براساس بند ۱ از ماده ۲ قانون تأمین اجتماعی، بیمه شده شخصی است که مشمول مقررات سازمان تأمین اجتماعی بوده و با پرداخت حق بیمه به آن سازمان حق استفاده از مزایای مقرر در قانون مربوطه را دارد.
براساس ماده ۱۴۸ قانون کار کلیه کارفرمایان مکلفند کارگران خود را نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه کنند؛ بنابراین با توجه به ماده ۱۴۸ قانون کار کلیه کارگران مشمول قانون کار الزاما مشمول قانون تأمین اجتماعی هستند. اما با توجه به بند ۱ ماده ۲ قانون تأمین اجتماعی اشخاص مشمول آن قانون لزوما مشمول قانون کار نخواهند بود.
لازم بذکر است درحال حاضر تعداد زیادی از مشمولین قوانین خاص بیمه شده تأمین اجتماعی هستند، مانند کارکنان پیمانی دستگاه‌های اجرایی و کارکنان دانشگاه آزاد و...
