سرانجام لایحه حفاظت از خاک چه شد؟

 خاک، عنصر حیات بخش زندگی را لنج به لنج چپاول کرده و به یغما می‌برند،  اما هنوز منتظر تصویب لایحه حفاظت از خاک هستیم.

 

با اینکه عامه مردم خاک را برای قاچاق و دزدی فاقد ارزش می‌دانند، اما ایران به لحاظ دارایی خاک شیرین یا همان خاک کشاورزی از چنان گنجی برخوردار است که برخی کشورهای همسایه به ویژه کشورهای جنوبی خلیج فارس، با به غارت بردن این منبع ارزشمند از برخی مناطق ما مثل جزیره هرمز، اراضی لم یزرع خود را غنا می‌بخشند.

 

* تجارت خاک شیرین راهی پرسود و درآمد

تجارت قانونی و غیرقانونی خاک شیرین مانند بسیاری از تجارت‌ها راهی پرسود برای کسب درآمدهای هنگفت است، نرخ جهانی خاک نباتی برای هر مترمکعب حدود یک دلار است که وقتی این کالا قاچاق باشد، با قیمت کمتری به دست خریدار می‌رسد، اما پرسود بودن این کالا به فاکتورهای دیگری برمی‌گردد: اینکه این کالا فاسد شدنی نیست، حمل و نقل آسان و بی دردسری دارد، بنابراین وقتی فروش آن به طور گسترده و در حجم‌ سنگین انجام شود، پرسود خواهد شد، از طرف دیگر صادرات خاک کشاورزی معمولاً به صورت خام است که قیمت بسیار کمتری دارد و خریداران با خرید خاک خام و فرآوری آن، این خاک فرآوری شده را با قیمت بسیار بالاتری به بازارهای هدف می‌فروشند.

 

بر اساس اعلام رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال 90، معادل 75 هزار تن خاک به ارزش 517 میلیون دلار و در سال 91، معادل 140 هزار تن خاک به ارزش 2.3 میلیون دلار با کد تعرفه 25.8 خاک با عنوان صادرات غیرنفتی صادر شده است.

 

همچنین بر اساس گزارش رسمی خانه معدن ایران در سال 1390، حدود 150 هزار تن انواع خاک‌های صنعتی از جمله فلوسپار، کائولن کلوخه و دانه‌بندی، به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر شده است که به لحاظ اقتصادی اهمیت چندانی ندارد، در حالی که خاک فرآوری شده این گروه هم اکنون سهم قابل توجهی از تجارت دنیا را تشکیل می‌دهد.

 

* تاراج خاک جزیره هرمز

حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهور طی یکی از سفرهای خود گفت: در کشورهای جنوبی خلیج فارس خاک بسیار ارزشمند است، آن‌ها با لنج خاک ایران را به غارت می‌برند، برای مصارف کشاورزی یا سایر مقاصد، نباید خاک از بین رود و نابود شود، چرا که 8 خاک بزرگ‌ترین سرمایه زندگی بشر بوده و باید حفظ شود.

 

معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز تصریح کرد: جزیره هرمز یکی از جاذبه‌های زیبای طبیعی ایران و از ظرفیت‌های ارزشمند استان فارس است که متأسفانه در این منطقه شاهد قاچاق خاک بوده‌ایم، از این سو بارها نگرانی خود را به صورت کتبی به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و به وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده‌ایم.

 

* لایحه حفاظت از خاک

خاک به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است، چرا که قانون‌گذاران ما در بهارستان طرح‌ها و لوایح ارائه شده مبنی بر حفاظت از خاک را هیچ‌گاه به سرانجام نرسانده‌اند و در مجلس دهم هم این موضوع هنوز در دستور کار قرار نگرفته است.

 

سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یک دستگاه نظارتی و طبق اصل 50 قانون اساسی، باید در قالب وظیفه مطالبه‌گر خود از منابع خاکی کشور در مقابل قاچاق و تخریب صیانت کند، اما بعد از سالیان سال قاچاق خاک، این سازمان در حال بررسی لایحه حفاظت از خاک بوده و بعد از اتمام این بررسی، آن را به مجلس ارائه خواهد کرد.