جایگاه‌های سوخت باز هم مورد حمله سایبری قرار گرفت، اما این بار به پشتوانه تجربه قبلی، به سرعت مدیریت شد و جایگاهها به صورت «آفلاین» فعال شدند. به گفته وزیر نفت، «کل جایگاه‌های عرضه سوخت کشور به صورت دستی عملیاتی می‌شوند»، البته همزمان با حمله سایبری، زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین نیز برای شعله‌ورکردن نارضایتی‌ها مطرح شد، اما با تکذیب صریح و سریع مسئولان، چنین نقشه‌ای ناکام ماند چراکه هیچ‌گونه برنامه‌ای برای افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی در دستور کار نیست و هم‌اکنون شرایط ذخیره‌سازی‌ها در انبار‌های سوخت کشور مطلوب است. در واقع هک پمپ‌های بنزین که در مورد قبلی نیز مقدمه‌ای برای شایعه‌های بعدی گرانی و کمبود بنزین بود و با هدف واکنش مردم به این شایعات دنبال می‌شود، این‌بار با تجربه مردم و مدیریت بموقع مسئولان، به شکل کلی خنثی شد. دیروز بعد از راه‌اندازی پمپ‌ها به شکل دستی، برخی پمپ‌ها وارد مدار شد و از آن صف‌های مردم‌نگران هم جز برخی موارد معدود و محدود، خبری نبود و صهیونیست‌ها این‌بار یک مهره سوخته را حتی در پمپ‌های بنزین هم نتوانستند دوباره آتش بزنند و «گنجشک» آنان شکار شاهین مردم شد!
ساعت ۹:۴۰ صبح دیروز در بیش از ۶۰ درصد جایگاه‌های عرضه بنزین و گازوئیل کشور، سامانه هوشمند سوخت قطع و این مسئله موجب توقف عرضه سوخت در بسیاری از جایگاه‌های عرضه شد. ساعتی بعد از وقوع این رخداد، یک گروه هکری وابسته به رژیم‌صهیونیستی مدعی هک سامانه ملی سوخت ایران شد. با مختل‌شدن عرضه سوخت در جایگاهها شایعاتی مبنی بر افزایش قیمت بنزین در شبکه‌های مجازی به راه افتاد، اما با مدیریت سریع از سوی معاونان وزارت نفت موضوع کاملاً تکذیب شد. جواد اوجی، وزیر نفت عصر روز دوشنبه طی بازدید از یکی از جایگاه‌های عرضه سوخت سطح شهر تهران با اشاره به ایجاد اختلال در سامانه سوخت کشور اظهار کرد: به محض بروز این اتفاق، کارگروه مدیریت بحران در وزارت نفت تشکیل و دستور‌های لازم برای رفع این مشکل داده شد. وی با اشاره به اینکه سهمیه سوخت شهروندان در کارت‌های هوشمند سوخت محفوظ است و خللی در آن به وجود نخواهد آمد، اظهار کرد: تا غروب دیروز هزارو۶۲۵ جایگاه سوخت به صورت دستی در کشور عملیاتی شده و سوخت‌رسانی در حال انجام است. وزیر نفت با یادآوری اینکه صنعت نفت در سال۱۴۰۰ نیز تجربه ایجاد اختلال در سامانه سوخت کشور از سوی دشمنان را داشته است، تصریح کرد: تلاش می‌شود در کمترین زمان ممکن پمپ‌های جایگاه‌های عرضه سوخت به صورت دستی عملیاتی شوند تا وقفه‌ای در سوخت‌گیری خودرو‌های شهروندان پیش نیاید. اوجی با تشکر از مردم به واسطه صبوری برای اختلال در سامانه هوشمند سوخت کشور گفت: دشمن صهیونیستی و امریکا به دلیل اینکه در جبهه‌های دیگر ضربه خورده‌اند، می‌خواستند با اختلال در سامانه سوخت کشور، مردم ایران را دچار چالش و زحمت کنند، اما اطمینان داشته باشند خادمان این مردم در صنعت نفت نخواهند گذشت این اتفاق رخ دهد و به زودی این توطئه خنثی خواهد شد. وی درباره عملیاتی‌شدن جایگاه‌های عرضه سوخت کشور به صورت سیستمی و پایدار نیز تصریح کرد: همکاران ما در بخش فناوری اطلاعات (IT) در حال بررسی این موضوع هستند و به زودی با مشخص‌شدن ابعاد فنی این اختلال، از بعدظهر روز دوشنبه جایگاهها تدریجاً به صورت سیستمی و پایدار عملیاتی می‌شوند.
دستور رئیسی برای رفع فوری اختلال سوخت‌رسانی
همچنین سیدابراهیم رئیسی روز گذشته به جواد اوجی، وزیر نفت دستور داد ضمن بررسی علت وقوع اختلال در عرضه سوخت در برخی جایگاه‌های سوخت‌رسانی، به نحو مقتضی نسبت به رفع فوری اختلال پیش‌آمده اقدام کند. رئیس‌جمهوری همچنین وزیر نفت را موظف کرد نسبت به اطلاع‌رسانی مناسب و بموقع به مردم اقدام کند. شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز در پی اختلال در جایگاه‌های عرضه سوخت اعلام کرد کارگروه‌های تخصصی برای رفع اختلال در کوتاه‌ترین زمان ممکن تشکیل شده است و تا زمان رفع مشکل و اتصال دوباره سامانه سوخت، توزیع فرآورده‌های نفتی به صورت آفلاین انجام خواهد شد.
تنوع‌بخشی سبد سوختی ملاحظات امنیتی بنزین را برطرف می‌کند
رفع ناترازی بنزین در کشور نیاز به اقدام فوری دارد. حجم بالای واردات بنزین که در لایحه بودجه ۱۴۰۳ به آن اشاره شده است، ضرورت کاهش وابستگی به بنزین و تنوع‌بخشی به سبد سوخت را نشان می‌دهد. از منظر امنیتی و پدافند غیرعامل نیز تنوع‌بخشی به سبد سوخت و کاهش وابستگی به بنزین از اهمیت بالایی برخوردار است. وابستگی شدید به بنزین برای سوخت حمل و نقل می‌تواند هر کشوری را در برابر اختلالات احتمالی در زنجیره تأمین در زمان درگیری یا بحران آسیب‌پذیر کند. موضوع ناترازی تولید و مصرف بنزین همراه با نگرانی‌های امنیتی، چالش‌های مهمی را در بخش انرژی کشور ایجاد می‌کند. وابستگی شدید به بنزین در سبد سوخت خودرو‌های شخصی و عدم‌تنوع در منابع سوخت خودرو‌های سواری عوامل کلیدی در ایجاد این مشکل هستند. علاوه بر این، واردات فزاینده بنزین در هر سال، همانطور که افزایش قابل توجه لایحه بودجه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد، نشان‌دهنده بدترشدن ناترازی و وابستگی به منابع انرژی خارجی است. برای رفع ناترازی مصرف بنزین، تمرکز بر تنوع‌بخشیدن به سبد سوخت خودرو‌های سواری بسیار مهم است. یکی از گام‌های مهم در این مسیر، توسعه سوخت‌های جایگزین از طریق استفاده از خودرو‌های دوگانه‌سوز در صنعت حمل و نقل است. خودرو‌های هیبریدی یا خودرو‌هایی که با گاز طبیعی فشرده (CNG) کار می‌کنند می‌توانند وابستگی به بنزین را به میزان قابل توجهی کاهش و استفاده از سوخت‌های جایگزین را افزایش دهند. این راهکار باید برای کاهش مصرف و واردات بنزین سریعاً مورد توجه قرار گیرد.
اهمیت تنوع سبد سوخت
وابستگی بیش از حد به بنزین در سبد سوخت، خطرات امنیتی و پیامد‌هایی برای دفاع ملی به همراه دارد. برای کاهش این خطرات و تضمین امنیت انرژی، توسعه سوخت‌های جایگزین و تنوع بخشی به سبد سوخت ضروری است. با کاهش وابستگی به بنزین، کشور می‌تواند نارضایتی مردم را به حداقل برساند و امنیت ملی را ارتقا دهد.
جدای از کاهش وابستگی به بنزین، تنوع بخشی به سبد سوخت چندین مزیت حیاتی دارد. اول از همه، اتکای بیش از حد به بنزین، خطرات امنیتی قابل توجهی را به همراه دارد. در صورت اختلال در عرضه جهانی نفت یا تنش‌های ژئوپلتیکی، کشوری که به شدت به واردات بنزین وابسته است، ممکن است با آسیب‌پذیری‌های اقتصادی و دفاعی شدیدی مواجه شود. با توسعه سوخت‌های جایگزین و تنوع‌بخشی به سبد سوخت، کشور‌ها می‌توانند این خطرات را کاهش دهند و امنیت بخش انرژی را تضمین کنند. علاوه بر این، تنوع‌بخشی به سبد سوخت، ثبات و انعطاف‌پذیری اقتصادی را ارتقا می‌دهد. اتکای صرف به بنزین نه تنها کشور را در معرض نوسانات قیمتی قرار می‌دهد، بلکه فرصت‌های رشد و نوآوری در بخش انرژی را نیز محدود می‌کند. سرمایه‌گذاری در توسعه سوخت‌های جایگزین، پیشرفت‌های فناوری را تقویت و صنایع جدیدی را ایجاد می‌کند که به ایجاد شغل و رشد اقتصادی منجر می‌شود.
توسعه سوخت جایگزین بنزین و تنوع‌بخشی به سبد سوختی
علیرضا ورناصری در گفتگو با «جوان» در مورد تنوع‌بخشی سبد سوختی می‌گوید: اگر بخواهیم با توجه به ناترازی‌هایی که در تولید بنزین و گازوئیل داریم، به نقطه باثباتی در بحث سوخت برسیم، راهی جز تنوع‌بخشی سبد سوختی در کشور نداریم. تنوع سبد سوخت یعنی استفاده از گاز مایع و ال پی‌جی و همچنین تبدیل ناوگان فرسوده به خودرو‌های جایگزین برقی اگر اتفاق بیفتد، شاید صرفه‌جویی چندمیلیون لیتری در طول روز در کشور رقم بخورد. عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: متأسفانه اجزای این فرمول که بهینه‌سازی مصرف سوخت و تنوع سبد سوختی است، باهم جلو نمی‌آیند، در نتیجه ناترازی را شاهد هستیم. بنا داشتیم پتروپالایشگاه شهید سلیمانی را در پروسه چندین ساله جلو ببریم که در تأمین سوخت کشور به ویژه بنزین به ما کمک کند، هنوز ۵/۲ سال است این پروژه عملاً روی زمین است و در حد کار‌های مقدماتی انجام شده است. باید برای بهره‌برداری از چنین پروژه‌هایی بیشتر تلاش شود تا بخشی از مشکلات سوختی کشور حل شود. وی تأکید می‌کند: برقی‌کردن خودرو‌ها و استفاده از خودرو‌های هیبریدی نیز باید به عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما باشد. بر اساس آمار برابر نیمی از تولید سالانه‌ای که خودرو عرضه می‌کنیم، خودروی مستهلک و ناوگانی داریم که عمرشان از ۵۰ سال و ۶۰ سال گذشته است و باید نوسازی شوند. استفاده از خودرو‌های برقی باید مهم‌ترین برنامه ما برای بازسازی این ناوگان باشد.
جمع‌بندی
برای مقابله با موضوع ناترازی بنزین و خطرات امنیتی در بخش انرژی کشور، یک رویکرد جامع با تمرکز بر اصلاح صنعت خودرو و تنوع‌بخشی به سبد سوخت مورد نیاز است. با ترویج استفاده از وسایل نقلیه دوگانه‌سوز، مانند خودرو‌های هیبریدی و سی‌ان‌جی‌سوز، می‌توان وابستگی بیش از حد به بنزین را کاهش داد که به افزایش استفاده از سوخت‌های جایگزین منجر می‌شود. نکته مهم اینکه تنوع بخشی به سبد سوخت نه تنها امنیت انرژی را افزایش می‌دهد، بلکه از ثبات و انعطاف‌پذیری اقتصادی نیز حمایت و نوآوری، ایجاد شغل و رشد اقتصادی در بخش انرژی را تقویت می‌کند و در عین حال خطرات مربوط به اتکا بر بنزین وارداتی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، از نقطه‌نظر دفاعی، تنوع‌بخشی سبدسوختی توانمندی‌های دفاعی یک کشور را تقویت می‌کند و آسیب‌پذیری‌ها را در زمان درگیری یا بحران کاهش می‌دهد.
