گروه اجتماعی- بر اساس گزارش ناسا در سال گذشته ایران از میان 45 کشور جهان رتبه چهارم خطر خشکسالی در 30 ساله آینده را دارد. این موضوع در گزارشی تحت عنوان گرمایش جهانی و خشکسالی در 30 سال آینده منتشر شده است.
به گزارش افکارنیوز، بررسی ها نشان می دهد 73درصد مساحت و 74درصد جمعیت کشور با پدیده خشکسالی مواجه است.
اما برای قرار گرفتن در این رتبه ناخوشایند از وضعیت خشکسالی آنچنان که ناسا گفته است نباید انگشت اتهام را به سمت طبیعت گرفت بلکه به اعتقاد عیسی کلانتری؛ رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه، عوامل انسانی به ویژه مدیریت منابع آب در کشور بزرگترین دلیل آن است.شرایطی که کلانتری ادامه آن را به مثابه تبدیل تمام کشور به کویر می داند.
غلبه کفه ترازوی عوامل انسانی بر اقلیم
شاید اگر نابخردی بشر در رفتار با طبیعت و استفاده منابع آب نبود امروز کشورهایی همانند ایران در وضعیت گرمایش جھانی و تغییرات اقلیم و اکوسیستمی شاهد غلبه کفه ترازوی عوامل انسانی بر تغییرات اقلیمی در بروز و نیز تشدید خشکسالی نبودند.
سرانه مصرف روزانه آب در ایران 300 و در جهان 150لیتر است. به عبارتی ایرانی‌ها دو برابر میانگین جهانی آب مصرف می‌کنند. این موضوعی است که کلانتری در گفت و گو با افکارنیوز بر آن تاکید و عنوان می کند: در چند سال گذشته متوسط بارش‌ها به زیر 200 میلیمتر رسیده است که این دقیقا به معنی بروز شرایط خشکسالی است.
الگوی مصرف آب ایرانیان دو برابر کشورهای پر آب
واقعیت این است که الگوی زندگی و مصرف این مایع حیاتی در ایران حتی بیشتر از کشورهای پر آب است. این امر موجب شده تا منابع آبی فسیلی خود را از دست دهیم. روندی که به اعتقاد رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه باعث شده است، نه تنها زندگی را با آب جاری نگذرانیم بلکه الگوی مصرف را به نحوی پیش ببریم تا آب‌های فسیلی که حاصل میلیون‌ها سال تلاش طبیعت در سفره‌های زیرزمینی بوده است، در طول سه یا چهار دهه گذشته از دست برود آن هم برای تولید مواد غذایی یا آبیاری فضای سبز.
دیوار توسعه از ابتدا کج بوده است
این الگوی حریصانه مصرف باعث شده است ایران حتی با پنج درصد کاهش بارش‌ها شرایط نامطلوبی را تجربه کند این درحالی است که در کشورهای خشک حتی اگر20 تا 10درصد بارش‌ها هم کم شود، به دلیل اینکه ساکنان آنها الگوی مصرف را درست رعایت کرده‌اند به مشکل حادی در این زمینه بر نمی‌خورند. اما دیوار توسعه در ایران به دلیل الگوی اشتباه مصرف و البته بی‌برنامگی، اجرای سیاست‌های غلط و مدیریت غیر علمی از ابتدا کج بوده است.
کلانتری: دولت ها گمان می کنند آب در ایران بی انتها است
به طور نمونه هیچ کشوری در دنیا به جز ایران بیش از ۹۰ درصد از آب‌های تجدیدپذیر خود بهره‌برداری نمی‌کند. این در حالی است که در منابع سازمان ملل به صراحت اعلام شده کشوری که بیش از ۴۰درصد از این منابع آبی را استفاده کنند با خطرات عظیم زیست محیطی روبرو می‌شودهر چند که به گفته مسعود منصور، معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفت و گو با افکار نیوز در این میان تغییرات اقلیمی و خشکی‌های متعدد و در پی آن نشست سفره‌های زیر زمینی و افزایش دما در تشدید این روند موثر بوده است اما کلانتری که در گذشته وزیر کشاورزی نیز بوده است در این مورد می گوید: مصوبات و سیاست‌های دولت‌های در سالهای گذشته با این رویکرد بوده که آب در ایران بی‌انتها است. بنابراین مسئولان حتی از یاد بردند که در روند طبیعی به جمعیت کشور اضافه خواهد شد و باید در این زمینه نیز تدابیر لازم را اندیشید.
وی تاکید می کند: از حدود 400 میلیارد مترمکعب بارندگی سالانه در کشور، 66 درصد آن پیش از رسیدن به رودخانه‌ها تبخیر میشود. کل منابع آب تجدیدپذیر داخلی سالانه برابر 128میلیارد مترمکعب بوده و با احتساب 9 میلیارد مترمکعب منابع آب تجدید پذیر خارجی، حجم سالانه منابع آب تجدیدپذیر واقعی برابر 138 میلیارد مترمکعب است.
و امروز نبض منابع آبی در ایران بسیار کند می زند و به تبع آن پوشش گیاهی به تدریج از بین رفته، خاک‌ها لخت شده و مقاومت خود را در قبال باد و فرسایش باران از دست داده است. در چنین وضعیتی است که طبیعیست ایران دارنده رتبه اول فرسایش خاک باشد.
هشدارها برای وضعیت خشکسالی داده شده هر چند هیچگاه جدی گرفته نشده است. ناسازگاری اقلیم موضوعی بوده است که بشر از ابتدای خلقت در مناطقی همانند ایران با آن روبرو بوده است وگرنه ایرانی ها که مبدع قنات نمی شدند اما در حالی که ما تنها حق برداشت 40 درصد از منابع آب تجدیدپذیر را داریم همچنان در در استان خراسان رضوی برداشت آب بالای 130درصد، فارس بیش از 100درصد، کرمان 112درصد و همدان بیش از 100 درصد از بخش آب‌های تجدید پذیر است و این به معنی آن است که نه مسئولان و نه مردم هنوز کم آبی، خشکسالی و تبعات ناشی از آن همانند بروز پدیده گرد و غبار در استان هایی همانند خوزستان از 10 سال پیش تا کنون را جدی نگرفته اند اما طبیعت با هیچ کس شوخی ندارد بلکه به رفتاری متقابل و البته ذی شعور دست می زند.
