- رشد روزافزون معتادان مواد مخدر در کشور در کنار افزایش کشفیات این مواد به‌ویژه در سال‌های اخیر، نشان‌دهنده خطر بزرگی است که جامعه ما را تهدید می‌کند. خطری که نسل نوپا و جوان کشور را نشانه گرفته و هر روز بیش از گذشته در میان آن‌ها رخنه می‌کند.
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که افزایش تمایل به مصرف مواد مخدر به‌ویژه مواد مخدر صنعتی در میان نوجوانان ۱۴تا ۱۶ سال و نیز در بین دختران رو به افزایش است و این جدای از آمار رو به فزونی معتادان در میان دانشجویان، کارمندان، کارگران، کشاورزان و بازاریان است.
واقعیتی که باید علاوه بر منظر اقتصادی به عنوان یک آسیب مهم اجتماعی نیز به آن نگریست و نسبت به پیشگیری و یا حداقل تعدیل آن اقدام شود.
عبور مازندران از خط قرمز اعتیاد
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر مازندران گفت: مازندران در شمار ۱۲ استانی است که از خط قرمز اعتیاد عبور کرده است.
علیرضا مرادی اظهار داشت: جلسات مبارزه با مواد مخدر باید به صورت مستمر و هدفدار هر ماه با موضوع تخصصی برگزار شود.
وی افزود: کمیته فرهنگی، پیشگیری، درمان و مقابله باید برای پیشگیری و مقابله با این بلای خانمان‌سوز تشکیل شود.
دبیر شورای مبارزه با مواد مخدر مازندران ادامه داد: نقاط آسیب‌پذیر و آلوده به مواد مخدر در مرکز استان باید برای پاک‌سازی و مقابله شناسایی شوند.
مرادی با بیان اینکه بزرگ‌ترین تهدید بعد از جنگ بر کشور موضوع اعتیاد است، خاطرنشان کرد: باید همانند هشت سال دفاع مقدس در برابر این بلای خانمان‌سوز مقابله کنیم.
وی با اشاره به اینکه همه ما در برابر مقابله با مواد مخدر مسئول هستیم، گفت: این موضوع به جامعه لطمه می‌زند و تمامی مسئولان باید برای جلوگیری از شیوع این بیماری در جامعه اهتمام کنند.
این مسئول با بیان اینکه مدیران آموزش و پرورش باید در جلسات مبارزه با مواد مخدر حضور جدی داشته باشند، گفت: این نهاد مردمی باید در آموزش و فرهنگ‌سازی در جامعه هدف اهتمام کند.
وی با بیان اینکه ۲۳ مرکز دارای مجوز و ۱۰۰ مرکز بدون مجوز در سطح استان فعالیت می‌کنند، افزود: برای ارائه مجوز از اداره بهزیستی راهکارهای مناسب آسان تهیه تا کمپ‌ها برای کمک به جامعه هدف گسترش داده شود.
فرهنگ و هنر بهترین سلاح برای مقابله با اعتیاد
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران نیز گفت: دشمن از طریق ترویج اعتیاد به‌دنبال رواج بی‌عفتی در جامعه است.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسعلی ابراهیمی با تأکید بر اینکه پیشگیری از بلای خانمان‌سوز اعتیاد تنها با اقدامات فرهنگی مستمر و آموزش و آگاه‌سازی خانواده‌ها ممکن است، افزود: در کنار دستگاه‌های دولتی، مشارکت مردم و تشکل‌های مردمی نیز در تحقق این امر بسیار اثرگذار هستند.
وی رسانههای دیداری، شنیداری، نوشتاری، مراکز فرهنگی و حوزه‌های علمیه را از ظرفیت‌های تأثیرگذار برای مقابله با اعتیاد توصیف کرد و گفت: این ظرفیت‌ها می‌توانند به عنوان راه‌ها و مقوله‌های فرهنگی مناسبی برای آموزش مورد استفاده قرار گیرند.
ابراهیمی با تأکید بر اینکه رواج اعتیاد به مواد مخدر یکی از راهکارهای دشمنان برای رواج بی‌عفتی در جامعه است، عنوان کرد: همه وظیفه داریم در حمایت از فرزندان جوان و آینده‌سازان جامعه کوشا باشیم و توطئه‌های دشمنان را شناسایی و برای حفظ تحکیم خانواده از هیچ تلاشی دریغ نکنیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران افزود: در راستای اقدامات پیشگیرانه و ارتقای سطح آگاهی گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی ۵۰۰ جلد کتاب به مراکز بهبودی زیر پوشش شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان مازندران اهدا شد.
ابراهیمی گفت: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مازندران با توجه به اهمیت رسیدگی به معضل اعتیاد و لزوم عزمی راسخ برای پیشگیری از این بلای خانمان‌سوز با سلاح فرهنگ و هنر در راستای مقابله با شیوع هر چه بیشتر اعتیاد در جامعه گام برمی‌دارد.
ناکارآمدی برخوردهای سنتی
معاون سابق اجتماعی فرماندهی انتظامی مازندران با اشاره به اینکه آمار معتادان شناسنامه‌دار نیمی از واقعیت هستند، گفت: مواد مخدر مهم‌ترین عامل جرم‌خیز در جامعه است.
رمضان قاسمی افزود: آمار معتادان شناسنامه‌دار نشان می‌دهد که ۲۵ هزار معتاد شناسنامه‌دار در استان داریم که اگر هر کدام روزی پنج هزار تومان مصرف کنند، در سال ۴۵ میلیارد تومان صرف مواد مخدر می‌شود.
وی فقر، بیکاری و عدم سرمایه مناسب برای کار تولیدی را از جمله عوامل اصلی افزایش‌دهنده اعتیاد عنوان کرد و افزود: ۹۰ درصد اعتیادها از سیگار آغاز می‌شود و لازم است که بگویم سیگار خطرناک‌تر از تریاک است.
این کارشناس مسائل اجتماعی از تولید ۹۲ درصدی مواد مخدر جهان در افغانستان خبر داد و گفت: سهم این کشور از تجارت ۲۰۰ میلیارد دلاری جهانی، ۷۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار است و واقع شدن این کشور در همسایگی کشورمان بر دامنه مشکلات مواد مخدر افزوده است.
وی با مهم عنوان کردن نقش لابراتوارهای تولیدی در افزایش و تنوع مواد مخدر در سال‌های اخیر افزود: مافیای مواد مخدر در جهان تمام تلاش خود را برای انتقال از شرق و ترانزیت آن از ایران دارد که این حرکت شوم باعثشده تاکنون سه هزار و ۷۰۰ نفر از پرسنل انتظامی در راه مقابله با آنان شهید شوند.
قاسمی با ابراز تأسف از اینکه سن اعتیاد روز به روز کاهش و مصرف بین اقشار مختلف افزایش می‌یابد، تصریح کرد: هر چند دانشجویان و دانش‌آموزان در ردیف آخر مصرف‌کنندگان هستند ولی این امر بسیار نگران‌کننده است.
وی در همین رابطه افزود: تجدید برخورد و جلوگیری با باندهای اصلی و شبکه‌های مافیایی در ترانزیت و توزیع مواد مخدر و همچنین توجه به بحثدرمان و تقویت طرح نجات و اطلاع‌رسانی، نقش مهمی در کاهش اعتیاد دارد.
معاون سابق اجتماعی فرماندهی انتظامی مازندران با بیان اینکه برخورد سنتی با آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد ناکارآمد است، خاطرنشان کرد: باید با استفاده از شیوه‌های علمی و کارشناسی و استفاده از پژوهش‌های علمی با آسیب‌های اجتماعی مقابله کرد.
وی با اشاره به اینکه مقابله با آسیب‌های اجتماعی نیازمند وحدت رویه در زمینه پیشگیری، درمان و فرهنگ‌سازی است، افزود: تنها در این صورت ریشه‌کنی این آسیب‌ها کارساز خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه هر جامعه‌ای با معضلات و مشکلات اجتماعی مواجه است، خاطرنشان کرد: ایران نیز همچون بسیاری از کشورها با آسیب مواد مخدر مواجه است که باید با برنامهریزی اساسی ریشه‌کنی آن در پرتو عزم ملی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس مسائل اجتماعی ادامه داد: امروز تغییر گرایش مصرف‌کنندگان از مواد مخدر سنتی به صنعتی یکی از تهدیدهای جدی در کشور محسوب می‌شود که این مسئله روز به روز در حال گسترش است.
وی با بیان اینکه روند نزولی سن اعتیاد نیز از دیگر مشکلات کنونی جامعه ایران است که از خطرها و تهدیدهای جدی به شمار می‌رود، تصریح کرد: برخورد انتظامی با این مسئله اگرچه لازم است اما اثرگذار نیست و باید با اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مردم با این آسیب مقابله جدی و اساسی کرد.
به هر تقدیر فراوانی و ارزانی مواد مخدر در کوچه و خیابان و توزیع نه چندان پنهان آن گواه معتبری بر عدم کارایی سیاست‌های اجرایی کشور در مبارزه با مواد مخدر است.
به عقیده کارشناسان مهم‌ترین عوامل این عدم موفقیت در بهره نگرفتن مناسب از امکانات فرهنگی، کمبود تبلیغات در مدارس و دانشگاه‌ها، مقطعی بودن و شعاری بودن تبلیغات، عدم آشنایی نوجوانان و جوانان با روش‌های شاد زیستن و ایجاد سرگرمی، نبود برنامه‌های مناسب برای پرکردن ساعات بیکاری نوجوانان و خانواده‌ها، واکنش نسبت به سرخوردگی‌های اجتماعی و اقتصادی و بی‌توجهی به نیازهای افراد ترک اعتیاد کرده می‌توان جست‌وجو کرد.
مسایلی که در گردهمایی‌های مختلف بسیار درباره آن‌ها صحبت شده اما راهکارهای مطرح شده به دلیل تخصصی بودن اقدامات و یا ناتوانی دستگاه‌های اجرایی به نتیجه مطلوبی نرسیده است.
کارشناسان عقیده دارند که از جمله علت‌های عدم موفقیت در اقدام‌های انجام شده تکیه و تأکید بر قوای قهریه است که توصیه می‌کنند از عنصر آگاهی بخشی به عنوان یک وسیله مهم پیشگیری به‌ویژه از دوران کودکی و نوجوانی استفاده شود و رسانههای گروهی تبلیغات قوی‌تر و مستمرتری داشته باشند. آنان اصرار دارند که افزایش آگاهی موجب ایجاد نگرش منفی نسبت به مواد مخدر شده و می‌تواند در ذهن افراد مقاومت منفی ایجاد کند ضمن اینکه در این مجموعه از آموزش‌ها و تبلیغات می‌توان به مردم روش‌های پرکردن اوقات فراغت، معنی و مفهوم زندگی و لذت، سرگرمی‌های سالم و مفید و نیز راه‌های حل مشکل
را هم آموخت.
از سوی دیگر در برخورد با افراد مبتلا نیز از آنجایی که سم‌زدایی از بدن، بخش مقدماتی ترک اعتیاد محسوب می‌شود لازم است تا در جریان کلاس‌های آموزشی به این افراد راه‌های افزایش اعتماد به نفس توانایی مقابله با خواسته‌های نامطلوب، احساس ارزشمندی و راه‌های مقابله با مشکل مهارت‌آموزی و روش‌های برقراری ارتباط با دیگران را آموزش داد تا بتوانند بدون دغدغه زندگی سالمی برای خود تدارک ببینند.
خلاصه کلام اینکه مواد مخدر معضل خطرناکی است که علت مشکلات بسیاری چون فحشا، سرقت، طلاق، قتل و آدمربایی و انواع بزهکاری است که ضروری است با برنامهریزی دقیق و هوشمندانه از دبستان شروع و به وسیله رسانههای گروهی ادامه پیدا کند
