کتاب‌های درسی مهم‌ترین سند رسمی آموزشی کشور

محسن جعفرآبادی دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مولفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی، امروز در نشست خبری که در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگزار شد، با تاکید بر اینکه مهم‌ترین وظیفه این سازمان تألیف کتاب‌های درسی و تولید مواد آموزشی است، اظهار داشت: کارهای پژوهشی، تولید مجلات رشد و فیلم سالانه نیز تحت عنوان جشنواره رشد، همه برای باروری کتاب و مواد آموزشی است.

وی افزود: کتاب‌های درسی مهم‌ترین سند رسمی آموزشی کشور است و وسیله‌ای برای ایجاد وحدت ملی، تقویت فرهنگ مورد پسند در جامعه بوده و باعث انسجام ملی می‌شود.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی یادآور شد: با وجود ایجاد رسانه‌های مختلف در کنار کتب درسی، کتاب درسی هنوز حاکمیت خود را از دست نداده و نخواهد داد؛ چرا که مهم‌ترین سندی است که در آموزش و پرورش از آن استفاده می‌شود.

جعفرآبادی اضافه کرد: در کشور ما کتاب، یک کتاب سراسری است و این‌طور نیست که مدارس و استان‌های مختلف، کتاب‌های جداگانه داشته باشند.

وی تأکید کرد: تألیف یک کتاب درسی کار ساده‌ای نیست و این کار از عهده افرادی بر می‌آید که علاوه بر تخصص علمی، دارای تخصص در زمینه تعلیم و تربیت باشند.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی با بیان اینکه تألیف یک کتاب در آموزش و پرورش از تألیف کتاب برای دانشگاه‌ سخت‌تر است، تصریح کرد: دلیل آن این است که سن یادگیرنده در آموزش و پرورش با دانشجویان دانشگاه متفاوت است.

وی عنوان کرد: پیچیدگی‌های موجود باعث می‌‌شود که ما هر ساله به دنبال این باشیم تا از بهترین مؤلفان استفاده کنیم؛ ضمن اینکه این کار زمینه‌ای برای جذب بهترین مؤلفان شده و باید یک سپاسگزاری مادی و معنوی از مؤلفان صورت گیرد.

جعفرآبادی خاطرنشان کرد: از 10 سال گذشته پیش از آغاز سال تحصیلی مراسمی در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تحت عنوان تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی برگزار می‌شود که امسال نیز یازدهمین سال برگزاری آن بوده و در 10 مهر صورت می‌گیرد.

* 880 نفر در تالیف کتب درسی و مواد آموزشی همکاری داشته‌اند

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مولفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی بیان داشت: همین توجه و اقبال باعث شده است که افرادی که صلاحیت تولید مواد ‌آموزشی را دارند به ما روی خوش نشان دهند ضمن اینکه امسال با شروع پایه دهم در مجموع 880 نفر در تالیف کتب درسی و مواد آموزشی همکاری داشته‌اند.

وی فلسفه مراسم تجلیل از مؤلفان و پدیدآوردنگان مواد آموزشی را نوعی سرمایه‌گذاری برای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزی عنوان کرد و گفت: این کار به این معناست تا زمینه جذب افراد مؤثر و کارآمد در سازمان پژوهش را فراهم کنیم.

جعفرآبادی با اشاره به شروع به کار نظام جدید تحصیلی از سال 90 خاطرنشان کرد: امسال این تغییرات به  پایه دهم رسیده است ضمن اینکه در پایه دهم دانش‌آموزان با هدایت تحصیلی در بین شاخه‌ها و رشته‌های مختلف توزیع می‌شوند و به همین دلیل تعداد کتاب‌ها و عناوین تألیفی تعدد پیدا می‌کند.

وی در تشریح عناوین کتب شاخه‌های مختلف تحصیلی یادآور شد: شاخه نظری دارای رشته‌های ریاضی فیزیک، تجربی،‌ علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی است که کتاب‌های تخصصی رشته علوم و معارف اسلامی برای نخستین‌بار امسال تالیف شده و به مدارس ارسال شده است.

جعفرآبادی با اشاره به کتب شاخه فنی‌و‌حرفه‌ای گفت: 41 رشته فنی و حرفه‌ای وجود دارد که در 10 گروه شامل برق‌، مواد و فرآوری، تعمیر و نگهداری ماشین‌الات، مکانیک، معماری ساختمان، هنر، کشاورزی و غذا، بهداشت و سلامت، خدمات و بازرگانی و امور اداری است.

* 25 عنوان کتاب جدیدالتألیف و 24 عنوان کتاب راهنمای معلم در متوسطه نظری تألیف شده است

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی با بیان اینکه شاخه کاردانش دارای 151 رشته است، تصریح کرد: در مجموع برای این رشته‌ها و شاخه‌ها 134 میلیون کتاب تألیف شده که شامل هزار عنوان کتاب از مقطع ابتدایی تا پایان متوسطه است.

وی اضافه کرد: از هزار عنوان کتاب تولید شده، تعدادی از کتاب‌ها در سال تحصیلی جاری تألیف شده و تعدادی از کتاب‌ها نیز مربوط به سال گذشته است؛ کتاب‌های جدیدالتألیف برای دوره ابتدایی 8 عنوان کتاب درسی و سه عنوان راهنمای معلم است.

جعفرآبادی با بیان اینکه امسال پایه دهم در متوسطه نظری ارائه شده است، یادآور شد: 25 عنوان کتاب جدیدالتألیف و 24 عنوان کتاب راهنمای معلم در متوسطه نظری تألیف شده است که در مجموع در دوره ابتدایی و متوسطه نظری در سال تحصیلی جاری 60 عنوان کتاب جدیدالتألیف ارائه شده است.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی با اشاره به کتب شاخه فنی و حرفه‌ای متذکر شد: 75 عنوان کتاب درسی در این شاخه تولید شده که  38 کتاب راهنمای معلم و 33 کتاب با عنوان «همراه هنرجو» تألیف شده است که در مجموع  146 عنوان کتاب است؛ ضمن اینکه بالغ بر 200 عنوان کتاب جدیدالتألیف در سال تحصیلی جاری در شاخه نظری و فنی و حرفه‌ای وارد نظام آموزشی شده است.

وی افزود: تعداد مؤلفانی که در تألیف کتاب‌های فنی و حرفه‌ای همکاری داشتند، 244 نفر و در متوسطه نظری 184 نفر است.

جعفرآبادی با تاکید بر اینکه بعضی از کتب درسی دارای 15 معلم و بعضی نیز دارای سه مؤلف است، تصریح کرد: تنها به کتب درسی اکتفا نشده است و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی همواره تأکید داشته است که علاوه بر کتب به سایر مواد آموزشی نیز توجه شود.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی بیان داشت: این مواد آموزشی شامل کتاب‌ معلم‌،‌کتاب کار دانش‌آموز و فیلم و سی‌دی برای شاگرد و معلم است؛ ضمن اینکه امسال برای رشته ریاضی فیزیک، درس زمین‌شناسی قرار داده شده است که این درس در سال‌های گذشته در این رشته وجود نداشت.

وی از درس «مطالعات فرهنگی» به عنوان درس جدیدی برای رشته علوم انسانی و علوم و معارف ا سلامی در پایه دوازدهم خبر داد و گفت: درس فلسفه و منطق از هم جدا شده و درس منطق در پایه دهم و درس فلسفه در پایه یازدهم و دوازدهم قرار داده شده است؛ ضمن اینکه درس آزمایشگاه نیز به صورت کتابی مستقل برای رشته ریاضی و تجربی گردآوری شده و شامل دروس فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی در پایه‌های دهم به مدت دو ساعت و در پایه یازدهم به مدت یک ساعت بوده و برنامه‌‌ریزی شده است.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی از تألیف و آموزش کتاب «ارتباط موثر» مربوط به شاخه فنی و حرفه‌ای به عنوان کتاب جدید در سال تحصیلی جاری خبر داد و گفت: عنوان کتاب عربی به عنوان تغییر یافته «عربی زبان قرآن» تغییر داده شده است تا درس عربی در خدمت فهم و توجه به مفاهیم دینی قرار گیرد.

وی با اشاره به خوشه‌های تخصصی دروس مختلف خاطرنشان کرد: خوشه دروس انسان و سلامت در نظرگرفته شده است که این خوشه شامل دروس آمادگی، انسان محیط زیست و سلامت و بهداشت است که در پایه‌های دهم ،‌یازدهم و دوازدهم قرار دارد.  

جعفرآبادی خوشه دیگر را انسان و مهارت زندگی برشمرد و یادآور شد: این خوشه شامل دروس هنر،‌تفکر و سواد رسانه‌ای و کارگاه کارآفرینی است که دانش‌اموزان می‌توانند دو درس را در پایه دهم و یازدهم انتخاب کنند؛ ضمن اینکه خوشه مدیریت و سبک زندگی نیز به عنوان درسی در پایه دوازدهم ارائه شده است.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی با بیان اینکه خوشه مطالعات اجتماعی شامل دروس جغرافیای ایران،  استان‌شناسی در پایه دهم ، تاریخ معاصر در پایه یازدهم و علوم اجتماعی در پایه دوازدهم است، تصریح کرد: خوشه علوم تجربی نیز شامل دروس زیست، زمین‌شناسی، فیزیک و شیمی است.

وی با تاکید بر اینکه کتاب‌های رشته علوم و معارف اسلامی دارای دروس تخصصی است، افزود: این دروس شامل اخلاق، علوم و معارف قرآنی، اصول عقاید،‌احکام،‌ عربی تخصصی، جریان ‌شناسی اندیشه‌های معاصر و مطالعات فرهنگی است.

جعفرآبادی تاکید کرد: بخشی از برنامه درسی ملی ویژه مدارس است که در آن به کارهای پژوهشی و پروژه‌ای توجه خاص می‌‌شود.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی بحث مربوط به ویراستاری و استفاده از واژگان مصوب فرهنگستان و زبان ادب فارسی را از ویژگی‌های تألیف کتاب درسی سال تحصیلی جاری برشمرد و گفت: رویکرد سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی حرکت به سمت بسته آموزشی است که در این خصوص امسال 5 نرم افزار در دوره ابتدایی و متوسطه اول شامل علوم تجربی برای متوسطه اول و هدیه‌های آسمانی در درس فارسی برای دوره ابتدایی تهیه شده است.

وی بیان داشت: کتاب گویا برای دروس زبان انگلیسی،‌فارسی و عربی تهیه شده که در آن تلفظ صحیح و قرائت درست این دروس در این کتاب بیان شده است.

جعفرآبادی خاطرنشان کرد: فیلم‌های تهیه شده برای دوره ابتدایی و متوسط 17 عنوان است و برای رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش نیز 29 عنوان فیلم آموزشی تهیه شده که در کنار آنها 14 عنوان کتاب کار که مربوط به انتشارات مدرسه است، تألیف و به دانش‌آموزان ارائه شده است.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی اعتبارسنجی‌ کتاب‌ها را از جمله کارهای انجام شده در سال  تحصیلی جدید عنوان کرد و گفت: این کار به صورت همزمان صورت گرفته است؛ به این معنی که امسال در ضمن تألیف کتب، در سامانه دفتر تالیف کتاب‌ها قرار گرفته و معلمان نظرات خود را درخصوص تألیف کتاب‌ها بیان کردند.

وی افزود: در بحث اعتبارسنجی 1700 معلم مشارکت داشتند؛ ضمن اینکه 200 هزار نظر در این خصوص به ما واصل شده است و در مجموع کارهای انجام شده به مباحثی مانند تفکر، تعقل، علم،‌عمل، ایمان و اخلاق توجه خاص شده و به عنوان شالوده همه کارها قرار گرفته‌اند.

جعفرآبادی یادآور شد: در آموزش‌های عمومی و نظری سه سال اول به عنوان مهارت پایه، سه سال دوم به بحث اجتماعی شدن دانش‌آموز، سه سال سوم به بحث هویت‌یابی و سه سال چهارم به بحث استقلال و ایفای نقش دانش‌آموزان توجه شده است.

دبیر یازدهمین همایش تجلیل از مؤلفان و پدیدآورندگان مواد آموزشی تاکید کرد: در تألیف کتب درسی باید همواره به صحت و اعتبار علمی آنها اعتماد داشته باشیم؛ ضمن اینکه ابعاد انگیزشی و حس کنجکاوی دانش‌آموزان از وجوه قابل توجه ما بوده است و باید به حجم کتاب، ساعت تدریس و هویت ملی توجه خاص شود.

وی گفت: در شاخه فنی و حرفه‌ای در کنار شاخص‌های یاد شده به موضوع و ارزش کار نگاه عمیق‌تری داشته‌ایم و تجربیات بین‌المللی نیز مدنظر قرار گرفته است؛ ضمن اینکه به بحث شایستگی شامل شایستگی فنی مانند درس‌‌های خاص رشته‌ها، شایستگی غیرفنی‌شامل موضوعات کارآفرینی و اخلاق حرفه‌ای و شایستگی عمومی مانند دروس زبان فارسی پرداخته شده است.