اين روزها، سوپرمارکتها و فروشگاهها پر شده از اجناس خارجي. انواع و اقسام خوراکيها، از تنقلات گرفته تا مايحتاج روزانه، همگي با بستهبنديهاي جذاب و رنگارنگ و با قيمت پايين هر روز با يک برند تازه وارد بازار ميشوند...

به گزارش سلامتیران، کافی است تا سری به سوپرمارکت‌ محله‌تان بزنید تا قضیه دستتان بیاید. مشتریان این موادغذایی روزبه‌روز بیشتر می‌شوند و با تصور اینکه کالای خارجی مصرف می‌کنند، توجهی به نداشتن مجوز بهداشتی آنها ندارند. این در حالی است که بخش عمده مواد غذایی خارجی نه از مرزهای رسمی کشور بلکه به روش قاچاق وارد می‌شود که هیچ نظارتی بر سلامت آنها وجود ندارد…


فرهنگ مردم به‌گونه‌ای است که همیشه اجناس خارجی را به تولیدات وطنی ترجیح می‌دهند. این نوع رفتارها تنها مختص به خرید پوشاک و وسایل صوتی و تصویری نیست بلکه
خورد و خوراک مردم نیز تحت تاثیر همین فرهنگ مرغ همسایه غاز است، قرار گرفته است. این قضیه را می‌شود از حجم بالای قاچاق مواد غذایی خارجی فهمید!


خارجی هایش مشتری دارد

وارد سوپرمارکت که می‌شوم، تمام قفسه‌ها مملو از موادغذایی و مواد شوینده خارجی است. از انواع کمپوت، روغن زیتون و روغن هسته انگور گرفته تا صابون و گازپاک‌کن و تنقلات که طرفداران بیشتری دارد. برخی از آنها برچسب وزارت بهداشت را دارند اما در برخی دیگر هیچ نشانی از تایید مراجع بهداشتی دیده نمی‌شود. فروشنده می‌گوید: «برخی از این مواد غذایی برندهای معروف خارجی هستند که مردم بدون توجه به برچسب وزارت بهداشت و حتی تاریخ تولید و انقضاء آنها را خریداری می‌کنند.» در این بین یک خانم میانسال پاکت خرید خود را روی میز فروشنده می‌گذارد. وقتی از او می‌پرسم، چگونه به کالایی که از مبادی قانونی کشور وارد نشده، اعتماد می‌کنید، می‌خندد و می‌گوید: «طعم این سس‌های خارجی بسیار خوشمزه است و بچه‌هایم خیلی دوست دارند، در ضمن اقوام ما هم استفاده می‌کنند، تا حالا مشکلی پیش نیامده است! علاوه بر سس‌ها، بچه‌ها شکلات‌های خارجی را هم بیشتر دوست دارند.» پسر جوانی در حالی که یک بسته چیپس خارجی در دست دارد، می‌گوید: «این چیپس یک برند معروف آمریکایی است که خیلی خوشمزه است و در عین حال نمک کمی دارد، بنابراین من تا حالا به نداشتن برچسب آن توجه نکرده‌ام.» فروشنده توضیح می‌دهد: «برخی از مواد غذایی فقط نوع خارجی آن مشتری دارد، مثل روغن زیتون و روغن هسته‌انگور بنابراین ما هم انواع خارجی آن را برای فروش می‌آوریم که بیشتر آنها برچسب وزارت بهداشت را ندارد.»


مسمومیت حداقل عارضه موادغذایی قاچاق

شاخص‌های مختلفی برای سلامتی مواد غذایی در نظر گرفته می‌شود که در مورد موادغذایی قاچاق، این شاخص‌ها، هرگز کنترل نمی‌شود. مدیر کل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این مطلب در گفتگو با خبرنگار سلامت تاکید می‌کند: «از آنجایی که این مواد غذایی از مبادی قانونی کشور وارد نمی‌شود، شرایط مناسب نگهداری و حمل آن رعایت نمی‌شود، بنابراین ماندگاری آن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و به راحتی فاسد می‌شود.»

دکتر علیرضا حبیبی، با بیان اینکه موادغذایی باید در دما و رطوبت تعریف‌شده‌ای نگهداری شوند تا به دست مصرف‌کننده برسند، ادامه می‌دهد: «مواد غذایی قاچاق ممکن است در دمای نامناسب و انبارهای غیربهداشتی چند روز نگهداری شود که نه تنها فساد موادغذایی را در پی دارد بلکه مسمومیت غذایی حداقل عارضه مصرف این موادغذایی است.» نکته دیگری که دکتر حبیبی به آن اشاره می‌کند، مواد اولیه و تشکیل‌دهنده این موادغذایی است: «در ساخت بسیاری از موادغذایی خارجی که تاییدیه مراجع بهداشتی را ندارد، رنگ‌های غیرمجاز و تقلبی استفاده شده و در شرایط بسیار غیربهداشتی تهیه می‌شوند که بیماری? زا هستند.»

آنگونه که مدیر نظارت بر موادغذایی و آشامیدنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان می‌کند، در بسیاری از مواقع دیده شده، افراد سودجو با استفاده از نام یک برند معروف، نوع تقلبی آن را با مواد اولیه نامرغوب و ناسالم تهیه می‌کنند و چون در مرزهای ورودی این مواد مورد بررسی قرار می‌گیرد به روش قاچاق آن را وارد کشورهای دیگر می‌کنند. از سوی دیگر مواد غذایی قاچاق قابلیت ردیابی و پیگیری ندارد. دکتر هدایت حسینی، عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن بیان این مطلب به خبرنگار سلامت توضیح می‌دهد: «این مواد غذایی هیچ شناسنامه‌ مشخصی ندارند و معلوم نیست از چه موادی تشکیل شده، حتی شرایط نگهداری آن در زمان مصرف نیز مشخص نیست، در نتیجه زمانی که مشکلی برای مردم به وجود بیاید قابلیت پیگیری وجود ندارد.»

دکتر هدایت حسینی با تاکید بر اینکه این مواد غذایی مورد تایید سیستم‌های بهداشتی نیست، توصیه می‌کند: «هرگز موادغذایی خارجی که برچسب وزارت بهداشت را ندارد، خریداری نکنید.» به گفته مدیر کل سابق نظارت بر مواد آرایشی بهداشتی و غذایی وزارت بهداشت، وظیفه نظارت بر عرضه گسترده این مواد غذایی در سوپرمارکت‌ها به عهده اداره نظارت بر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت است…


برخورد بی‌فایده است، مرزها کنترل شود

اگر دقت کرده باشید، موادغذایی خارجی فاقد برچسب وزارت بهداشت، بدون هیچ محدودیت و ممنوعیتی در سوپرمارکت‌ها عرضه می‌شود و انگار نه انگار که این مواد قاچاق و غیرقانونی هستند.

رییس اداره نظارت بر بهداشت اماکن و موادغذایی وزارت بهداشت در این باره به خبرنگار سلامت می‌گوید: «حجم این مواد غذایی قاچاق آنقدر زیاد است که هر چه مأموران بهداشتی آنها را از مراکز عرضه جمع می‌کنند، باز هم فروخته می‌شود، علاوه بر آن براساس قانون، مأموران بهداشتی ما برای جمع‌آوری این موادغذایی قاچاق نیاز به حکم قضایی دارند بنابراین این کار زمان‌بر است.» مهندس رضا غلامی حرف‌هایش را با بیان یک اتفاق، ادامه می‌دهد: «در فروردین ماه امسال مأموران بهداشتی ما در سراسر کشور مستقر بودند. براساس گزارش آنها، در آذربایجان شرقی، چند نفر از هم‌وطنان، به دلیل مصرف یک نوع زیتون ترکیه‌ای دچار مسمومیت شدند.»

معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، ‌ می‌افزاید: «برای مبارزه با عرضه مواد غذایی قاچاق لازم است مرزهای ورودی بیشتر کنترل شود و مسوولان نظارت ویژه‌ای بر ورود محصولات غذایی از مرزهای غیررسمی داشته باشند.» غلامی تاکید می‌کند: «اگر مردم از خرید این محصولات غذایی خودداری کنند و اگر مواردی دیدند به ما گزارش کنند، قاچاق آن کاهش پیدا می‌کند.»

مدیر نظارت بر بهداشت اماکن و موادغذایی وزارت بهداشت با اشاره به قیمت پایین این مواد تصریح می‌کند: «بسیاری از مردم قیمت مناسب این موادغذایی و همچنین بسته‌بندی مناسب آن را دلیل تمایل خود برای مصرف آن می‌دانند، غافل از آنکه، این محصولات سلامت آنها را به خطر می‌اندازد.»


نظارت بر عهده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیست

سالانه حجم بالایی موادغذایی خارجی از مبادی قانونی وارد کشور می‌شود و تحت بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد و با تایید مراجع ذی? ربط وارد بازار می‌شود. اما مشخص نیست بسیاری از این اقلام خوراکی که بارکد وزارت بازرگانی و مهر تایید وزارت بهداشت را ندارند، چگونه با این وسعت وارد کشور می‌شوند.

بنابر اعلام مدیرکل امور دستگاه‌های اقتصادی و پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میزان کشفیات مواد غذایی قاچاق در سال گذشته
۲۹ میلیارد بوده که نسبت به سال ۸۸،۲۳۰ درصد افزایش داشته است و انواع نوشیدنی‌ها در صدر مواد غذایی قاچاق هستند که از مرزهای جنوبی کشور وارد می‌شوند.

مولوی‌دوست، مدیر کل روابط عمومی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، نظارت بر ورود این قبیل کالاها را وظیفه ستاد نمی‌داند و به خبرنگار سلامت می‌گوید: «ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مجموعه هماهنگی‌ها برای سیاست‌گذاری، نظارت و برنامه‌ریزی دستگاه‌های ذی? ربط را انجام می‌دهد و دستورالعمل‌های ویژه‌ای برای مبارزه با قاچاق در سطح عرضه دارد.»

وی توضیح می‌دهد: «ستاد بازرسی اصناف در زمینه مبارزه با قاچاق موادغذایی فعال است و اقدامات خوبی را در این زمینه انجام داده‌.»

در هر صورت، موادغذایی خارجی قاچاق حجم بسیار زیادی از بازار موادغذایی را به خود اختصاص داده و قیمت مناسب آنها، بسته‌بندی‌های زیبا و جذاب و خارجی بودن آن، دلایل مهمی برای استقبال مردم از آنهاست.

دکتر حبیبی در پایان توصیه می‌کند: «هنگام خرید محصولات خارجی به برچسب فارسی‌نویس وزارت بهداشت توجه کنید. اگر محصولی این برچسب را نداشت، به این معناست که از طریق قاچاق وارد کشور شده است. علاوه بر این محصولات وارداتی باید یک کد ورود داشته باشند که نشان می‌دهد این محصول، استانداردهای لازم را داراست. شرایط نگهداری محصول نیز، اهمیت زیادی دارد که باید روی محصول درج شده باشد.»

مدیر نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در صورت مشاهده تخلف با عرضه‌کنندگان برخورد می‌شود، از مردم خواست این موادغذایی را خریداری نکنند.


مواد غذایی با اصالت می شوند؟

رییس سازمان غذا و داروی کشور، مساله مواد غذایی وارداتی قاچاق را بسیار گسترده‌ می‌داند و می‌گوید: «ساماندهی و مبارزه با موادغذایی وارداتی که به صورت قاچاق وارد می‌شود، فقط بر عهده وزارت بهداشت نیست و دستگاه‌های دیگری نیز باید با ما همکاری کنند.»

دکتر شیبانی با بیان اینکه در محصول‌های غذایی وارداتی، هم قاچاق و هم تقلب وجود دارد، توضیح می‌دهد: «وزارت بهداشت برای مبارزه با این معضل در نظر دارد علاوه بر دارو، ‌ موادغذایی و آرایشی بهداشتی وارداتی را با برچسب اصالت وارد بازار کند تا مواد تقلبی و قاچاق به راحتی قابل‌شناسایی باشند.» وی در مورد میزان قاچاق موادغذایی می‌افزاید: «به دلیل گستردگی قاچاق موادغذایی، آمار دقیقی از میزان محصول‌های غذایی وارداتی که از مبادی قانونی کشور وارد می‌شوند، نداریم اما حدود ۷۰ هزار قلم موادغذایی، پروانه داخلی دارند و ۱۰ هزار قلم نیز وارداتی هستند.»

دکتر شیبانی با اشاره به این ارقام، معتقد است موادغذایی قاچاق رقم بالایی را به خود اختصاص نمی‌دهند ولی از آنجا که این مساله ارتباط مستقیمی با سلامت مردم دارد، یک مورد آن هم زیاد است. به گفته رئیس سازمان غذا و دارو به زودی برچسب اصالت روی محصول‌های غذایی وارداتی برای مبارزه با قاچاق آن نصب می‌شود.