مهاجرت به کشورهای خارجی، همواره یکی از دغدغههای افراد در چند سال اخیر شده است، با وجود اینکه قوانین مهاجرت به این کشورها با مشکلات زیادی همراه است، اما عدهای، مهاجرت را عاملی برای تغییر میدانند و جذابیتها و راحتیهایى را در این کشورها میجویند که ممکن است جوانان بسیاری را از کشورهای مختلف براى ادامه تحصیل به سوی خود بكشاند. اما واقعا این جذابیتها در چه عاملی نهفته است؟ جوانان ایرانى با چه انگیزه و تصورات ذهنی راهى کشورهای دیگر میشوند و در طى زندگى و تحصیلات دانشگاهى خود در این كشور با چه مسایلى روبرو هستند؟ به نظر میآید که مهاجرت به هر کشوری، اگر با مطالعه
و در نظر گرفتن شرایط زندگی در آن کشور همراه نباشد، زندگی در آن کشور را بسیار سخت و غیر قابل تحمل میکند.
برای اینکه بتوانیم کمی به مساله مهاجرت بپردازیم، به سراغ چند سفارتخانه‌ای که همه روزه به عدهای، ویزا و اقامت ارائه می‌دهند، رفتیم. اگر صبح‌ها تا قبل از اینکه ظهر شود از کنار سفارتخانه یکی از کشورهای خارجی به ویژه کشورهای اروپایی گذر کرده باشید، انبوهی از جمعیتی که در مقابل آن ایستاده‌اند، را دیده‌اید که به منظور گرفتن اقامت یا ویزا در تلاش هستند و این افراد همه نوع حقارتی را به جان می‌خرند.
استرس همگانی جلوی سفارت انگلیس
سفارت انگلیس یا به قولی سفارت بریتانیا که در تقاطع خیابان فردوسی و جمهوری تهران واقع شده، یکی از سفارتخانه‌هایی است که همه روزه(به جز روزهای تعطیلی)، جمعیت زیادی جلوی درهای آن می‌ایستند تا کارهای دریافت ویزا و اقامت‌شان را در انگلیس دنبال کنند. اصطلاحی که بیش از هر چیزی در حول و حوش سفارتخانه شنیده می‌شود، «تعیین» وقت است؛ تعیین وقت برای دریافت ویزا یکی از دغدغههای مراجعان به سفارتخانه، است.
ماموری که جلوی در ورودی سفارت انگلیس ایستاده، به هر کسی پس از بررسی مدارکش اجازه ورود می‌دهد، وقتی از او درباره چگونگی دریافت ویزای انگلیس سوال می‌پرسیم، می‌گوید: به تازگی به دلیل اینکه درخواست‌های دریافت ویزا از جانب مردم زیاد شده است، وقت‌های اختصاص داده شده برای بررسی درخواست‌ها را افزایش داده‌ایم. با این حال توصیه می‌کنیم حداقل ١٢ هفته پیش از موعدی که برای سفر در نظر گرفته‌اید، نسبت به اخذ ویزای خود اقدام کنید.
سفارت انگلیس، پس از این که مدارک افراد را به صورت اینترنتی و حضوری دریافت کرد، گذرنامه را تا اتخاذ تصمیم در مورد درخواست، نگه می‌دارد و این مدت ممکن است تا ۲۰ روز کاری به طول انجامد.
زن و شوهر جوانی که برای تحویل مدارک مراجعه کرده‌اند، جلوی در ورودی در حال صحبت با مامور هستند، چرا که مامور فقط به مرد جوان اجازه ورود می‌دهد و دلیل آن را موعد رسیدن وقت او می‌داند ولی به زن جوان این اجازه را نمی‌دهد. مامور دلیل این اتفاق را مربوط به عملکرد آژانس‌های مسافرتی و نام‌نویسی آن‌ها می‌داند.
خانم مسنی که به همراه چند خانم دیگر در صف ایستاده، درباره چگونگی سفر به انگلیس صحبت میکند. او می‌گوید: هزینه‌های زندگی در انگلیس بالا رفته و در چند سال اخیر هم به دلیل رکود اقتصادی وضعیت کار و درآمد بد شده است.
خانم جوانی که تا به حال به کشورهای اتریش، هلند و چند کشور اروپایی سفر کرده نیز می‌گوید: اقدام برای ویزا و اقامت تحصیل در انگلستان، به آسانی نتیجه می‌دهد و به سرعت اقامت می‌دهند، چرا که برای تحصیل در انگلیس، هزینه بالایی می‌خواهند. البته اگر دعوت‌نامه از این کشور برای کار داشته باشی، حتما زودتر سفر خواهی کرد. او ادامه می‌دهد: رفتار کارکنان سفارت انگلیس با ایرانی‌ها زیاد جالب نیست و زمانی که خواستم برای ویزا اقدام کنم، استرس گرفته بودم.
بر روی تابلوی اعلانات سفارت انگلیس علاوه بر مدارک مورد نیاز برای دریافت ویزا، قیمت‌ها و هزینه‌ها هم ذکر شده که این‌گونه است؛ مبالغ مربوط به درخواست روادید توسط دولت بریتانیا به پوند استرلینگ تعیین می‌شود و در سراسر جهان یکسان است. این مبالغ برای دیدار(خانوادگی و ملحق شدن به اعضای خانواده)، تحصیل، اقامت، کاری، ارزیابی امتیاز مدار(کار بعد از تحصیل یا انتقال نیروی کار بین دو شرکت برای مدت حداکثر ۱۲ ماه) و سایر موارد متفاوت است.
یکی از نکاتی که مراجعان حتما قبل از اقدام برای ویزا و اقامت، باید به آن توجه کنند این است که به دارالترجمه‌هایی که در کنار یا صد متری سفارتخانهها قرار دارند، بروند و مدارک شناسایی خود را به زبان و نوشتار کشوری که می‌خواهند مهاجرت کنند، تبدیل کنند. البته بعضی از این موسسه‌ها، فعالیت‌های دیگری هم دارند، برای مثال تعدادی از آن‌ها در قبال مبالغی که از افراد دریافت می‌کنند، به آن‌ها اطلاعات لازم و کافی در مورد کشوری که می‌خواهند سفر کنند، می‌دهند و اینکه از چه دری وارد شوند تا زودتر به نتیجه برسند که البته هر کدام از این اطلاعات، هزینه‌ای جداگانه در بر
خواهد داشت. جالب این است که موسسات و شرکت‌های بیمه، از فرصت استفاده می‌کنند و به اشخاص مشاوره در گرفتن ویزا می‌دهند و برای آن‌ها بیمه‌نامه‌هایی صادر می‌کنند.
شرایط بد اقتصادی و سختی زبان فرانسه
البته قضیه مذکور، در سفارت فرانسه به صورت قانونی قابل اجراست، به این معنی که متقاضیان ویزای فرانسه، حتما باید بیمه مسافرت فردی یا جمعی داشته باشند، این بیمه باید هزینه‌های احتمالی بازگشت به میهن به دلایل پزشکی، مراقبت‌های پزشکی و یا هزینه‌های بیمارستانی اضطراری را پوشش دهد و تا پایان طول اقامت در تمام کشورهای منطقه شینگن معتبر باشد.
مقابل سفارت فرانسه نیز همچون سفارت انگلستان، صفی طویل از افرادی که بیشتر آن‌ها را جوانان تشکیل می‌دهند، برای دریافت ویزا یا اقامت کشیده شده است. این کشور، ویزاهای متعددی از جمله ترانزیت(۱ تا ۵ روزه) یا روادید کوتاه مدت عادی، بلند مدت، پزشکی، الحاق به خانواده، ترانزیت فرودگاهی(VTA) و گذرنامه سیاسی یا خدمت، صادر میکند.
خانم مسنی در صف ایستاده که مقیم فرانسه بوده و به همین دلیل، ظرف مدت یک هفته، توانسته ویزایش را دریافت کند. وی که دخترش نیز در فرانسه در مقطع دکترای حقوق تحصیل میکند، تنها از زبان فرانسوی که بسیار سخت است، گله میکند و می‌گوید: " تحصیل در فرانسه برای کسی که از زبان فرانسه هیچ نمی‌داند، بسیار مشکل است، چرا که بر روی زبان‌شان بسیار متعصب هستند. همچنین شرایط کار برای اتباع خارجی به دلیل شرایط سخت اقتصادی، خوب نیست. مثلا دخترم که در حال خواندن درس حقوق است، شاید برایش کاری نباشد، چون کمتر فرانسوی پیدا می‌شود که به وکیلی خارجی مراجعه کند.
فرانسه مردمان خوب و مؤدبی دارد، اما اگر هم بخواهند برای اتباع خارجی اقدامی صورت دهند، به صورت رو در رو کاری نمی‌کنند ولی در مجلس‌شان لایحه یا طرحی تصویب می‌کنند که شرایط مهاجرت و اقامت را برای این اتباع سخت کنند. همچنان‌که اخیرا هم قصد دارند شرایط ویزاهای شینگن را برای مهاجران سخت کنند. "
ایتالیا کشوری که بورسیه تحصیلی می‌دهد
کشور ایتالیا از آن دست کشورهایی است که قوانین مهاجرتی سختی را برای اتباع خارجی حکم‌فرما کرده است، اما در یکی دو سال گذشته، روند مهاجرت جوانان ایرانی به قصد ادامه تحصیل به ایتالیا به گونه چشم‌گیری افزایش یافته و هم‌زمان با شروع سال تحصیلی، بسیاری از جوانان ایرانی برای ورود به دانشگاه‌ها، آکادمی‌های هنر و مراکز علمی ایتالیا ترک وطن می‌کنند، به گونه‌ای که به جرات می‌توان گفت در میان کشورهای اروپایی، ایتالیا رتبه اول را در جذب دانشجویان ایرانی پیدا کرده است. این جملات را وقتی در میان جوانانی که برای دریافت جواب ویزا و اقامت‌شان آمده بودند، ایستاده بودم،
شنیدم.
به گفته پسری جوان که جلوی سفارت ایتالیا ایستاده و قصد دارد برای ارائه کنفرانسی به ایتالیا برود، این کشور به تازگی سیستم بورسیه راه انداخته که بر طبق آن هر کسی که به زبان ایتالیایی تسلط داشته باشد، بورسیه میکند و اقامت برای تحصیل در ایتالیا را به او می‌دهند، اما از طرفی اقامت‌های توریستی و کاری را به سختی قبول می‌کنند.
" جالب اینجاست که اکثر افرادی که اقدام به مهاجرت به ایتالیا برای ادامه تحصیل می‌کنند، تحصیلات دانشگاهی را در ایران پشت سر گذاشته و با مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد به این کشور می‌روند. " این جملات را یکی از افرادی که جلوی ورودی سفارتخانه حضور دارد، می‌گوید.
نتیجه اول: به طور کلی مهاجرت به هر کشوری، اگر با مطالعه و در نظر گرفتن شرایط زندگی در آن کشور همراه نباشد، زندگی در آن کشور را بسیار سخت و غیر قابل تحمل میکند و همه افرادی که در صف‌های طویل سفارتخانهها به سر می‌برند، به این موضوع اذعان دارند.
نتیجه دوم: دانشجویان ایرانی پس از ورود به کشوری خارجی با مشکلات عدیده‌ای روبرو هستند، از مسایل اقتصادى و مالى گرفته تا یادگیری زبان، پیدا کردن جایى براى زندگى و خوابیدن و در مواردى پیدا کردن کار و به طور کلی عادت کردن و خو گرفتن به محیط زندگى و دانشگاهى کشورى بیگانه. تورم اقتصادی و هزینه بالای زندگی که به تبع اوضاع وخیم اقتصادی ناشی از مسائل مختلف جهانی روز به روز در حال بدتر شدن نیز است، از دیگر مشکلات بزرگ زندگی مهاجران است.
نتیجه سوم: یکی از سدهایی که پیش روی مهاجران ایرانی وجود دارد، آگاهی یافتن از کلیه قوانینی است که باید در زندگی روزمره به آن‌ها التزام و پایبندی خود را به آن‌ها نشان دهند، در غیر این صورت هرگز با دیگر اقشار جامعه همگون نخواهد شد.
نتیجه چهارم و آخر: زندگی ما ایرانی‌ها شکل گرفته از عواطف و روحیات انسانی است که در اغلب کشورهای خارجی، این مورد جزو اجزای آخر زندگی محسوب می‌شود و شاید تنها عامل پر رنگی که در این کشورها بر زندگی‌ها حکم‌فرما باشد، روابط اقتصادی باشد و روابط عاطفی که نقش کم‌رنگی دارند.
***
