بهانه جویی مدیریت شهری برای فرار از خدمت رسانی در اربعین حسینی

راهپیمایی و زیارت اربعین امام حسین(ع) در سال‌های گذشته به یک حرکت سیاسی عبادی تبدیل شده است و در همین زمینه سازمان و دستگاه‌ها تلاش می کنند با محوریت وزارت کشور اقدامات قابل توجهی را در برگزاری هرچه باشکوه‌تر این مراسم انجام دهند.

در همین زمینه در وزارت کشور ستادی تحت عنوان ستاد اربعین پیش بینی شده که 16 دستگاه و سازمان در این ستاد عضویت دارند و برای هر یک از سازمان‌ها وظایف پیش بینی شده است که برای شهرداری تهران  نیز وظایفی در نظر گرفته شده است که از آن جمله می‌توان به حوزه امور خدمات شهری و البته تامین بخشی از وسایل حمل ونقل عمومی برای جابه‌جایی زائران در مبادی ورودی مرزها اشاره کرد.

در سال های گذشته نیز مدیریت شهری عنایت ویژه‌ای را به برگزاری این مراسم داشت و اعتباراتی را نیز برای آن پیش بینی می‌کرد که اگر چه این اعتبارات نیز پاسخگو نیاز نبود اما به هر حال تلاششان قابل تقدیر بود و این در حالی بود که بخش قابل توجهی از زائران در مراسم اربعین حسینی را هم شهروندان تهرانی تشکیل می‌دادند.

در سال‌های گذشته در کنار اعتبارات تخصیص داده شده از سوی مدیریت شهری به برگزاری این مراسم، خیرین و عزادران حسینی نیز هر کدام سهم قابل توجهی را در این مراسم داشتند به طوری که در مسیر برپایی این مراسم موکب‌هایی نیز از سوی هیئت‌های مذهبی و خیرین برپا می شد.

مجتبی عبدالهی معاون سابق امور فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در 22 شهریور 96 و در آخرین روزهایی که در مجموعه شهرداری تهران و در زمان نجفی شهردار سابق تهران حضور داشت درباره برنامه ریزی مدیریت شهری در برگزاری مراسم اربعین حسینی بیان کرد: با توجه به برنامه ریزی مدیریت شهری، امسال نیز برنامه های مختلفی با اعتبار 10 میلیارد تومانی در کربلا اجرا خواهد شد.

وی با اشاره به مصوبه شورای شهر تهران در خصوص اجرای برنامه‌های مصوب در اربعین اظهار کرد: امسال نیز طبق دستور شهردار تهران، برنامه‌هایی در مرزها و همچنین کربلا پیش بینی شده است.

عبدالهی با اشاره به فراهم شدن زیرساخت‌های خدماتی در مرزهای ایران و عراق و همچنین ارائه خدمات بهداشتی، درمانی و... به زائرین افزود: در این زمینه از تجربیات سال‌های گذشته استفاده خواهد شد علاوه بر اینکه تجهیزاتی نیز در مرزها دپو شده است.یکی از اقدامات شهرداری تهران در سال جاری در مراسم اربعین تسهیل خدمات است که در این بخش از ظرفیت سایر بخش‌ها استفاده می‌شود.

وی همچنین به نوع خدمات در نظر گرفته شده در مرزهای ایران و عراق به زائرین بیان کرد: این خدمات متنوع است که از آن جمله می‌توان به توزیع مواد غذایی،بهداشتی و همچنین جابه جایی مسافران اشاره کرد. 

برگزاری مراسم اربعین حسینی و حضور شهرداری تهران به عنوان دستگاه تسهیل گر در سال گذشته نیز با حاشیه‌هایی همراه بود به طوری که اعضای شورای شهر تهران در دوره پنجم بنایی برای حضور شهرداری تهران در تسهیل این مراسم نداشتند و تنها به خاطر اینکه اعتبار آن در بودجه 96 پیش بینی شده بود کوتاه آمدند.

اما داستان امسال کاملا متفاوت است چرا که مدیریت شهری اعم از شورای شهر تهران و شهرداری تهران تمایلی به حمایت از این گونه مراسم‌ ندارند که از نمونه‌های آن می‌توان به برپای شانزدهمین نمایشگاه عطر سیب در آستانه محرم امسال اشاره کرد،نمایشگاهی که به هیچ عنوان مورد استقبال هیئت‌های عزاداری برای تهیه اقلام موردنیازشان قرار نگرفت که البته این موضوع از قبل نیز مشخص بود چرا که مدیریت شهری بنایی برای برپای این نمایشگاه نداشت اما به خاطر فشار رسانه‌ای و انتقاد شهروندان و هیئت‌های مذهبی ترجیح داد نمایشگاه را دریک سطح پایین برگزار کند تا در واقع اذعان کند که ما هم کاری کرده‌ایم.

این در حالی بود که در تاریخ 17 شهریور  نمایشگاه عطر سیب بدون حضور مسئولان شهری و رسانه ها و در سکوت خبری که البته دلیل آن نیز کاملا مشخص بود افتتاح شد، نمایشگاهی که به هیچ عنوان قابل مقایسه با نمایشگاه‌های سنوات گذشته نبود اما جالب تر اینکه  محمدعلی افشانی شهردار تهران در  عصر همان روز و  در حاشیه برگزاری سیزدهمین نمایشگاه زنان و تولید ملی در جمع خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که چرا شما در مراسم افتتاح شانزدهمین نمایشگاه عطر سیب شرکت نکردید، اظهار کرد: بنده در خصوص افتتاح این نمایشگاه بی‌اطلاع بودم.

وی در پاسخ به این پرسش که مگر معاونت فرهنگی شهرداری تهران در خصوص افتتاح این نمایشگاه اطلاعات لازم را به دفتر آقای شهردار ارسال نکرده است، گفت: در این زمینه اطلاعی ندارم.

شهردار تهران در پاسخ به این پرسش که چرا مدیریت شهری در این دوره توجهی را به موضوعات مذهبی و حمایت از هیئات ندارد، گفت: قطعاً اینطور نیست و البته باید در این خصوص در نشست خبری توضیح داده شود.

البته پاسخ آقای شهردار نیز برای فرار به جلو بوده ضمن اینکه نباید از عدم کفایت آقای معاون امور فرهنگی شهرداری تهران گذشت، به طوری که حضور وی در این مدت در جایگاه معاونت شهردار تهران نتواسته است انتظارات را برآورده کند.

محمدجواد حق شناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در این باره گفت: با توجه به مشخص شدن بودجه و بدهکاری 50 هزار میلیارد تومانی ،بودجه فرهنگی کاهش قابل توجهی پیدا کرد و مبلغ 350 هزار میلیارد تومان از این بودجه کم شد. به خاطر این کاهش بودجه چشمگیر سعی کردیم 3.5 درصد، از بودجه سایر معاونت‌ها را به این بخش اختصاص دهیم تا این کاهش را جبران کنیم.

وی افزود: با توجه به این تغیر رویه تلاش شد تا پایداری فرهنگی با توجه به رویکرد‌های اجتماعی و نشاط اجتماعی در کمیسیون مورد توجه قرار گیرد و این موضوعات از اهم محور‌های کمیسیون بود. در این دوره برای اولین بار شاهد برگزاری نوروزخوانی در سطح شهر بودیم؛ برگزاری جشن پرچم و همچنین حضور خانواده‌ها در استادیوم و تماشای فوتبال و همچنین حضور در مراکز فرهنگی و اجتماعی جز محور‌های مورد تأکید اعضا بود. حضور اعضای کمیسیون در حفظ آثار تاریخی نیز از اقدامات این کمیسیون بود.

حق شناس با بیان اینکه کمیته‌های فرهنگی، ورزشی، دینی و اجتماعی در حوزه‌های خود پیگیر امورات بوده‌اند، ادامه داد: این کمیته‌ها در برنامه و فعالیت‌هایی مانند اربعین، شادانه، مهر قلم و سایر فعالیت‌ها و محور‌ها اقدامات خوبی را دنبال کردند و فراخور فعالیت‌های کمیسیون اقدامات لازم را انجام دادند وامسال برای اولین بار عنوان اربعین در ردیف‌های بودجه شهردار تهران اضافه شد

وی با بیان اینکه امسال شاهد کاهش 350 میلیاردی بودجه معاونت فرهنگی بودیم که تصویب این کاهش روی سایر بخش‌های فرهنگی هم اثر گذاشت، افزود: در گذشته شاهد هزینه‌هایی برای مراسم اربعین بودیم که جایی برای بودجه نداشت، اما امسال برای اولین بار عنوان اربعین هم در ردیف‌های بودجه شهردار تهران اضافه شد؛ عنوان عطر سیب دقیقا روشن نبود که مربوط به چه حوزه‌ای است، لذا آن را به عنوان «تکریم آیین‌های عاشورایی» مصوب کردیم. البته نظر شهردار و کمیسیون هم مبنی به برگزاری این نمایشگاه بود.

حق‌شناس ادامه داد: حجم بالای هیئت‌های مذهبی قطعا به بودجه مشخص شده برای برگزاری این نمایشگاه نمی‌رسید و ما نیز اعلام کردیم که این بودجه را نمی‌توانیم به صورت بن اختصاص دهیم؛ لذا به نوعی آن را مدیریت کردیم و نمایشگاه هم برگزار شد. در مجموع مبلغ 2 میلیارد و 360 میلیون تومان به نمایشگاه عطر سیب و فعالیت‌های اربعین اختصاص پیدا کرد.

اگر چه افشانی شهردار تهران و محسن هاشمی رفسنجانی رئیس شورای شهر تهران از ورود شهرداری تهران طبق سنوات گذشته برای تسهیل در برگزاری مراسم اربعین حسینی خبر داده‌اند اما فرایند و برنامه ریزی مجموعه مدیریت شهری در این زمینه مشخص نیست و این در حالی است که اعتبار پیش بینی شده برای این بخش بسیار ناچیز است که از 2 میلیارد و 360 میلیون اعتبار در نظر گرفته شده تحت عنوان تکریم آیین‌های عاشورایی ،500 میلیون تومان هزینه برپای نمایشگاه عطر سیب شده است!

محسن هاشمی رفسنجانی رئیس شورای شهر تهران نیز درباره برنامه ریزی شورای شهر تهران در برگزار مراسم اربعین حسینی اظهار کرد: در این خصوص هر ساله ستادی در وزارت کشور در بحث اربعین تشکیل می‌شود و شهرداری نیز در این ستاد عضویت دارد و در واقع یکی از وظایف این ستاد به عهده شهرداری است که از جمله می‌توان به ارائه خدمات حوزه شهری، رفت و روب اشاره کرد.

رئیس شورای شهر تهران گفت: هر ساله در بودجه شهرداری تهران برای برگزاری مراسم اربعین منابعی در نظر می‌گیریم که با توجه به مسائل ارزی و ریالی که امسال صورت گرفته این بودجه کافی نیست که این موضوع در کمیسیون‌ها مورد بحث قرار گرفته است و ما در تلاشیم که منابع برگزاری مراسم اربعین را در صورت امکان افزایش دهیم.

وی با تاکید بر اینکه در ستاد اربعین که در وزارت کشور تشکیل می‌شود 16 خدمت و وظیفه مشخص و معین شده است، گفت: یکی از این وظایف همان‌طور که گفته شد ارائه خدمات به زائران در بحث خدمات شهری است که این موضوع به عهده شهرداری است که امیدواریم امسال نیز طبق سنوات گذشته در این حوزه پرتلاش ظاهر شود.

هاشمی رفسنجانی  در پاسخ به این پرسش که آیا شهرداری تهران امسال با توجه به حواشی پیش‌آمده  در شهر کربلا خدمت رسانی می‌کند یا خیر گفت: بنده از حواشی پیش آمده در عراق مطلع نیستم البته اخباری را شنیده‌ام اما باید تاکید کنم که مراسم اربعین یک حرکت سیاسی و عبادی است و شهرداری عنایت ویژه‌ای به این موضوع داشته و دارد.

سید محمدعلی افشانی شهردار تهران نیز با اشاره به اینکه مدیریت شهری امسال نیز همانند سنوات گذشته در برگزاری مراسم پیاده روی اربعین حسینی مشارکت خواهد کرد، گفت: تلاش خواهیم کرد امسال نیز این مراسم همانند سال‌های گذشته باشکوه برگزار شود. در این زمینه شورای شهر تهران نیز تاکید بر  فراهم کردن شرایط حضور زائران در مراسم اربعین حسینی دارد و در این زمینه بزودی اطلاع رسانی خواهد شد.

 در جریان هشتاد و دومین جلسه شورای شهر تهران یک فوریت لایحه مجوز انجام هزینه به شهرداری تهران برای مشارکت در برگزاری مراسم اربعین حسینی در دستور کار اعضای شورای شهر تهران قرار گرفت.

محمدجواد حق شناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در رابطه با یک فوریت لایحه اشاره شده، اظهار کرد: مراسم اربعین به عنوان یک برنامه ملی به ریاست وزیر کشور در سال‌های گذشته انجام گرفته و در همین رابطه ستادی شامل 13 کمیته شکل گرفته است . در این کمیته برای هر یک از دستگاه‌ها وظایفی مشخص شده است ضمن اینکه شهرداری تهران نیز مسئولیت کمیته خدمات شهری را در ستاد اربعین برعهده دارد و وظایفی برای شهرداری تهران پیش بینی شده است. علاوه بر اینکه شهرداری تهران مسئولیت هماهنگی کلانشهرها را نیز در این کمیته برعهده دارد.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران ادامه داد: در سال‌های گذشته بالغ بر سه میلیون زائر به کربلا و نجف مشرف شدند که حدود یک میلیون نفر از این افراد زائران تهرانی بودند و قاعدتا شهرداری نیز باید به این افراد خدمات مناسبی را ارائه کند. در دوره قبل شورای شهر تهران مصوبه‌ای را در خصوص هزینه کرد در مراسم اربعین داشت به طوری که مبلغ 5 میلیارد تومان برای این موضوع اختصاص یافته بود اما شاهد بودیم که بالغ بر ده‌ها میلیارد تومان در این بخش هزینه می‌شد.

وی ادامه داد: با آغاز به کار شورای شهر تهران در دوره جدید شاهد بودیم که اقدامات موثری در برگزاری مراسم اربعین در سال گذشته شکل گرفت به طوری که ما شاهد کاهش هزینه‌ها و صرفه جویی در این بخش‌ها بودیم.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران گفت: برهمین اساس شهرداری تهران در سال گذشته در مرزهای ایران(مهران و خسروی) مستقر شد ضمن اینکه هیچ حق مأموریتی نیز برای افرادی که در این مأموریت اعزام شده بودند پرداخت نشد و همه عوامل باعث کاهش هزینه‌ها و صرفه جویی در برگزاری مراسم اربعین حسینی شد.

وی ضمن تشکر از شهرداری تهران در برگزاری مراسم اربعین در سال گذشته بیان کرد: از اعضای شورای شهر تهران درخواست می‌شود که به یک فوریت لایحه اشاره شده رأی بدهند ضمن اینکه از اردیبهشت ماه سال جاری ستاد اربعین برای ارائه خدمات مطلوب تر زائران در مجموعه شهرداری شهر تهران شکل گرفته است.

 مرتضی الویری رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران به عنوان یکی از مخالفین یک فوریت لایحه مذکور، بیان کرد: بنده مخالف یک فوریت لایحه هستم و اینجا اعلام می‌کنم که در صورتی که این لایحه به صورت عادی به تصویب برسد، کمیسیون برنامه و بودجه ظرف 10 روز گزارش خود را در این خصوص آماده خواهد کرد. با توجه به شرایط شهرداری تهران و میزان بدهی‌های این مجموعه به پیمانکاران به نظر می‌رسد هزینه کرد در مراسم اربعین به این شکل در خارج از شهر تهران جای تأمل دارد و بنده مخالف اینگونه مسائل هستم.

 احمد مسجدجامعی دیگر عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران در موافقت با یک فوریت لایحه مجوز انجام هزینه به شهرداری تهران برای مشارکت در برگزاری مراسم اربعین حسینی خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته شورای شهر مصوباتی را در برگزاری مراسم اربعین داشته که البته نحوه هزینه‌کردها مورد انتقاد بوده است. با آغاز به کار مدیریت شهری ما شاهد تغییر در رویکردها و امر خدمت رسانی در امر برگزاری مراسم اربعین بوده ایم که امیواریم این روند ادامه داشته باشد.

مسجدجامعی تصریح کرد: با توجه به حضور خیرین و نذرکنندگان در مراسم اربعین دیگر نیازی به سفره نذری از سوی شهرداری تهران نیست و ما باید در امر حمل و نقل تسهیلات لازم را برای زائران فراهم کنیم چرا که جابجایی زائران در مراسم اربعین یکی از مواردی است که در سال‌های گذشته مورد انتقاد زائران بوده است. تعداد قابل توجهی از زائرانی که به کربلا و نجف مشرف می‌شوند تهرانی هستند و قاعدتا شهرداری تهران وظیفه خدمت رسانی به این افراد را دارد.

عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران ادامه داد: یکی از مشکلاتی که در سالهای گذشته بوده است استفاده از بلندگوها برای امر تبلیغات بوده که همین امر موجب تفرقه بین مسلمانان در مراسم اربعین شده که باید مورد توجه مسئولان برگزار کننده اربعین قرار بگیرد.

پس از نظرات موافق و مخالف اعضای شورای شهر تهران در نهایت اعضا با 12 رأی به یک فوریت لایحه مجوز انجام هزینه به شهرداری تهران برای مشارکت در برگزاری مراسم اربعین حسینی رأی دادند.

با توجه به زمان اندکی که به مراسم پیاده روی اربعین حسینی مانده و اینکه شهرداری تهران باید از هفته قبل در مناطق مرزی و شهر کربلا مستقر شوند به نظر نمی‌رسد تا این لحظه مدیریت شهری بنایی برای انجام یک کار ویژه مانند سال‌های گذشته داشته باشد و شاید آنها بر این باورند که در این مراسم همانند نمایشگاه عطر سیب ورود کنند تا بگویند که ما هم کاری کردیم!