سرطان به عنوان يکي از بيماري هاي دوران مدرن، با وجود کنترل بيماري هاي عفوني در تمام کشورها در حال افزايش است. اين بيماري در کنار بيماري هاي قلبي هم اکنون به يکي از تهديدهاي جدي سلامت زنان کشور تبديل شده است.

سلامت نیوز: سرطان به عنوان یکی از بیماری های دوران مدرن، با وجود کنترل بیماری های عفونی در تمام کشورها در حال افزایش است. این بیماری در کنار بیماری های قلبی هم اکنون به یکی از تهدیدهای جدی سلامت زنان کشور تبدیل شده است.

سکته های مغزی، بیماری های انسدادی مزمن ریه، بیماری آلزایمر، دیابت، ذات الریه و آنفلوآنزا بیماری های دیگری است که در کمین سلامت بانوان است. از آن جا که سرطان سینه جزو سرطان هایی است که قابل پیشگیری است، اطلاع رسانی و آگاهی دادن مردم در این خصوص بی گمان بسیار کارساز خواهد بود.

رتبه اول سرطان سینه در تمام استان ها
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طبق آخرین آمارهای ثبت سرطان در کشور به فارس می گوید: پراکندگی سرطان سینه در همه استان های کشور یکسان است و از نظر شیوع این سرطان مقام اول را در بین زنان دارد. دکتر محمد اسماعیل اکبری با بیان این مسئله که این سرطان در همه استان ها رتبه اول را دارد، تصریح می کند: بعد از سرطان پوست، سرطان سینه در زنان و سرطان معده در مردان و سرطان خون در نوجوانان وجوانان شایع ترین سرطان است.

این در حالی است که ۷۵ درصد توده های بدخیم سینه با خودآزمایی بیماران قابل تشخیص است و اطلاع رسانی و آگاهی دادن به مردم در کاهش مرگ ومیر مبتلایان و تشخیص زودهنگام بسیار موثر است.

اکبری با اشاره به آمار بیماران سرطانی در کشورمان افزود: شاخص رشد سرطان در کشور ۸ در صد هزار است که این شاخص به سن و جنس وابسته است. وی درباره طول عمر یا بقای عمر بیماران سرطانی در کشور تصریح کرد: طول عمر بیمار مبتلا به سرطان سینه در ایران ۷۱ درصد و نرخ بقای سرطان معده ۱۴.۷درصد است.

رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: ۴۰ درصد از انواع سرطان ها قابل پیشگیری است و ۴۰ درصد آن با پیشرفت علم پزشکی علاج قطعی دارد و تنها ۲۰ درصد بیماران سرطانی جان خود را از دست می دهند.

در این مطلب به طور ویژه به سرطان سینه، شناسایی عوامل خطر و علل بروز سرطان در گفت وگو با یکی از کارشناسان می پردازیم. دکتر فاطمه همایی دانشیار رادیوتراپی و آنکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تایید افزایش شیوع سرطان سینه در زنان ایرانی به خراسان می گوید: روند این سرطان در تمامی کشورهای جهان رو به افزایش بوده است و کشور ما نیز از این نظر استثنا نیست. در سال های گذشته میزان بروز سرطان سینه در کشور ما ۱۷ در صد هزار بود اما طی سال های اخیر این رقم به ۲۲ تا ۲۳ در صد هزار رسیده است.

به جز افزایش شیوع سرطان، نکته حائز اهمیت در این نوع سرطان این است که متاسفانه بیشتر بیماران در مراحل پیشرفته شناسایی می شوند و ۷۰ درصد مبتلایان در زمان مراجعه توده ای بزرگ تر از ۲ سانت دارند و غدد لنفاوی آن ها درگیر شده است. اندازه تومور و درگیری غدد لنفاوی ۲ شاخص اصلی پیشرفت سرطان است؛ به همین دلیل است که می گوییم خانم ها باید در این باره اطلاعات کافی داشته باشند تا بتوانند با خودآزمایی، توده های احتمالی را در سینه شان در مراحل اولیه شناسایی و به درمان خود کمک کنند. اهمیت این مسئله زمانی روشن می شود که بدانیم میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در آمریکا و اروپا با وجود افزایش شیوع آن کاهش پیدا کرده است.

در واقع آموزش خودآزمایی سینه، اطلاع رسانی درباره علایم سرطان، اجرای طرح های غربالگری و درمان های پیشرفته وجدید در این زمینه باعثشده است که آن ها بتوانند مرگ و میر ناشی از این نوع سرطان را کاهش دهند. دکتر همایی درباره دلیل پایین بودن سن مبتلایان به این سرطان در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته می گوید: نتایج مطالعات نشان می دهد که سن متوسط مبتلایان به سرطان سینه در ایران ۴۸ سال است و این عدد در بیشتر کشورهای شرق دریای مدیترانه به همین ترتیب است.

شایان ذکر است که این رقم، سن در هنگام تشخیص است به این معنا که به عنوان مثال اگر سرطان سینه در یک زن آمریکایی در ۶۰ سالگی تشخیص داده شود، در اکثر موارد در مرحله اولیه است؛ از این رو بیماری قابل درمان است در صورتی که زنان ایرانی در سنین پایین تر و در مرحله بالاتری از پیشرفت بیماری به تشخیص تومور خود می رسند. از آن جا که سرطان یک بیماری مزمن است، یک خانم ایرانی حداقل از چندین سال قبل مبتلا بوده است، بدون این که خود خبر داشته باشد.

به این ترتیب می بینید که سن زنان ایرانی مبتلا به سرطان سینه بسیار پایین تر از کشورهای غربی است. لذا این موضوع یکی از اولویت های تحقیقات دانشگاهی ماست که می توان با بررسی آن به چرایی این تفاوت سنی بین مبتلایان ایرانی و غربی پرداخت.

علل بروز سرطان
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه مشهد درباره نقش ژنتیک به عنوان یکی از عوامل بروز بیماری می گوید: طبق تحقیقات نقش ژنتیک در بروز این سرطان فقط ۵ درصد است اما باید متذکر شد که این وضعیت در کشور ما نامعلوم است و برای تعیین نقش ژنتیک در زنان ایرانی مبتلا باید مطالعه تحقیقاتی وسیعی انجام داد.

مهم ترین عواملی که باعثایجاد سرطان سینه می شود، هورمون های جنسی است. نتایج مطالعات نشان می دهد که افزایش هورمون استروژن در بدن در بروز سرطان سینه نقش دارد. هر قدر سنین باروری یک خانم طولانی تر باشد، احتمال ابتلا به سرطان سینه هم بالاتر می رود بنابراین کسانی که در سنین پایین پریود و در سنین بالا یائسه می شوند بیش از دیگران در خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.

از همین رو کاهش سن بلوغ یکی از علایم خطر است و بهتر است عوامل بلوغ زودرس در دختران شناسایی و کنترل شود. هم چنین HRTنیز یکی از عوامل بروز سرطان سینه است. HRT همان هورمون تراپی جایگزین است که طی آن خانم یائسه هورمون جایگزین دریافت می کند. در این روش خانم یائسه در ازای قطع ترشح هورمون های زنانه، هورمون جایگزین دریافت می کند.

دریافت این هورمون ها علائم یائسگی را در خانم ها کم می کند اما نتایج مطالعات ثابت کرده است که HRT باعثافزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه می شود و باید مشکلات ناشی از یائسگی را با روش های غیر از این روش درمان کرد.

به ویژه در خانم هایی که در سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی یائسه می شوند. یکی دیگر از عوامل موثر در بروز این سرطان، چاقی است که در خانم های یائسه این خطر چند برابر می شود. توصیه اکید ما به این دسته از خانم ها تغییر روش زندگی و انجام فعالیت های ورزشی است.

ورزش باید حداقل ۲ تا ۳ بار در هفته به مدت ۲۰ دقیقه انجام شود و این ورزش همراه با تعریق و افزایش ضربان قلب در کاهش بروز سرطان سینه نقش مهمی ایفا می کند. خانم ها هم چنین باید از دریافت هورمون های جنسی استروژن جایگزین اجتناب کنند.

از دیگر عوامل خطر در بروز سرطان سینه، حاملگی دیررس و حاملگی پس از ۳۵ سالگی است که احتمال بروز سرطان را بیشتر می کند.

علائم سرطان
احساس توده بدون درد یکی از مهم ترین علائم سرطان سینه محسوب می شود و لازم است خانم ها نسبت به وجود هرگونه توده ای حساسیت نشان دهند و با پزشک مشورت کنند. ورم، توکشیدگی پوست، تغییر رنگ پوست و زخم نوک سینه نشانه های سرطان پیشرفته است و فرد بلافاصله باید به پزشک مراجعه کند. پزشک بر مبنای معاینه کلینیکی، ماموگرافی، سونوگرافی یا ام آر آی تصمیم به نمونه برداری می گیرد.

پس از نمونه برداری تشخیص قطعی سرطان صورت می گیرد. اگر تومور کوچک باشد و غدد لنفاوی درگیر نشده باشد، امکان انجام یک جراحی محدود هم در محل تومور اولیه و هم در محل غدد لنفاوی زیر بغل وجود دارد. اما اگر سرطان پیشرفته باشد پزشک مجبور به برداشتن سینه می شود و این مسئله بار روانی شدیدی را بر بیمار تحمیل می کند.

تاخیر در مراجعه
دکتر همایی درباره تاخیر در مراجعه به پزشک در زنانی که توده ای در بدن خود لمس می کنند، می گوید: تحقیقاتی در حال انجام است تا بفهمیم چرا زنان با تاخیر مراجعه می کنند. به نظر می رسد ترس شدید از بیماری یکی از مهم ترین علل است. متاسفانه بسیاری از زنان فکر می کنند با انکار بیماری به خودشان کمک می کنند.

در صورتی که فقط فرصت بهبود را از خود سلب می کنند. با مراجعه به هنگام می توان ضمن حفظ زیبایی مانع از پیشرفت سرطان شد.

درباره شیمی درمانی برای خانم ها نیز ذکر این نکته ضروری است که انجام هرگونه شیمی درمانی باید تحت نظر متخصص آنکولوژی باشد. هرقدر تشخیص سرطان دیرتر انجام شود، درمان های شیمی درمانی سنگین تری مورد نیاز است.

اگر اطلاع رسانی و فرهنگ سازی درباره لزوم تشخیص به موقع سرطان صورت بگیرد می توان امیدوار بود بسیاری از بیماران بتوانند بیماری را پشت سر بگذارند، در عین حال نقش حمایتی همسر و خانواده بسیار اساسی است و به خانم کمک می کند که بتواند مراحل درمانی را با موفقیت پشت سر بگذارد.

این سرطان قابل پیشگیری و قابل کنترل است و امروزه با پیشرفت روش های درمانی تعداد بیشتری از مبتلایان به این سرطان بهبود پیدا می کنند. بیماران پس از طی دوره درمان باید تحت نظر پزشک متخصص به صورت دوره ای معاینه شوند.

۸ راه طبیعی و کم خرج برای پیشگیری از سرطان سینه
۱ - هر روز فعالیت و تمرینات بدنی داشته باشید.

۲ - یک رژیم غذایی پیشگیری از سرطان را دنبال کنید. برای جلوگیری از بروز این بیماری مصرف ریزمغذی های گیاهی را با خوردن مقادیر زیادی از میوه ها، سبزی ها، غلات سبوس دار، دانه ها، خشکبار و حبوبات افزایش دهید. از جمله مصرف - مواد غذایی سرشار از فیبر خوراکی - دانه سویا و محصولات آن مثل «توفو» در این مورد باید از مصرف زیاد محصولات شیرین شده و تصفیه شده سویا خودداری کرد. - سبزیجات خانواده سیر و پیاز

۳ - حتما وزن خود را به یک حد سالم و طبیعی برسانید. نتایج بررسی ها نشان می دهد که افزایش وزن یک عامل موثر در بروز سرطان سینه است.
۴ - بررسی ها تایید می کند که مصرف کنندگان الکل بیشتر در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند.

۵ - هرگز سیگار نکشید یا در محیطی که دود سیگار است قرار نگیرید. زنان سیگاری ۴۰ درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند اما ترک آن بلافاصله تاثیرات سودمندی در کاهش این خطر بر جای می گذارد.

۶ - مصرف چربی را کاهش دهید و از چربی های سالم استفاده کنید. به نقل از ایسنا چربی های ترانس را از رژیم غذایی خود حذف کنید، مصرف چربی های اشباع شده را کاهش دهید و مصرف روغن زیتون و روغن ماهی امگا - ۳ را افزایش دهید.

۷ - تا حد امکان از تماس با عوامل سرطان زا مثل غذاهای سرطان زا، تشعشعات غیرضروری پرتوایکس، هورمون درمانی، تماس فیزیکی یا استنشاق حشره کش ها و آفت کش ها پرهیز کنید.

۸ -از مکمل هاي غني از ريزمغذي ها براي پيشگيري از سرطان سينه و ديگر بيماري ها استفاده کنيد.