- زمین خواری و اشکال مدرن تر آن مانند کوه خواری موضوعی است که اگرچه طرح آن تازگی ندارد، اما بیان برخی مسائل جدید در رسانه‌ها که پای مسئولان را تا وسط فاجعه به میان می‌کشد، و دلایل این مسئله موضوعی است که نیاز به واکاوری بیشتر دارد.
حساسیت در منطقه لواسان و اوشان فشم در ماه‌های اخیر به حدی رسیده که هفته گذشته شاهد دو سفر کاری به این منطقه بودیم. ابتدا رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی که با اشاره به زمین خواری، کوه خواری و تصرف اراضی ملی در شمیرانات و بخصوص بخش رودبار قصران گفت: در همین راستا پرونده سنگین و بزرگی در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس تشکیل شده که در اسرع وقت با دعوت از مسئولین محلی به آن رسیدگی خواهد شد.
به گزارشافکارخبر، وی با تاکید بر اینکه انسان از این حجم تخلف و سوء استفاده متاسف می شود، گفت: ما وقتی می بینیم زمین خواران و کوه خواران در جلوی چشم مسئولین محلی از جمله فرماندار، بخشدار، شهردار، شورای شهر، مسئولین وزارت جهاد کشاورزی و دیگر مسئولین به این کارها دست می زنند و آنها هیچ توجهی ندارند و اقدام خاصی انجام نمی دهند وحتی بعضا خود را بی اطلاع نشان می دهند، متاسف و بر بی عرضه بودن آنها بیش از پیش واقف می شویم.
احمد مسجد جامعی هم در آخرین برنامه تهران گردی خود در منطقه فشم پس از شنیدن صحبت‌های ساکنان و بازدید از اطراف ساختمان هتل آرینا، عنوان کرد: ارتفاع این ساختمان، دید طبیعی منظر منطقه را از بین برده است.
او در ادامه تاکید کرد: باید برای منابع طبیعی نیز حریم منظر در نظر گرفته شود تا شاهد چنین تخلفاتی نباشیم.
یکی از برجسته‌ترین تخلفات در ابتدای مسیر، هتلی ده طبقه است موسوم به آرینا که داستان خودش را دارد و در انتهای مسیر دست درازی به منطقه حفاظت امن که ۲۴۴۰ راس میش و قوچ به تازگی در آن سرشماری شده است.
تبدیل مرغداری‌ها به ساختمان‌های چند طبقه‌ای
مجید صباحی بخشدار رودبار قصران با اشاره به این مطلب که بیشترین تعرض ها به حریم رود و کوه در هفت – هشت سال اخیر صورت گرفته است، می‌گوید: در طی این سال ها با ساخت و سازهای ناگهانی و قارچ گونه رو به رو بودیم.
وی اضافه می‌کند: بیشتر تصرفات هم در دره آهار، کلیگان و امامه بالا و پایین بوده است. متاسفانه در این مناطق شاهد بوده ایم زمین‌های ۱۰۰۰ متری به بهانه تاسیس مرغداری و ایجاد صنعت خریده شده و چندی بعد به جای آن ساختمان‌های ۵ و ۶ طبقه ایجاد شده است.
بخشدار رودبار قصران ادامه می‌دهد: فعالیت اهالی این مناطق بیشتر دامداری، کشاورزی و باغداری است، ضمن اینکه در منطقه آهار بیش از ۸۰ واحد صنعتی تراشکاری وجود دارد، اما متاسفانه حجم بالای ساخت و سازهای غیرمجاز شکل منطقه را تغییر داده است.
صباحی علت اصلی این عامل را دوگانگی در مدیریتر می‌داند: برخی تعطیلی‌ها در نظارت و دو گانگی در مدیریت مانع از کنترل حداکثری شده بود که نتیجه آن را امروز به روشنی می‌توان در این محلات دید.
قطعا اگر بخواهیم به صورت مصداقی اشاره ای به صحبت‌های بخشدار رودبار داشته باشیم، می‌شود به هتل آرینا اشاره کرد؛ یکی از مسئولان که نمی‌خواهد نامش مطرح شود، دراین باره می‌گوید: زمانی که قرار بود اینجا ساخته شود، حریم قانونی این محدوده را از شهرداری جدا کرده و به دهیاری تبدیل می‌کنند و در عرض یک روز دهیار تعیین می کنند و دهیاری مجوز ساخت این هتل را می دهد.
این هتل با وجود اینکه کاملا در حریم رودخانه جاجرود ساخته شده، اما مجوزهای لازم را برای ساخت داشته است؛ هم مجوزهای لازم از شهرداری و هم محیط زیست(!)
اگرچه اکنون حدود یکسالی است که این هتل متوقف است، اما دلیل توقف آن نه ساخت در بستر رود بوده که علتش در سه طبقه اضافه بر مجوز بوده است. این مسئول می‌گوید: در حال حاضر یکسال است که پروژه هتل متوقف شده. این هتل برای ساخت هفت طبقه مجوز داشت، اما اکنون ده طبقه ساخته شده است.
وی ادامه می دهد: بر اساس تصمیم کمیسیون ماده ۹۹ قرار شده سه طبقه اضافه تخریب شود، اگرچه صاحب هتل نسبت به این تصمیم شکایت کرده و در حال حاضر کل پروژه و تخریب طبقات اضافه مسکوت مانده است.
بخشدار قصران البته از اهتمام های اخیر برای جلوگیری از ساخت و سازهای جدید و حکم تخریب برای برخی ساختمان‌های غیر مجاز می‌گوید: در دولت جدید با تشکیل ستاد ساماندهی ساخت و سازهای غیر مجاز و همچنین پس از سخنان مقام معظم رهبری اهتمام ویژه‌ای نسبت به کنترل ساخت و سازها صورت گرفته است و برخی ساختمان های غیر مجاز که آرای کمیسیون ماده ۹۹ و تصبره ۲ ماده ۴ قانون تغییر کاربری داشته تخریب شده است.
یک منطقه امن و چندین متقاضی
دست درازی به کوه و حریم رود در سراسر مسیر اوشان فشم و لواسان به وضوح دیده می‌شود، این تجاوزها آن قدر وسیع است که چاره ای جز حسرت باقی نمی‌گذارد. در بخشی از مسیر کوه را تراشیده اند و معماری مدرن در دل آن طراحی کرده‌اند.
اما یکی از جاذبه‌های این منطقه، محله ای به نام گلندوک است که گویا خواهان بسیاری هم دارد.
مرحوم حسین کریمان، که اخیرا خانه او در همین محله توسط خانواده‌اش به موزه بدل شدده، در کتاب قصران نوشته است: نام این محله به صورت‌های گلهندوک، گل هند رودک و گل هم دو رودک نیز دیده شده است و اصل آن همان گل هم دو رودک می‌باشد که در اثر کثرت استعمال به مرور به گلندوئک تبدیل شده است. گلهم دورودک در گویش فارسی محلی قدیم لواسان به معنای محل تلاقی دو رودخانه است که منظور از دو رودخانه مزبور یکی رود جاجرود و دیگری رود کُند است که در جنوب محله گلندوئک به هم می‌پیوندند.
بر فرار این منطقه به وضوح می توان عقاب ها و شاهین‌هایی را مشاهده کرد که در فضای متعلق به کلان شهر تهران پرواز می‌کنند و قوچ‌هایی که روی قله‌های عمودی راه می‌روند، می‌چرند و باعثشگفتی گردشگران می‌شوند.
احمد باطبی مسئول فرماندهی یگان حفاظت منطقه ورجین با اشاره به این منطقه حفاظت شده می‌گوید: بحثتصرف این منطقه بسیار پررنگ بوده و متاسفانه شهرداری هم درباره آن کوتاهی‌های زیادی داشته است.
وی ادامه می‌دهد: در یک دوره زمانی شاهد بوده‌ایم که گروه‌های مختلف مردمی و سازمان‌های متعدد در اینجا نقشه برداری می‌کردند و برای تفکیک آن برنامه‌ها داشتند.
وی با اشاره به مساحت این منطقه می‌گوید: منطقه حفاظت شده ورجین ۲۸ هزار هکتار است که یک پنجم آن، منطقه امن به حساب می‌آید. این منطقه به لحاظ پوشش جانوری بسیار غنی است و به دلیل غذای بسیاری که وجود دارد، گرگ به محله‌های مسکونی نزدیک نمی‌شود.
باطبی ادامه می‌دهد: با اقداماتی که صورت گرفته و پیگیری‌های محیط‌زیست سرانجام توانستیم علاوه بر توقف نقشه‌برداری‌ها و تصرفات غیرمجاز، برای چند منطقه مسکونی نیز حکم تخریب بگیریم که به زودی اجرایی خواهد شد.
مشکل اصلی ما نبود قوانین بازدارنده و اعداد و ارقام کلان است
نایب رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران هم با اشاره به مسائل متعدد در منطقه فشم و لواسان و همچنین در واکنش به گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی می‌گوید: سال گذشته با سالاری، شهردار منطقه بازدیدی از ساخت و سازهای غیر مجاز در فشم و لواسان داشتم.
محمدمهدی تندگویان ادامه می‌دهد: متاسفانه باید گفت هیچ قانون بازدارنده‌ای وجود نداشته و ندارد و آن جا همه چیز را عدد و رقمی کرده‌اند.
وی تاکید می‌کند: هر کس می‌خواهد در حوزه ساخت و ساز تخلف کند، به فضای سبز و حریم تجاوز کند و… باید یک رقمی بدهد. به بیان دیگر در این منطقه شاهد بودیم که هر تخلفی شدنی است، اما به میزان مبلغ و عدد و رقم بستگی دارد.
تندگویان ادامه می‌دهد: یکی از اشکالاتی که به شوراها وارد است، نبود وحدت رویه ابلاغی است. باید وحدت رویه برای همه شوراهای اسلامی در تمام ایران تهیه و تنظیم شود.
نایب رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران توضیح می دهد: شوراها باید بدانند چه قوانین و مصوباتی را باید به شهرداری بدهند، وقتی شورای شهر تخلف عملی کند، اجازه تخلف را به همه خواهد داد. با این رویکرد نمی‌توان شهرداری را زیرسوال برد بلکه باید برای شورا وحدت رویه ایجاد کنیم.
تندگویان در پایان می‌گوید: این وحدت رویه نیاز به دستور کشوری از سوی وزارت کشور دارد؛ مشکل تجاوز به حریم کوه و رود فقط مختص تهران نیست و تا کلان شهرهای دیگر رابا بحران جدی رو به رو نکرده، باید پا پیش گذاشت.
سیامک صدیقی
