گروه اجتماعی_ بن‌ماری‌ها برای حرارت دادن معرف‌ها و ذوب کردن نمونه‌ها نیز به کار گرفته می شوند. به عنوان یک اصل کلی، در بن‌ماری‌ها از مایع آب استفاده می‌شود؛ با آن که در تعداد معدودی از آن‌ها روغن نیز به کار گرفته می‌شود. اخیرا نسل جدید بن‌ماری‌ها با نام "حمام مهره بدون آب (Waterless bead bath) نیز ابداع شده که در انتهای مقاله به شرح آن میپردازیم.
به گزارش افکار نیوز؛ گسترهی حرارتی بن‌ماری‌ها که به شکل طبیعی و بیشتر به کار گرفته می شود بایستی از دمای اتاق تا 100 درجه سانتیگراد باشد. بایستی توجه داشت که بن‌ماری‌های با توانایی ایجاد حرارت دمای 100 درجــه ســانـتـیـگـراد، یـک پـوشـش بـا خصوصیات ویژه دارند. معمولا بن‌ماری‌ها محفظه‌ای به ظرفیت 2 تا 3 لیتر دارند.
ساختار کلی بن‌ماری‌ها
به شکل کلی، بن‌ماری‌ها واحد کنترل الکتریکی، نمایشگر، درپوش، محفظه تانک، ترمومتر و در بعضی از مدلها واحد یکنواخت کننده (Agitation unit) نیز دارند.
اصول بنیادی عملکرد بن‌ماری
جنس ساخت بن‌ماری‌ها از فولاد است و به وسیله یک رنگ الکتروستاتیک با قابلیت جذب و مقاومت بالا در برابر شرایط محیط آزمایشگاه، پوشیده می‌شوند. بن‌ماری‌ها یک قطعه دارند که کـنترل‌ها درون آن واقع شدهاند. بن‌ماری‌ها هـمـچـنـیــن یـک مـحـفـظـه تـانـک دارند کـه ضـــــد‌زنـــــگ است و مــجــمـــــوعــــه‌ای از رزیـستـورهـای الکتـریکـی در قسمـت پـاییـن آن وجود دارد. در این دستگاه‌ها، حرارت به وجود آمده به مایع داخلی تانک (آب یا روغن) انتقال یافته و بدین صورت، مایع داخل محفظه تانک به کمک وسیله‌های کنترل کننده (ترموستات و ...) به دمای مورد نظر می‌رسد.
به شکل کلی، رزیستورهای به کار برده شده در بن‌ماری در دو نوع دیده می شوند:
رزیستورهای داخلی: این رزیستورها داخل یک لوله واقع شده و در بخش انتهایی محفظه تانک بن‌ماری و در تماس مستقیم با مایع داخل آن واقع می شوند.
رزیستورهای بیرونی: این مدل از رزیستورها در بخش زیرین و در بیرون از محفظه تــانــک واقع شده انــد. آن ها توسط یــک مــاده ایــزولـه کننـده (Isolating material) برای ممانعت از هدر رفت گرما، پوشیده شده اند. این دسته از رزیستورها، گرما را توسط هدایت گرمایی (Thermal conduction) به کف محفظه تانک انتقال می دهند .
مدل ویژه ای از بن‌ماری‌ها قسمت هایی همانند با سیستم یکنواخت کننده نیز دارند که سبب به وجود آوردن یک حرکت کنترل شده دقیق در مایع داخل محفظه تانک شده و بدین طریق سبب شکل گیری یک دمای یکنواخت در سراسر مایع داخل آن می‌شود.
به شکل کلی ، بن‌ماری‌ها از دیدگاه دمایی به سه گروه با دمای پایین، دمای بالا و عایق دار دسته بندی می‌شوند.
سیستم‌های کنترل بن‌ماری
بن‌ماری‌ها سیستم‌های کنترلی بسیار سادهای دارند. بعضی از تولید کنندگان این دستگاه ، کنترل‌ها را با میکروپروسسورها ادغام کرده‌اند که با توجه به مدل بن‌ماری، اختلاف هایی با یکدیگر دارد .
پانل کنترل بن‌ماری‌ها بخش های زیر را دارد
- کلید کنترل روشن/خاموش
- چراغ نشان دهنده وضعیت روشن/خاموش بودن دستگاه
- یک دکمه برای گزینش مواردی همانند با دمای مورد نظر، دمای هشدار و انتخاب واحد دما (درجه سانتیگراد، درجه فارنهایت)
- چراغ هایی (اغلب اوقات دو عدد) برای نشان دادن واحد دما (درجه سانتیگراد، درجه فارنهایت)
- دو دکمه برای تنظیم فاکتورهای مورد نظر
- صفحه نمایش
نصب بن‌ماری
نصب بن‌ماری را در نزدیکی پریز برق انجام دهید . پریز برق بایستی برای تامین حفاظت و ایمنی اپراتور و تجهیزات، یک سیم تخلیه برق در زمین (Ground pole) داشته باشد. بن‌ماری‌ها معمولا با ولتاژ و فرکانس‌های 120 ولت/60 هرتز یا 230 ولت/60 هرتز کار می‌کنند.
نصب و استفاده از بن‌ماری‌ها ترجیحا باید برای تخلیه آب داخل محفظه تانک، در نزدیکی سینی ظرفشویی باشد.
سطحی که بن‌ماری روی آن واقع می شود باید تراز و یکنواخت بوده و قادر به تحمل سنگینی آن در زمان انباشته بودن با مایع ، باشد .
فضای اطراف بن‌ماری بایستی به شکلی باشد که اپراتور قادر به این باشد به راحتی در آن مکان کار کند و هم چنین فضای مناسب و کافی برای قرار دادن نمونه‌ها و سایر تجهیزاتی که در هنگام کار به آن‌ها احتیاج دارد، در اختیار داشته باشد.
از قرار دادن بن‌ماری در مکانی که جریان هوای فراوان (جلوی کولر، جلوی پنجره) وجود دارد، ممانعت کنید.
جنبه های ایمنی استفاده از بن‌ماری
از کار کردن با بن‌ماری در محیط‌هایی که مواد قابل اشتعال و احتراق در آن وجود دارد ، دوری کنید. این وسیله دارای قسمت هایی است (رزیستورهای با قابلیت تولید دماهای بسیار بالا) که امکان به وجود آوردن آتش سوزی‌های تصادفی یا احتراقی را به صورت بالقوه دارند .
بن‌ماری را بایستی به پریز برقی که سیم تخلیه برق در زمین دارد، در اتصال قرار داد.
محفظه تانک بن‌ماری بایستی آکنده از مواد غیر قابل اشتعال و همچنین موادی که فاقد ویژگی خورندگی هستند، باشد.
در زمان استفاده از بن‌ماری بایستی از وسایل حفاظتی استفاده کرد. بن‌ماری‌ها که جزو تجهیزات آزمایشگاهی هستند رزیستورهایی دارند که به دنبال برقراری تماس با بدن (حتی در طی یک زمان به خصوص بعد از خاموش کردن دستگاه) می‌توانند سبب بروز سوختگی شوند.
برای کار با موادی که بخار به وجود می آورند بایستی بن‌ماری را در قسمت زیر هود یا در مکانی که تهویه مطلوبی در آن دیده می شود ، قرار دارد.
بایستی به یاد داشت که به دنبال تماس دست یا بدن با مایعات داخل محفظه تانک بن‌ماری، احتمال بروز سوختگی وجود دارد.
طراحی بن‌ماری‌ها به نحوی است که محفظه تانک آن‌ها بایستی مملو از مایعات باشد. اگر محفظه تانک بن‌ماری خالی باشد، دمای آن قادر به افزایش به مقدار زیادی است. بهتر است که یکنواخت کننده دما در بن‌ماری‌ها به کار گرفته شود که سبب توزیع یکنـواخـت دمـا در تمامی بخش های مایع داخل بن‌ماری می‌شوند.
اگر هـر کـدام از سیستـم‌هـای کـنـتــرلــی بــن‌مــاری (کـنـتـرل دمـا، کـنـتـرل دمـای هشدار) با مشکل همراه بود، از به کار بردن بن ماری خودداری کنید.
نکات لازم در زمان کار کردن با بن‌ماری برای بالا بردن عمر وسیله
با توجه به مدل بن‌ماری، محفظه تانک آن را از مایع مورد نظر (آب، روغن) انباشته کنید.
سطح مایع مورد نظر داخل محفظه تانک بـن‌مـاری بـایستی به نحوی باشد که بعد از قرار گرفتن نمونه‌ها در درون آن، ارتفاع سطح مایع از کف محفظه تانک، 5-4 سانتی متر باشد.
داخل محفظه تانک بایستی عاری از آلودگی و تمیز باشد. بعضی از تولید کنندگان این دستگاه سفارش می‌کنند که برای ممانعت از رشد قارچ، کپک و ...، مواد مهار کننده رشد این ارگانیسم‌ها نیز به آب داخل محفظه تانک اضافه شود.
از تمیـز کـردن بـن‌مـاری بـا مـواد شیمیـایی سفیدکننده ممانعت شود.
از مایعاتی که مقادیر زیادی از کلر در خود دارند، اجتناب شود.
از محلول‌های نمکی ضعیف نظیر کلرید ســـدیـــم، کـلــریــد کـلـسـیــم یــا تــرکـیـبــات کــروم، دوری شود.
از ریختـن هـر گونه اسیـد قـوی در محفظه تانک بن‌ماری، خودداری شود.
از به کار بردن غلظت‌های بالای هر گونه نمک در محفظه تانک بن‌ماری، خودداری شود.
از مصرف غلظت‌های پایین هیدروکلرید، هـیـــدروبـــرومـیــک، هـیــدرویــدیــک، اسـیــدهــای ســـولـفـــوریـــک یـــا کـــرومـیـــک در بـــن‌مــاری‌هــا خودداری شود.
از مصـرف آب مقطـر برای پـر کـردن محفظه تانک بن‌ماری‌ها، به سبب بروز سایش و سوراخ شدن بن‌ماری، خودداری شود.
حمام مهره بدون آب (Waterless bead bath)
یکی از مسائل مهم در زمان استفاده از بن‌ماری‌ها، به وجود آمدن آلودگی با قارچ‌ها، جلبک‌ها و باکتری‌ها در آب داخل محفظه تانک است. در همین رابطه نسل جدیدی از بن‌ماری‌ها به نـام "حمـام مهـره بـدون آب (Waterless bead bath)" طـراحـی شـده اسـت کـه مهـره‌های ویژه ای از جنس فلزهای جامد قابل برگشت به طبیعت در خود دارد و عاری از آلودگی‌هایی که در بــن‌مـاری‌هـای معمـولـی دیده مـی‌شـود، است.
امتیاز دیگر استفاده از "حمام‌های مهره بدون آب" ، پایین آوردن سطح مصرف الکتریسیته است. به عنوان نمونه، مـصـرف برق در "حمام‌های مهره بدون آب" ، به منظور ایجاد دمای 65 درجه سانتیگراد، در حدود یک چهارم و برای فراهم سازی دمای 37 درجه سانتیگراد نیز در حدود یک دوم برق لازم برای بــــن‌مــــاری‌هــــا اســــت. از سایر مزیت های "حمام‌های مهره بدون آب" می توان به ایجاد دمای ثابت تر با نوسانات کمتر در مقایسه با بن‌ماری‌ها اشاره کرد.
توزیع رسانه ای توسط : سایت رپورتاژ ادز
