به گزارش افکارنیوز به نقل از خراسان،قل سيروا في الارض فانظروا کيف بداالخلق (عنکبوت، آيه۲۰)؛ (اي پيامبر به مردم) بگو در زمين سير کنيد و بنگريد چگونه خداوند آفرينش را آغاز کرده است. افلم يسيروا في الارض فتکون لهم قلوب يعقلون بها اوآذان يسمعون بها (حج، آيه ۴۶)؛ آيا در زمين سفر نمي کنند تا صاحب دل هايي گردند که با آن بينديشند و گوش هايي که با آن حقيقت را بشنوند. در آيات متعدد قرآن کريم مانند اين دو آيه شريف و در روايات امامان معصوم(ع) بر اهميت و ضرورت سفر تاکيد بسياري شده است. بيش از ۱۰ درصد آيات قرآن به موضوع طبيعت اختصاص يافته و از انسان خواسته شده است با سير و سفر نگرش توحيدي خود را نسبت به هستي تقويت کند. علاوه بر آن که شادي و سلامت روح و جسم از ديگر دستاوردهاي سفر است. به مناسبت در پيش بودن آغاز سفرهاي نوروزي در گفت وگويي با آيت ا... حسيني خراساني از مدرسان حوزه علميه قم نگرش دين اسلام را نسبت به اهميت و آداب سفر بررسي کرديم.

سفر؛ فرصتی برای شناخت و پرده برداشتن از اسرار هستی

آیت ا…حسینی خراسانی سفر را فرصتی برای خودشناسی و شناخت قابلیت ها و ظرفیت های وجودی انسان و همچنین شناخت خداوند و شگفتی های هستی دانست و گفت: مهم ترین دستاورد سفر شناخت است که این شناخت شامل خود انسان ها، سرزمین ها و نقاطی که انسان به آن ها سفر می کند، مردمان سرزمین های دیگر، تمدن ها و فرهنگ های گذشته می شود. چنان که خود واژه سفر به معنای پرده برداشتن است، انسان در سفر پرده از رازهای جهان هستی و اموری که نمی داند، بر می دارد.

سفر در اسلام مدیریت شده است و آداب خاصی دارد

وی با اشاره به این که در اسلام فقه سفر وجود دارد، افزود: اسلام برای سفر اهداف و آداب و شرایطی را بیان کرده است. به عنوان نمونه در اسلام زمان های خاصی برای سفر در نظر گرفته شده است، مثل سفر حج که در ماه های مشخصی انجام می شود. از آن جا که اسلام در امور مختلف اهداف تربیتی دارد، سفر را هم به عنوان فرصتی برای پرورش و تربیت روح انسان قرار داده است. به همین دلیل اسلام سفر را مدیریت کرده و آدابی را برای سفر برشمرده است. مثل این که از مسافران می خواهد برای این که سفر آرام و بدون نگرانی داشته باشند، در آغاز سفر صدقه بدهند یا این که با دعاهایی که در متون دینی آمده است، سفر را شروع کنند. همچنین در منابع دینی آمده است، کسی که می خواهد به سفر برود شایسته است ۲ رکعت نماز بخواند و بعد از آن که از منزل خارج شد، سوره فاتحه را بخواند. قرائت آیةالکرسی و سوره قدر نیز برای آغاز سفر توصیه شده است. در منابع دینی آمده است، سفر در برخی اوقات و زمان ها کراهت دارد یا شایسته نیست. به عنوان نمونه زمانی که قمر در عقرب یا ماه در محاق باشد سفری که انجام می شود سفر خوش فرجامی نخواهد بود، مگر این که فرد صدقه بدهد تا آن اثر بد را خنثی کند.

سفر و سلامتی

مدرس حوزه علمیه قم به آثار و برکات سفر از نظر اسلام اشاره کرد و یادآور شد: جالب است که در برخی آیات قرآن و همچنین در روایات آثاری برای سفر عنوان شده است که برای عبادات واجب بیان می شود مثلا همان طور که در روایات آمده است روزه بگیرید تا سالم بمانید، عنوان شده است که به سفر بروید تا سالم باشید یعنی سفر باعثحفظ سلامت و ایجاد نشاط در انسان می شود و خمودگی و فرسودگی، کم حالی و کم نشاطی را که به دلیل یکنواختی در زندگی و کار ممتد در انسان پدید می آید، از بین می برد.

عبرت از گذشتگان

وی درس آموزی و عبرت از گذشتگان را که با سفر به مناطق تاریخی محقق می شود، از دیگر برکات سفر دانست و تصریح کرد: از آیات قرآن و روایات می توان دریافت که سفر به مکان های تاریخی و دیدنی آثار گذشتگان و عبرت گرفتن از آن مورد تاکید اسلام است. زیرا علاوه بر درس آموزی از گذشته، انسان با آداب و رسوم و نحوه زندگی و فرهنگ مردمان گذشته آشنا می شود و بینش و نگرش او نسبت به هستی دگرگون و اصلاح می شود.

صله رحم

آیت ا… حسینی خراسانی صله رحم را یکی دیگر از اهداف نو از منظر اسلام برشمرد و اظهار کرد: یکی از اهداف سفر در اسلام صله رحم است در روایات آمده است که برای صله رحم و به ویژه ملاقات پدر و مادر حتی اگر سفر طولانی یا سخت باشد، شایسته است که انسان این سختی ها را تحمل کند.

آداب میهمانی و میزبانی

وی به آداب میهمانی از منظر اسلام اشاره کرد و گفت: اسلام از مسلمانان می خواهد وقتی به سفر می روند و برکسی وارد و میهمان او می شوند آداب میهمانی را رعایت کنند. گفته شده است که میهمان فقط یک روز میهمان است و در روزهای بعد با او باید مثل میزبان رفتار شود یعنی از همان غذایی که میزبان می خورد میهمان هم همان را میل کند و … تا اسباب زحمت میزبان نباشد. هدف اسلام آن است که سفر بدون تکلف و ایجاد زحمت برای طرفین باشد.

با رعایت نکردن بهداشت حق خود و دیگران را ضایع می کنیم

وی رعایت بهداشت را از دیگر تاکیدات مهم اسلام در سفر برشمرد و با اظهار تاسف از این که در مسیر سفر مسافران بهداشت را رعایت نمی کنند، گفت: در سفرهای زمینی مشاهده می شود که مسافران بهداشت را رعایت نمی کنند و اماکن عمومی مثل سرویس های بهداشتی، مساجد و مراکز اقامتی بسیار کثیف و غیربهداشتی است، علاوه بر آن در مناطقی که مسافران به آن جا سفر می کنند مثل ساحل دریا، کوه ها، بوستان ها و … هم بهداشت رعایت نمی شود. ما به عنوان مسلمان باید از این مسئله بسیار شرمنده باشیم که دور از شأن یک انسان مسلمان رفتار می کنیم و با رعایت نکردن بهداشت حق دیگران و حتی حق خودمان را تضییع می کنیم.

رعایت بهداشت توسط امام رضا(ع) در مسیر طولانی سفر به ایران

آیت ا… حسینی خراسانی به سیره امام رضا(ع) در این باره اشاره کرد و افزود: آن حضرت(ع) مسیر بسیار طولانی را از مدینه طی کردند تا به ایران رسیدند که این سفر حدود یک سال طول کشید. ضحاک بن ابی رجا یکی از راویان نقل می کند «من در طول سفر طولانی اباالحسن علی بن موسی الرضا(ع) همراه ایشان بودم و جالب بود که در طول این سفر یک بار هم اتفاق نیفتاد و من ندیدم که آن حضرت آب دهان بر زمین بیندازند.» این روایت تاریخی ضحاک ابن ابی رجاء باید برای ما درس آموز باشد که آن حضرت در این سفر طولانی حتی آب دهان بر زمین نینداختند و مراعات بهداشت و اخلاق را می کردند.

قرآن از ما خواسته است به همه مناطق سفر کنیم

آيت ا... حسيني خراساني با اشاره به اين که بيشتر مردم ما مناطقي مثل شمال را براي سفر انتخاب مي کنند، افزود: اين درحالي است که اسلام همه مناطق را شايسته ديدن و سفرکردن مي داند. در قرآن آمده است سيروا في الارض در زمين خدا سير کنيد که اين زمين همه مناطق و مناظر را در برمي گيرد زيرا انسان نيازمند ديدن همه مواهب طبيعي است.