‌میلیون نفر هم به دلیل داشتن شغل ناقص شاید قدرت تامین مایحتاج زندگی خود را نداشته باشند. براساس اعلام مرکز آمار ایران در تابستان امسال ۲/۸درصد جمعیت شاغلان کشور یعنی بیش از یک‌میلیون و ۷۰۰‌هزار نفر دارای شغل ناقص هستند.

موضوع قابل توجه آنکه میزاندرصد مردان دارای شغل ناقص از کل شاغلان مرد بیشتر از میزاندرصد زنان دارای شغل ناقص از کل شاغلان زن است. در حالی که ۹/۸درصد مردان شاغل شغل ناقص دارند اما در گروه زنان تنها ۷/۴درصد آنان دارای شغل ناقص هستند. از سوی دیگر شغل ناقص حجم بیشتری در بخش روستایی نسبت به بخش شهری دارد. در حالی که تنها ۲/۷درصد شاغلان بخش شهری شغل ناقص دارند اما شغل ۵/۱۰درصد شاغلان بخش روستایی ناقص است.