ونوس بهنود: آیین نو اوستی که در صبح آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شود از رسوم کهن در اردبیل است. بر اساس این باور کهن که با تجدید سال آب‌های روان نیز تازه شده و تجدید می‌شوند، در آیین نواوستی اردبیلی‌ها به سراغ آب‌های روان رفته و در کنار آن رسوم خود را به جای می‌آورند.
قیچی کردن آب با نیت قیچی کردن مشکلات و زبان دشمنان، جارو کردن آب با نیت جارو کردن مشکلات و سپردن تمامی مشکلات امسال به آب‌های روان، دوختن آب با نیت دوختن زخم‌زبان دشمن و بدخواه، خواندن قرآن و خواندن ادعیه و طلب گره‌گشایی از خالق آب، انداختن کفش‌های کهنه سال به نشانه دور ریختن تنگی و سختی‌های زندگی در سالی که سپری شده است، عبور از عرض رودخانه و مهم‌تر از همه پر کردن کوزه‌های سفالی از آبی که به تازگی متولد شده است، بخش‌هایی از این آیین کهن است.
به دلیل ضعف مطالعات به درستی مشخص نیست آیین نواوستی یا «سو چرشنبه سی» یعنی چهارشنبه آب از چه زمانی پدید آمده است و بااین‌وجود تمامی کتب تاریخی به این آیین اشاره دارند.
تقدس هفت و المان تقدس آب
شهروندان هر یک از مراسم ذکر شده از جمله جارو کردن آب را به تعداد هفت بار انجام می‌دهند. که بیانگر جایگاه مقدس عدد هفت در باورهای کهن مردم ساکن در منطقه آذربایجان است.
یکی از زنان کهنسال اردبیلی درحالی‌که آب را جارو می‌کرد گفت: جارو کردن با نیت سپردن مشکلات به آب است. اینکه آبی که همه موجودات را سیراب می‌کند این مشکلات را با خود بشوید و ببرد.
فاطمه رستکار تأکید دارد که مراسم نواوستی باید در کنار آب‌های روان برگزار شود و اهمیت این موضوع به این خاطر است که این آب در طول مسیر خود زندگی می‌بخشد و با تازه شدن سال نو شده است.
یکی دیگر از شهروندان درحالی‌که پیازی را در آب خورد می‌کرد، دلیل این کار خود را ریختن تلخی سال در آب روان عنوان کرد.
معصومه دولت‌پناه گفت: پیاز خورد کردن مراسمی است که در برخی روستاهای اردبیل انجام می‌شود و با این نیت است که هر چه تلخی و مشکل و اتفاقات آزار دهنده در زندگی داری به آب روان بسپاری تا بیاید و ببرد.
در کنار این شهروند دیگری قرآن به دست گرفته و آرام آن را می‌خواند. وقتی خواندن قرآن تمام می‌شود دست‌هایش را به نشانه دعا بالا می‌گیرد و زیر لب ذکری می‌گوید.
کوزه‌های سفالی خانه را تطهیر می‌کنند
مراسم نواوستی البته با تغییرات قابل‌توجهی به نسبت رسوم گذشته اجرا می‌شود از جمله زمان برگزاری آن مغایر با آداب کنونی است.
بااین‌وجود آنچه اهمیت دارد به جا آوردن همه‌ساله آن است. هر چند برخی معتقدند نشانه‌های فاقد اصالت به این رسم کهن اضافه شده است و در برخی مناطق شکلی خرافاتی به خود گرفته است، اما مطالعه ژرف و عمیق آن نشان می‌دهد مردمان ساکن در منطقه آذربایجان در طول قرن‌ها رسومی را خلق کرده‌اند که پیام اصلی آن پیوند با طبیعت و زیستن پاک و مطهر همچون چرخه طبیعت است.
بطوریکه زنان و مردان بعد از به جا آوردن رسوم و گذشتن از آب کوزه‌های سفالی که به تازگی تهیه کرده‌اند را از آب روان پر می‌کنند.
آب از دیرباز به دلیل اینکه پاک و مطهر شناخته می شود، وجه مقدسی داشته و برای تطهیر خانه‌ها در چهارگوشه آن ریخته می‌شود. برخی معتقدند حتی می‌توان فردی که ترسیده است با ریختن آب در شانه‌های وی از ترس دور کرد.
احیای یک باور کهن
برخی شهروندان اردبیلی و به ویژه ساکنان در روستاها به دلیل باور قلبی به این رسم دیرینه همه‌ساله آن را به جا می‌آورند و حتی شرکت در این مراسم را برای سال آینده خود خوش‌یمن می‌دانند.
شهرداری اردبیل طی سال‌های اخیر برای احیای این رسم کهن ورود کرده و موجب شده به شکل گسترده در سطح کشور این رسم دیرینه معرفی شود. بطوریکه پوشش گسترده خبرنگاران و عکاسان همه‌ساله موجب می‌شود، نواوستی بیش‌ازپیش شناسانده شود.
شهردار اردبیل در این خصوص رویکرد شهرداری را توجه به برنامه‌های فرهنگی و فرهنگ‌سازی به منظور احیای باورهای کهن و اصیل عنوان کرد.
حمید لطف‌اللهیان با بیان اینکه برای مراسم نواوستی محوطه پل هفت‌چشمه مناسب‌سازی شده است، تصریح کرد: مناسب‌سازی متمایز از سال‌های قبل بوده و به شکلی است که انجام این رسم و عبور شهروندان از عرض رودخانه بالخلی چای به سهولت انجام شود.
وی افزود: علاوه بر این تا پایان تعطیلات در این قسمت از شهر سفره‌های هفت‌سین برپا می‌شود تا مسافران بتوانند ایام خوشی را سپری کنند.
شهردار اردبیل تأکید دارد که خلاصه کردن فعالیت شهرداری در امور عمرانی صحیح نیست و فرهنگ‌سازی اساس فعالیت شهرداری است.
لطف‌اللهیان همچنین با اشاره به برگزاری جشن استقبال از بهار متذکر شد: امسال توان خود را به کار بستیم تا لحظات خوش و به یاد ماندنی برای مسافران این شهر فراهم شود.
آیین نواوستی در سال ۱۳۹۴ در وضعیتی از شرایط جوی برگزار شد که از دو روز قبل هواشناسی استان از ورود سامانه بارشی، کاهش ۱۶ درجه‌ای دما و بارش شدید برف خبر داده بود.
بااین‌وجود شهروندان دل گرم رسوم کهن و برخوردار از غنای فرهنگی حتی در سرما و یخبندان پیوند خود با طبیعت را تجدید کردند.
