افکارنیوز: به نقل از خبرنگار سرويس جامعه مشرق، رشد روزافزون اينترنت و جذابيت هاي آن يکي از عوامل موثر در گسترش علائق آحاد مختلف جامعه به ويژه جوانان به اين فناوري دارد موضوعي که از چندي قبل شرايط نگراني خانواده ها و کارشناسان را فراهم کرده است.
طبق مطالعات صورت گرفته دو عامل باعثشده است که رغبت جوانان به اینترنت افزایش یابد؛ یکی ضرورت آشنایی با کامپیوتر برای گذران امور روزمره و دیگری شیفتگی زیاد نوجوانان و جوانان برای کشف و کنجکاوی موضوعات جدید.
مزایا و محسنات آشنایی با کامپیوتر و اینترنت موضوعی است که به کرات درباره آن صحبت شده است و تکرار آن در این مجال مورد نظر نیست لذا در این گفتار بر آنیم ضمن گفت و گو با کارشناسان حوزه خانواده، جامعه شناسی، روان شناسی و … به آسیب شناسی این فناوری جدید و راهکارهایی در خصوص برون رفت از آن بپردازیم.
ناآشنایی خانواده ها نسبت به اینترنت یکی از مهم ترین مشکلات این حوزه است چرا که بسیاری از والدین امکانات مادی و دسترسی این فناوری را در اختیار فرزندانشان قرار می دهند اما از تهدیدهای این امکان بی خبرند موضوعی که گاهی اوقات تا کمرنگ کردن مرزهای فرهنگی نیز پیش می رود و همه هنجارهای جامعه و خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد.
در سال های اخیر استفاده از اینترنت بین گروههای سنی ۱۶ تا ۲۴ سال تا حدی افزایش یافته است که بسیاری از جامعه شناسان از لفظ اعتیاد اینترنتی برای تشریح شرایط کنونی استفاده می کنند، " اکبر اسدی " جامعه شناس در این خصوص می گوید: لفظ اعتیادتاکنون شامل مواردی همچون اعتیاد به الکل، نیکوتین، مواد مخدر و قمار می شد اما امروزه با ناهنجاری جدیدی به نام اعتیاد از طریق اینترنت مواجهیم.
وی افزود: گسترش رایانههای شخصی و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار، منجر به ظهور معضلی به نام «اعتیاد آنلاین» شده است. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاقهای گفت و گو، هرزهنگاری، قمار آنلاین و خریدهای اینترنتی میشود این نوع اعتیاد نیز همچون سایر اعتیادها، فرد را از خانواده و اطرافیانش منزوی میسازد.
اسدی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت، میتواند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتا روح و روان فرد شود و اینگونه است که می بینیم امروزه تلویزیون ها جای خود را به رایانههای شخصی داده اند و به همین میزان نیز اتصال به شبکه اینترنت رو به رشد است لذا به نظر می رسد مسئولان ذی صلاح و خانواده ها باید تدابیری را برای مقابله با مضرات این فناوری نوین اتخاذ کنند.
این جامعه شناس در ادامه افزود: برای درک مشکلات ناشی از این اعتیاد بهتر است با روانشناسان به گفت و گو بنشینید چرا که مشاهدات و تجربیات آنها ملموس تر است.
از همین رو نقطه نظرات " فاطمه مذکوری " دکترای روانشناسی و مشاور خانواده را جویا شدیم وی در ابتدای سخنان خود گفت: در دو سال اخیر تعداد زنان و مردانی که برای مشاوره در این خصوص نزد ما می آیند به طور چشمگیری افزایش یافته است به نحوی که این مراجعان از اعتیاد همسرشان به اینترنت شکوه دارند و می گویند: استفاده بیش از حد، نامعقول و بیمارگونه از اینترنت موضوعی که اختلاف زیادی را بین زوجین ایجاد کرده است و تمام مناسبات خانوادگی آنها را تحت الشعاع قرار داده است.
استفاده از سایت های غیراخلاقی و تصاویر مستهجن، حضور مستمر در چت روم ها و گفت و گو با افرادی که در بسیاری از موارد با نیات سو در این تالارها حضور دارند، بازماندن از فعالیت ها، وظایف اجتماعی و خانوادگی از جمله شایع ترین موضوعاتی است که خانواده ها از آن گله مند هستند.
وی با اظهار تأسف از میزان بالای طلاقهای ناشی از عشق و سکس مجازی گفت: چه بسیار کارکنانی که به علت استفاده بیش از حد از پست الکترونیک، دانلود، پورنوگرافی و یا وبگردیهای بیپایان در محل کار، شغل خود را از دست دادهاند.
این روانشناس نوجوانان را از جمله گروه های پرخطر برای ابتلا به اعتیاد اینترنتی دانست و افزود: والدین باید با فراگیری مهارت های ارتباطی از یکسو امکان استفاده از اینترنت را برای فرزندانشان فراهم کنند و از سوی دیگر نیز مراقب حضور آنها در فضای مجازی باشند زیرا برنامه های ارائه شده در اینترنت بسیار برای نوجوانان جذاب است.
فرید متولی کارشناس رسانه در گفت و گو با خبرنگار مشرق گفت: با استناد به آمار ۲۳ میلیون نفر در ایران با اینترنت سر و کار دارند بنا بر همین آمار ۶۰ درصد از وقت کاربران ایرانی صرف چت(گفت و گوی اینترنتی) می شود.
وی افزود: بر اساس پژوهش های صورت گرفته پنج تا ۱۰ درصد کاربران اینترنت یعنی دو میلیون و ۳۰۰ هزار ایرانی در کشور مبتلا به اعتیاد اینترنتی هستند که این آمار تبعات اجتماعی بسیاری به دنبال دارد که نتایج اولیه آن در خانواده پدیدار می شود.
این کارشناس رسانه درباره علائم اعتیاد به اینترنت تصریح کرد: حضور ۳۰ ساعت در فضای اینترنت در هفته امری غیرعادی است و باعثایجاد رفتارهای ضداجتماعی در افراد می شود لذا خانواده ها باید با مشاهده این مطلب، موضوع را با کارشناسان ذی صلاح در میان گذارند.
فاطمه مذکوری در خصوص اقدامات پیشگیرانه برای کنترل کودکان در حین استفاده از اینترنت به خبرنگار مشرق تصریح کرد: گام نخست این است که والدین و مربیان، اطلاعات خود را در خصوص فضای مجازی افزایش دهند و با اتکا به دانش خود نوجوانان را از خطرات و تهدیدهای احتمالی این فناوری آگاه سازند.
وی افزود: خانواده ها باید با شیوه کنترل نامحسوس و نصب نرم افزارهای مختلف، از سایت هایی که فرزندانشان از آنها بازدید می کنند مطلع شوند تا همزمان سطح اطلاعات خود را افزایش دهند و از سوی دیگر نیز سایت های خطرناک را مسدود کنند.
این روانشناس تأکید کرد: در صورت مشاهده اشتباه از سوی فرزندان مطلقا آنها را از استفاده مجدد از اینترنت منع نکنید زیرا این تنبیه اشتیاق آنان به فضای مجازی را دو چندان می کند.
مذکوری ادامه داد: توجیه نوجوانان برای عدم استفاده از اینترنت امری نادرست است چرا که آنان را از یکی از ملزومات زندگی کنونی محروم می کند لذا تنها آموزش است که می تواند آنها را از بروز اشتباهات جدی برهاند.
این مشاور خانواده در پایان افزود: به عنوان مثال والدین حتما باید به نوجوانان بیاموزند که به اطلاعات دریافتی خود از فضای چت اعتماد نکنند و هرگز عکس ها و اطلاعات شخصی خود را در اختیار مخاطبان خود در تالارهای گفت و گو قرار ندهند زیرا بسیاری از دختران و پسران به همین سادگی فریب خورده و مشکلات غیرقابل جبرانی را برای خود و خانواده شان فراهم کرده اند.
بهرحال واضح است که آشنایی با اینترنت و فضای مجازی یکی از ملزومات زندگی در دهکده جهانی است و بدون آن بسیاری از مهارت ها فاقد ارزش است اما تجهیز نوجوانان به برخی اصول که از اینترنت به عنوان یک وسیله استفاده کنند نه اینکه همه فرصت خود را به آن اختصاص دهند امری است که در وهله نخست همت والدین و مربیان آموزشی را می طلبد تا با آموزش صحیح نوجوانان، امکانات موجود در فضای مجازی و خطرات احتمالی آن را به گروه های سنی مختلف گوشزد کنند تا از این رهگذر از منافع اینترنت برخوردار و از آن برای ارتقای امور شخصی و ملی خود بهره مند شویم.
