صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی در برنامه نگاه یک به سوالات زیر پاسخ داد:
آخرین وضعیت شاخص های اقتصادی چگونه است؟
صالح آبادی: نرخ رشد تورم در دولت سیزدهم کاهشی شده است. تورم نقطه به نقطه آذرماه ۱۷.۵ درصد کاهش داشته است. در روزهای اخیر در سامانه نیما عرضه بیشتر از تقاضا بوده و آرامش و ثبات خوبی در این زمینه داریم.
نرخ رشد اقتصادی در ۶ ماهه اول امسال ۳.۳ درصد بوده است. در ۹ ماه ابتدای سال حدود ۴۰ میلیارد دلار تامین ارز صورت گرفته و تا پایان سال به ۴۵ تا ۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
آیا شرایط خوب اقتصادی رقم خورده است؟
صالح آبادی:صادرات نفتی و غیرنفتی به لحاظ حجمی و ارزشی نسبت به سال قبل رشد قابل توجهی داشته است. امیدواریم به رشد اقتصادی ۸ درصدی در سال آینده دست پیدا کنیم.
مفروضات بودجه به گونه‌ای است که با کسری بودجه مواجه نشویم. یکی از ریشه‌های اصلی تورم، کسری بودجه است. بخش دیگری از تورم به ناترازی سیستم بانکی و افزایش پایه پولی برمی‌گردد. درآمدها و هزینه‌ها در بودجه ۱۴۰۱ به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده تا کسری بودجه نداشته باشیم.
چه اقداماتی موجب کاهش نرخ تورم شده است و بر چه اساسی تورم کاهشی می شود؟
صالح آبادی: تسهیلات تکلیفی بر ناترازی سیستم بانکی موثر است. در حوزه ناترازی در سیستم بانکی برنامه‌ریزی کرده‌ایم. تسهیلات تکلیفی در ناترازی موثر است که در بودجه سال آینده تسهیلات تکلیفی مناسب درنظر گرفته شده است.
اضافه برداشت از بانک مرکزی به معنی اضافه برداشت از جیب ۸۰ میلیون نفر است. فروش اموال مازاد بانکها به حساب بانکها واریز می‌شود و کفایت سرمایه آن‌ها را افزایش می‌دهد. فروش اموال مازاد بانکها در رفع ناترازی بسیار موثر است. با تک تک بانکها برای رفع ناترازی جلسه می‌گذاریم. بانکها موظف به سرمایه گذاری ۳ درصد از منابع خود در اوراق مالی اسلامی هستند که این هم به رفع ناترازی کمک می‌کند.
دولت از چه راه هایی تامین مالی خود را انجام می دهد؟ آیا سیاست‌های جدید بانک مرکزی می تواند میزان طبعیت بانکها در پرداخت تسهیلات تکلیفی را افزایش دهد؟
صالح آبادی: افزایش حجم و قیمت فروش نفت و فرآورده‌های نفتی و همچنین افزایش درآمدهای مالیاتی منابع درآمدی دولت را بهبود داده است که نوید بخش بهتر شدن شرایط اقتصادی و کاهش نرخ رشد تورم است.
حتما سیستم بانکی اشکالاتی دارد اما خدمات سیستم بانکی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد به طوریکه تقریبا پروژه‌ای در کشور نداریم که سیستم بانکی در تامین مالی آن حضور نداشته باشد.
تا کنون ۱۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان وام ودیعه مسکن پرداخت شده است. در موضوع تسهیلات ودیعه مسکن میزان تقاضا بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان است اما میزان منابع آن ۱۵ هزار میلیارد تومان است. منابع سیستم بانکی محدود است و هدایت این منابع به سمت اهداف مورد نظر بسیار مهم است. سرمایه‌ها باید به سمت بخش مولد یعنی تولید، مسکن، توسعه صادرات و فعالیت‌های اشتغال‌زا حرکت کند.
طبق آمار ۳۴ درصد از زوجین در سال ۹۹ موفق به دریافت وام نشده اند، با توجه به اهمیت جوان سازی چه سیاست هایی دراعطای این وام لحاظ شده است؟
صالح آبادی: از ابتدای سال تا کنون ۶۸ هزار میلیارد تومان وام ازدواج پرداخت شده است. تا پایان سال نیز پیش‌بینی می‌شود ۱۲ هزار میلیارد تومان دیگر وام ازدواج پرداخت شود.
به دنبال تسهیل اخذ وام های خرد با نظام اعتبار سنجی هستیم. کسی که رتبه اعتباری خوبی دارد باید بتواند به راحتی وام دریافت کند. اعطای وام با نظام جدید اعتبارسنجی بسیار اهمیت دارد. به دنبال این هستیم که حتی مردم بتوانند سیم‌کارت، یارانه و سهام‌عدالت را به عنوان وثیقه وام قرار دهند. شرایطی را فراهم می‌کنیم که مردم در سال آینده در اخذ وام‌های خرد احساس آرامش داشته باشند.
چه سیاست‌هایی در رابطه با بنگاهداری بانکها و تعطیلی واحدهای تولیدی به دلیل بدهی بانکی در نظر گرفته شده است؟
صالح آبادی: بانکها طبق قانون رفع موانع تولید نباید بنگاهداری کنند. دستورالعمل تملک دارایی‌ها برای رفع بنگاهداری بانکها در شورای پول و اعتبار در حال بررسی است. بانکها به هیچ وجه حق تعطیلی بنگاه‌های تولیدی را ندارند.
برای رفع مشکل بنگاه‌های تولیدی روش‌هایی از امهال تسهیلات درنظر خواهیم گرفت. چون منابع نقدی بانکها محدود است برای تامین مالی بنگاه‌ها از روش جدید تامین مالی زنجیره‌ای و به بیان دیگر ابزار اعتباری استفاده خواهیم کرد. تامین مالی زنجیره‌ای مشکل تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی را رفع می‌کند.
چه تمهیداتی برای مقابله با بنگاهداری بانک ها اندیشیده اید؟
صالح آبادی: باید تشویق و الزام کنیم که بانکها شرکت‌ها و اموال مازاد را واگذار کنند. ماهانه روند کاهش بنگاهداری و فروش اموال مازاد بانکها را رصد و کنترل خواهیم کرد.
در کشورهای پیشرفته دنیا منبع درآمدی بانک کارمزد است نه اختلاف سود تسهیلات و سپرده. بجای اینکه درآمد بانک از سود تسهیلات باشد باید از ارائه خدمات درآمد کسب کنند.
قانون بانک مرکزی و بانکداری کشور خیلی قدیمی است. ابزارهایی که در قوانین پولی و بانکی دیده شده کهنه و ناکارآمد است. قانون بانک مرکزی و قانون پولی و بانکی باید هرچه زودتر مورد بازنگری قرار گیرند.
آیا تغییراتی در قانون بانک مرکزی و قانون پولی و بانکی اتفاق می افتد؟
صالح آبادی: اصلاح قانون بانک مرکزی و اصلاح قانون پولی و بانکی امروز یک ضرورت است و در تعامل دولت و مجلس در دست بررسی قرار دارد. دغدغه بانکداری اسلامی بسیار مهم است. در بحث بانکداری اسلامی هم ساختارها باید اصلاح شود و هم ابزارها باید بازنگری شود. تحقق بانکداری بدون ربا جزو اهداف اصلی ماست و ان‌شاالله اجرایی خواهد شد.
آموزش کارکنان بانکی برای اجرای بانکداری بدون ربا بسیار مهم است و در دستور کار قرار گرفته شده است. نرم افزارهای بانکها برای اجرای درست بانکداری بدون ربا توسط بانک مرکزی بررسی و نظارت خواهد شد. قراردادن یک نسخه از قرارداد وام به وام‌گیرنده قدمی برای محاسبات درست تسهیلات است. اگر برای حق و حقوق کسی در سیستم بانکی مشکل ایجاد شود بانک مرکزی با مکانیزم‌های نظارتی ورود خواهد کرد.
در رابطه با تعیین تکلیف دستگاه های کارتخوان توضیح دهید؟
صالح آبادی: ۷۰ درصد کارتخوان‌ها تعیین تکلیف شده‌اند. تا پایان سال کارتخوانی نخواهیم داشت که ساماندهی نشده باشد. کسانی که کارتخوان در اختیار دارند حتما باید پرونده مالیاتی داشته باشند. دستگاه کارتخوان کسانی که از قانون تمکین نکنند حتما قطع خواهد شد. بانک مرکزی برای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی با سازمان امور مالیاتی کاملا هماهنگ است.
