پشت پرده صف خرید دلار در صرافی ها چیست؟

صف خرید دلار سهمیه ای به صرافی‌ها برگشت .بعد از مدت‌ها امروز بازار شاهد پدیده صف بود. در روز دوشنبه در بازار جلوی صرافی ملی یکسری‌ها برای خرید دلار سهمیه جمع شده بودند. معامله‌گران می‌گویند می‌شود گفت صف‌های دلار سهمیه در امسال برای اولین بار است که مشاهده می‌شود.

قیمت ارز مرکز مبادله در حالی روز گذشته ثابت بود که قیمت دلار و ارز در بازار نوسان محدودی داشت و صعود کرد. این در حالی است که شاهد شکل گرفتن صف‌هایی مقابل صرافی‌ها برای خرید ارز و دلار سهمیه‌ای بودیم.

خرید ارز سهمیه که سال قبل اول به صورت حضوری از صرافی‌های مجاز بود، بعدش ثبت‌نام سایتی شد. در ۱۴ فروردین ۱۴۰۲ بانک مرکزی طی بخشنامه‌ای اعلام کرد که خرید ارز سهمیه‌ای با کارت ملی به حساب ارزی مردم واریز خواهد شد. 

تجارت نیوز در این باره نوشت نوسانات قیمت دلار طی دو هفته گذشته و تداوم جنگ غزه، چشم‌اندازی افزایشی در بازار ارز ایجاد کرده است. تفاوت قیمت دلار دولتی و آزاد هم نسبت به ماه‌های قبل، افزایش یافته و با وجود نوسانات زیاد، صف خرید ارز سهمیه ای را به صرافی‌های سطح شهر بازگردانده است.

قیمت دلار در حالی امروز کاهشی است و در نیمه بالایی کانال 50 هزار تومانی قرار گرفته که طی دو هفته اخیر، بالای سطح 50 هزار تومان نوسان داشت و حتی کانال 53 هزار تومانی را هم دید. با این حال اما طی روزهای اخیر، بازارساز تلاش زیادی را به کار بست تا قیمت دلار را در کریدور 50 هزار تومانی پایین بیاورد و به نظر می‌رسد موفق هم شده است.

در این میان اما اگرچه قیمت دلار اکنون روندی کاهشی را سپری می‌کند اما به سبب نوسانات افزایشی دو هفته اخیر که با دو اهرم جنگ غزه و تحریم ایران تقویت شده، چشم‌اندازی صعودی برای معامله‌گران شکل گرفته و آنها را در آرایش خرید قرار داده است. 

تب خرید ارز طی روزهای اخیر البته تنها محدود به معاملات یورو و دلار در بازار آزاد فردوسی نیست و ارز سهمیه‌ای را هم تا حدی جذاب کرده است.

بر اساس مصوبه دولت در سال جاری، هر شخص ایرانی می‌تواند یک بار در سال، 2000 یورو یا معادل آن، دلار سهمیه‌ای با کد ملی دریافت کند. در حال حاضر، قیمت یورو بازار آزاد حدود 53 هزار و 750 تومان است. یورو دولتی نیز امروز 43 هزار و 666 تومان قیمت خورد که مابه‌التفاوت آن با قیمت یورو آزاد به 10 هزار و 84 تومان می‌رسد. بر این اساس، مابه‌التفاوت 2000 یورو دولتی و آزاد 20 میلیون و 168 هزار تومان است.

در همین حال، بر اساس اعلام بانک مرکزی متقاضیان ارز سهمیه‌ای می‌توانند معادل 2000 یورو، دلار دریافت کنند. بر اساس قیمت‌های امروز یورو و دلار، معادل دلاری 2000 یورو، حدود دو هزار و 120 دلار است. در همین حال امروز قیمت دلار دولتی 41 هزار و 236 تومان است و تا لحظه تنظیم این گزارش، قیمت دلار بازار آزاد هم به 50 هزار و 700 تومان رسیده است.

به این ترتیب مابه‌التفاوت قیمت دلار دولتی و آزاد امروز به 9 هزار و 464 تومان رسیده است. بر این اساس، مابه‌التفاوت دو هزار و 120 دلار سهمیه‌ای و آزاد امروز 13 میلیون و 980 هزار تومان است.

اما آیا این مابه‌التفاوت، به معنای سود خرید ارز سهمیه‌ای‌ست؟ و آیا صرافی‌ها معادل 2000 یورو را به دلار پرداخت می‌کنند؟

نخست باید اشاره داشت که مشاهدات میدانی نشان می‌دهد در حال حاضر، اغلب صرافی‌ها بر اساس ارز درخواستی متقاضی، 2000 دلار یا 2000 یورو ارائه می‌دهند و قائل به تبدیل ارزها نیستند. به این معنا که اگرچه معادل 2000 یورو، اکنون دو هزار و 120 دلار است اما صرافی تنها 2000 دلار به متقاضی ارز سهمیه‌ای می‌فروشد.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت روند خرید ارز سهمیه‌ای‌ست. بر اساس قوانینی که طی چند ماه گذشته اجرایی شده است، برای دریافت ارز سهمیه‌ای، متقاضی باید از طریق ثبت نام ارز سهمیه‌ای دولتی در سایت برخط بازار متشکل ارزی، درخواست خود را ثبت نماید. ارز سهمیه ای ۱۴۰۲ نیز تنها توسط صرافی‌های منتخب و با نرخ دلار توافقی عرضه می‌شود.

نکته مهم دیگر شرایط جدید برای خرید دلار سهمیه‌ای، داشتن حساب ارزی است، چرا که ارز خریداری شده تنها در حساب ارزی واریز خواهد شد و متقاضی باید معادل ریالی 100 دلار را به حساب ارزی خود واریز نماید. امکان برداشت اسکناس دلار از این حساب نیز، پنج روز کاری پس از خرید و واریز ارز به حساب مذکور ممکن خواهد بود.

افراد برای خرید ارز سهمیه‌ای (به‌عنوان مثال یورو) باید ۱۰۰ یورو معادل ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان را به مدت ۶ ماه در بانک بلوکه کنند. این یعنی خریدار ارز سهمیه‌ای، به بخشی از سود خود تا شش ماه آینده دسترسی ندارد و نمی‌تواند این مبلغ را فورا دریافت کند!

در همین حال، خرید ارز سهمیه‌ای، ۶ میلیون تومان هزینه و کارمزد دارد؛ به عبارت دیگر، خریدار باید دو میلیون تومان کارمزد صرافی و چهار میلیون تومان کارمزد بانک را بپردازد. بنابراین از سود حدود 20 میلیون تومانی یوروی دولتی، پنج میلیون تومان آن طی شش ماه آینده قابل وصول است و ۶ میلیون تومان دیگر هم، هزینه خرید ارز سهمیه‌ای است. این محاسبه برای دلار هم صادق است و سود کمتری را هم نصیب خریدار می‌کند.

این سود اندک در حالی است که با خرید ارز سهمیه‌ای احتمال حذف یارانه دهک‌های مختلف هم وجود دارد. سه دهک اول جامعه یارانه ۴۰۰ هزار تومانی دریافت می‌کنند که مجموع آن به حدود پنج میلیون تومان در سال می‌رسد. مجموع یارانه سالانه شش دهک دیگر هم حدود سه و نیم میلیون تومان است.

یعنی با فرض اینکه یارانه این افراد با خرید ارز سهمیه‌ای قطع شود، تنها می‌توان گفت که خرید ارز سهمیه‌ای، سود دو تا سه میلیونی برای خریداران دارد. به همین دلیل است که بسیاری معتقدند اکنون دیگر خرید دلار سهمیه‌ای سودآور نیست و نباید دلار سهمیه‌ای خرید!